۷ . کنفرانس توشی
کنفرانس توشی در اواخر ماه مارچ ۲۰۲۲، به اشتراک وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان، و حضور نمایندگان از کشورهای روسیه، قطر، اندونزی و طالبان، به هدف گفتگو در مورد مسایل افغانستان، در شهر توشی واقع در شرق چین برگزار گردید. کشور چین به تاریخ ۳۰ مارچ ۲۰۲۲، نشست وزرای امور خارجه کشورهای همسایه افغانستان را با حضور نماینده فدراسیون روسیه و افغانستان، میزبانی کرد. در یک بیانیه مشترک، اشتراک کنندگان، در مورد اهمیت مصالحه ملی در افغانستان از طریق گفتگو و ایجاد حکومت فراگیر و همه‌شمول، روابط دوستانه میان افغانستان و همه کشورها به ویژه همسایه‌ها، و نقش ملل متحد در فراهم کردن کمک‌های بشردوستانه، تأکید کردند. همچنین، در حاشیه نشست، ترویکای توسعه یافته، نمایندگان خاص برای افغانستان، یک ملاقات میان وزیر امور خارجه چین و پاکستان و آقای متقی انجام دادند. در این دیدار روی حمایت از پروژه کمربند و جاده صحبت شد.
همچنین در حاشیه نشست وزیران خارجه کشورهای همسایه افغانستان در چین، به تاریخ ۳۰ مارچ ۲۰۲۲، وزیران خارجه چین و پاکستان با سرپرست وزارت امور خارجه طالبان در بیجینگ دیدار و گفتگو کردند. در این دیدار بر احیاء و ادامه همکاری‌های همه جانبه میان سه کشور تأکید شده است. وانگ یی وزیر امور خارجه چین خواسته است تا همکاری‌های سیاسی و اقتصادی میان سه کشور، عمیق‌تر شود. شاه محمود قریشی نیز خواهان همکاری طرف‌ها جهت اتصال ترانزیت منطقه به خصوص کمربند جاده ابریشم گردید. امیر خان متقی سرپرست وزارت امور خارجه طالبان نیز به چین و پاکستان در مورد همکاری‌های اقتصادی و به ویژه اتصال ترانزیت آسیای جنوبی به آسیای مرکزی وعده داده است.
۸ . نشست آنتالیا
امیرخان متقی وزیر‍‌خارجه طالبان به تاریخ ۱۲ مارچ ۲۰۲۲، در نشست دیپلماسی آنتالیای ترکیه که با حضور وزرای خارجه و نمایندگان کشورهای منطقه و غربی برگزار شده بود شرکت کرد. مولود چاوش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه در نشست مجمع دیپلماسی آنتالیا گفت که شرکت طالبان در این نشست به معنای رسمیت بخشی این گروه نیست، بلکه طالبان به این دلیل در این نشست خواسته شده تا به صدای ایجاد حکومت موقت در افغانستان توجه کرده و در تشکیل حکومتی که همه در آن نقش داشته باشند تن دهند.
۹ . نشست تاشکند
به تاریخ ۲۳ فبروری ۲۰۲۲، کشور ازبکستان نشستی را با حضور نمایندگان سیاسی کشورهای آسیای مرکزی و اتحادیه اروپا در مورد افغانستان میزبانی کرد. در بیانیه‌ای این نشست، اشتراک کنندگان بر فرصت‌های همکاری میان اتحادیه اروپا و آسیای مرکزی در مورد حمایت از مردم افغانستان و همچنین امنیت و ثبات در منطقه، تأکید کردند.
۱۰ . جلسه شورای حقوق بشر ملل متحد
شورای حقوق بشر ملل متحد، به تاریخ ۱ جولای ۲۰۲۲، به درخواست کشورهای عضو، یک نشستی را در مورد بررسی وضعیت حقوق بشر در افغانستان برگزار کرد. در این نشست، گزارش‌گر ویژه ملل متحد، برای حقوق بشر و فعالان حقوق بشر در مورد وضعیت زندگی زنان در افغانستان به شورای حقوق بشر ملل متحد، توضیحات و معلومات خود را ارائه کردند.
میشل باشله، مسئول حقوق بشر سازمان ملل متحد، از وضعیت زندگی مردم عادی، بیکاری گسترده زنان، محدودیت‌های اعمال شده بر زنان و دسترسی آن‌ها به خدمات اولیه ابراز نگرانی کرده و اقدامات طالبان در اعمال محدودیت‌ها را محکوم کرد. خانم باشله افزود، زنان شغل‌های شان را از دست داده و ۱.۲ ملیون دختر از ماه اکتبر سال ۲۰۲۱، به‌این سو، از آموزش بازمانده‌اند.
ریچارد بنت، گزارش‌گر ویژه حقوق بشر برای افغانستان، نیز در سخنرانی خود در شورای حقوق بشر گفت: «تلاش وحشتناک طالبان برای حذف کامل زنان از جامعه به آخر خود رسیده است». گزارش‌گر حقوق بشر به عنوان نمونه به گردهمایی ملاهای طالبان در کابل اشاره کرد و گفت: در این لویه جرگه هیچ زنی حضور نداشت، و مردان از زنان نمایندگی می‌کرد. آقای بنت تصریح کرد که اقدامات طالبان، با معاهدات حقوق بشری که افغانستان نیز از امضا کنندگان آن می‌باشد، در تضاد است. وی افزود ایجاد فرهنگ معافیت از مجازات برای خشونت خانوادگی، افزایش ازدواج کودکان و فروش و قاچاق دختران از جمله پیامدهای سیاست طالبان برای زنان است.
ب: روابط دیپلماتیک
باوجود اینکه هیچ کشوری طی یک سال گذشته حکومت طالبان را به رسمیت نشناخت، اما کشورهای همسایه و منطقه با طالبان روابط دیپلماتیک برقرار کردند. محور اصلی، این گفتگوهای دیپلماتیک را بیشتر ارسال کمک‌های بشردوستانه، همکاری در پرژه‌های اقتصادی، توسعه روابط تجاری و همچنین تأکید بر ایجاد حکومت فراگیر و احترام به حقوق زنان تشکیل می‌داد. در زیر به شماری از کشورهایی که با طالبان، روابط دیپلماتیک و سفرهای دیپلماتیک داشته‌اند، اشاره می‌شود.
۱ . قطر
قطر کشوری است که نقش عمده‌ای در به متن کشانیدن گروه طالبان از حاشیه داشته است. از ایجاد دفتر سیاسی برای طالبان گرفته تا امضای موافقتنامه با ایالات متحده آمریکا در ۲۹ فبروری ۲۰۲۰، همه در این کشور اتفاق افتاده است. بعد از فروپاشی حکومت پیشین و تسلط طالبان در افغانستان، قطر در کنار پاکستان و چین از مهمترین کشورهای بوده است که با طالبان روابط دیپلماتیک برقرار کرده و دید و بازدیدهای را با این گروه انجام داده است.
محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی، وزیر امور خارجه قطر، به تاریخ ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۱، از افغانستان بازدید کرد. وی در دیدار با مقامات حاکم طالبان در مورد راه‌های تحقق صلح در کشور و راه‌اندازی میدان هوایی کابل گفتگو کرد. وزیر امور خارجه قطر، ضمن اشاره بر اهمیت تلاش‌های هماهنگ برای مبارزه با تروریسم، از مقامات طالبان خواست تا همه طرف‌های افغانستان را در پروسه آشتی ملی سهیم سازد.
در مقابل، امیرخان متقی، به همراهی نماینده بلند رتبه طالبان، به تاریخ ۲۸ مارچ و ۲۵ اپریل ۲۰۲۲، با معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر، محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی، در شهر دوحه ملاقات کردند. این گفتگوها در مورد مسایل سیاسی و اقتصادی و همچنین راه‌اندازی میدان هوایی کابل، متمرکز بود.
۲ . پاکستان
پا کستان اولین کشوری بود که بعد از فروپاشی حکومت پیشین روابط خود را در سطح بالا با طالبان آغاز کرد. شاه محمود قریشی، وزیر امور خارجه پاکستان، به تاریخ ۲۱ اکتوبر ۲۰۲۱، از کابل بازدید کرده و در مورد مدیریت گذرگاه‌های مرزی، کمک‌های بشردوستانه و مبارزه با تروریسم با مقامات طالبان گفتگو کرد. در مقابل هیئتی به رهبری آقای متقی وزیر امور خارجه حکومت طالبان، به تاریخ ۱۰ الی ۱۳ نوامبر ۲۰۲۱، به پاکستان سفر کرد. در همین ایام به تاریخ ۱۱ نوامبر، پاکستان میزبان نشست ترویکای توسعه یافته با اشتراک نمایندگان از کشورهای چین، پاکستان، روسیه، ایالات متحده برای گفتگو در مورد وضعیت افغانستان بود.
معید یوسف، مشاور امنیت ملی پاکستان به تاریخ ۲۹ جنوری ۲۰۲۲، به کابل سفر کرد. در این سفر وی با معاون صدراعظم، عبدالسلام حنفی و وزیر خارجه حکومت طالبان امیرخان متقی دیدار کرد. مشاور امنیت ملی پاکستان، با طرف طالبان در مورد افزایش همکاری در عرصه‌های تجارت، ترانزیت و تقویت روابط دوجانبه سیاسی و اقتصادی بحث کرد.
۳ . چین
به نظر می‌رسد چین، در کنار پاکستان و قطر سومین کشوری باشد که روابط نزدیک و مستحکم با حکومت طالبان برقرار کرده است. سفیر، نمایندگان دیپلماتیک و وزیر خارجه چین به صورت مستمر به کابل رفت‌و‌آمد داشتند. در اولین دیدار، یک هیئت از حکومت طالبان به تاریخ ۲۵ اکتبر۲۰۲۱، با وانگ‌یی وزیر امور خارجه کشور چین دیدار کرد. سخنگوی طالبان اعلام کرد که طرفین در مورد وضعیت سیاسی و اقتصادی افغانستان گفتگو کردند و با ایجاد سه کمیته مشترک توافق کردند.
وانگ‌یی، وزیر امور خارجه چین و رایزن دولت به تاریخ ۲۴ مارچ ۲۰۲۲، با معاون رئیس‌الوزرای حکومت سرپرست، عبدالغنی برادر و آقای متقی دیدار کردند. وزیر امور خارجه چین، در بیانیه خود از کمک‌های کشور چین به مردم افغانستان یاد کرد و در مورد تشکیل یک حکومت فراگیر و برطرف شدن فشارهای اقتصادی و تحریم‌ها، اظهار امیدواری کرد. مقامات حاکم نیز تصریح کردند که آن‌ها آماده هرنوع همکاری در بخش‌سرمایه‌گذاری معادن و سایر پروژه‌های اقتصادی هستند.
۴ . ازبکستان
در میان کشورهای شمالی افغانستان، ازبکستان کشوری بوده که بعد از ۱۵ آگوست ۲۰۲۱، با طالبان روابط دیپلماتیک برقرار کرده است. مقامات این کشور در سطوح مختلف به افغانستان سفر کرده و همچنین میزبان نمایندگان طالبان در ازبکستان بوده است. عبدالعزیز کاملوف، وزیر امور خارجه ازبکستان، به تاریخ ۷ اکتوبر ۲۰۲۱، سفری را در کابل انجام داد. وی با مقامات حکومت طالبان در مورد کمک‌های بشردوستانه و پروژه‌های انرژی و ترانسپورتی گفتگو کرد. در مقابل، یک هیئت از مقامات طالبان به تاریخ ۱۶ اکتبر ۲۰۲۱، برای گفتگو در مورد روابط اقتصادی، برق و اتصال راه‌آهن و سایر مسائل دوجانبه به شهر ترمز ازبکستان رفتند. همچنین، نماینده ویژه ازبکستان و مقامات وزارت ترانسپورت و هوانوردی ازبکستان به تاریخ ۱۴ نوامبر ۲۰۲۱، از مزار شریف بازدید کرده و در مورد پروژه‌های دوجانبه از جمله بازسازی میدان هوایی شهر مزار شریف گفتگو کردند.
همچنین، محمد حسن آخوند، رئیس‌الوزرای حکومت طالبان، به تاریخ ۲۲ فبروری ۲۰۲۲، با معاون نخست وزیر ازبکستان و وزیر سرمایه‌گذاری و تجارت خارجی، سردار عمرزاکوف، در مورد همکاری‌های دوجانبه و راه‌اندازی پروژه‌های توسعه‌ای، دیدار کرد. آقای عمرزاکوف، همچنین در مورد راه‌اندازی پروژه خط ریل مزار شریف- کابل و پشاور و همچنین خط انتقال برق وعده همکاری داد.
۵ . ترکیه
روابط ترکیه با طالبان به دلیل عدم اشتراک طالبان در کنفرانس استانبول که قرار بود در ماه جولای ۲۰۲۱، بین نمایندگان جمهوری اسلامی افغانستان و نمایندگان طالبان برگزار شود؛ و همچنین مخالفت طالبان در مورد واگذاری امنیت میدان هوایی کابل به نیروهای نظامی ترکیه بعد از خروج ناتو از افغانستان، دچار چالش شد. با این وجود طالبان خواهان برقراری روابط و خواهان همکاری ترکیه از جمله در زمینه میدان هوایی بین‌المللی کابل بود. به همین دلیل دو طرف به مرور خواهان روابط و ایجاد زمینه‌های همکاری با همدیگر شدند.
امیر خان متقی، وزیر امور خارجه طالبان در ماه اکتبر ۲۰۲۱، در نشست آنتالیا به میزبانی ترکیه سفر کرد. در حاشیه این نشست، به تاریخ ۱۵ اکتبر ۲۰۲۱، وزیر امور خارجه ترکیه، مولود چاوش اوغلو، با هیئت طالبان به رهبری امیرخان متقی، دیدار کرد. در این دیدار وزیر امور خارجه ترکیه، بر تشکیل یک حکومت همه شمول و همچنین احترام به حقوق زنان و دختران تأکید کرد.
همچنین، وزیر امور خارجه، امیرخان متقی و سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ، خیرالله خیرخواه، به تاریخ ۱۱ و ۱۲ مارچ ۲۰۲۲، طی سفری به ترکیه در اجلاس دیپلماسی آنتالیا شرکت کردند. نمایندگان طالبان، در حاشیه این اجلاس با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز دیدار کردند. آن‌ها همچنان یک نشست سه جانبه را با وزیر امور خارجه قطر، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، و نماینده خاص آمریکا برای افغانستان، آقای توماس ویست، در مورد آزاد سازی سرمایه‌های منجمد شده افغانستان، برگزار کردند.
۶ . ایران
پس از تسلط طالبان بر افغانستان، روابط ایران با طالبان نیز کماکان ادامه یافت و سفارت و کنسولگری‌های این کشور در افغانستان به فعالیت خویش ادامه دادند. هرچند در نخستین روزها گاه‌گاهی درگیری‌های مرزی میان نیروهای دو کشور اتفاق می‌افتاد، با این وجود مقامات دو کشور با نادیده گرفتن این درگیری بر ایجاد روابط گسترده‌تر تأکید داشتند. ایران با توجه به هدفی مشترک مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، با طالبان داشت، با تسلط طالبان بر کشور، تلاش کرد تا روابط خود با حکومت طالبان را حفظ کند.
در ماه اپریل ۲۰۲۲، مقامات حکومت طالبان و ایران تعاملات دیپلماتیک خود را پس از آن افزایش دادند که رسانه‌های اجتماعی گزارش‌های را مبنی بر آزار و اذیت پناهندگان و مهاجران افغانستان در ایران منتشر کردند. آنان همچنین اعتراض‌ها و خشونت‌های ۱۱ اپریل ۲۰۲۲، در مقابل کنسولگری ایران در شهر هرات را نیز پیگیری کردند. در یک تماس تلفنی میان وزیر امور خارجه ایران و امیر خان متقی به تاریخ ۱۹ اپریل ۲۰۲۲، در مورد وضعیت مهاجران افغانستان در ایران و امنیت مأموریت‌های دیپلماتیک ایران در افغانستان گفتگو صورت گرفت. مقامات ایرانی و حکومت سرپرست طالبان به تاریخ ۱۲ می ۲۰۲۲، در منطقه مرزی تایباد نیز در مورد افزایش همکاری میان نیروهای امنیتی دو کشور صحبت کردند.
با این حال، در این اواخر رئیس جمهور و سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در مورد حق‌آبه این کشور از رودخانه هلمند، از طالبان انتقاد کرده و بر دریافت حق‌آبه خود تأکید کرده است. مقامات طالبان در این مورد گفته‌اند که آنان حق‌آبه ایران را پرداخت کرده است. بهرحال، موضوع حق‌آبه ایران از رودخانه هلمند و موضوع آزار و اذیت مهاجران افغانستانی در ایران گاه‌گاهی، در گرمی روابط حکومت طالبان و ایران تأثیرات منفی وارد می‌کند، با این وجود این روابط تاهنوز ادامه دارد.
۷ . روسیه
در میان قدرت‌های منطقه‌ای مانند چین و ایران، شاید روسیه نخستین کشوری باشد که از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان سود برده است. به همین دلیل، با تسلط طالبان بر افغانستان این کشور بر ایجاد روابط با طالبان تأکید داشته و حتی در نشست‌های بین‌المللی از حکومت طالبان و سیاست‌های آنان دفاع کرده است. نماینده خاص روسیه برای افغانستان، آقای ضمیر کابلوف، به تاریخ ۲۴ مارچ ۲۰۲۲، طی یک سفری در کابل با آقای متقی و سرپرست وزارت داخله، سراج الدین حقانی ملاقات کرد. وی در مورد تقویت روابط دوجانبه و گسترش همکاری‌های مسکو با افغانستان بحث کرد. در این اواخر، آقای ضمیر کابلوف از افزایش نیروهای داعش در افغانستان صحبت کرد و این صحبت او باعث واکنش انتقاد آمیز سخنگوی طالبان گردید.
۸ . قزاقستان
قزاقستان طی بیست سال گذشته روابط سیاسی و اقتصادی خیلی نزدیک با افغانستان داشت. با تسلط طالبان در کشور، قزاقستان نیز خواهان برقراری روابط و همچنین صدور اموال تجارتی به افغانستان گردید. به تاریخ ۱۷ اکتبر، هیئتی از قزاقستان به ریاست ارژان کازیخان، نماینده ویژه رئیس جمهور در امور همکاری‌های بین‌المللی، برای گفتگو در مورد کمک‌های بشردوستانه و از سرگیری روابط تجارتی و اقتصادی با افغانستان از کابل دیدن کرد. همچنین به تاریخ ۲۵ دسامبر ۲۰۲۱، وزیر تجارت قزاقستان در راس هیئتی به کابل آمد و در مورد روابط تجارتی دوجانبه با مقامات طالبان گفتگو کرد.
۹ . ترکمنستان
بعد از ازبکستان، ترکمنستان دومین کشور از همسایه‌های شمالی افغانستان است که روابط نسبتا نزدیک و در سطح بالا با حکومت طالبان داشته است. ترکمنستان برای تکمیل پروژه تاپی نیازمند همکاری با حکومت طالبان است، به همین جهت دو طرف دیدارهای را برای همکاری باهمدیگر داشته‌اند. در این راستا، رشید مرادوف وزیر امور خارجه ترکمنستان به تاریخ ۳۰ اکتبر ۲۰۲۱، از کابل دیدن کرد. او در مورد پروژه‌ها از جمله خط لوله گاز طبیعی ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند با مقامات حاکم گفتگو کرد.
نظر بدهید