دشمنی طالبان با رسانه‌ها

عبدالخالق هزاره

گروه طالبان به تازگی اعلان کرده است که رسانه‌ها از تبلیغات و نشر اعلانات علیه این گروه دست بردارند، در غیر آن «حمله نظامی» می‌کند. طالبان همچنان اخطار داده‌است در صورتی که رسانه­ها دست از نشر اعلانات برندارند، هیچ گونه «مصئونیتی» نخواهند داشت و خبرنگاران شان مورد حمله نظامی قرارخواهند گرفت.
واقعیت این است که گروه طالبان اولا که به رسانه‌ها باور ندارد و آزادی بیان را «خلاف شریعت اسلامی» می‌داند و دوما اینکه طالبان رسانه‌های افغانستان را مزدور بیگانگان می‌داند. نمایندگان طالبان در نشست مسکو نیز به صراحت گفته بودند که آزادی بیان‌را در چوکات دین مبین اسلام قبول دارند و رسانه‌هایی که ارزش‌های غربی را تبلیغ و ترویج می‌کنند، از دید طالبان قابل قبول نیستند و علیه آنان موضع می‌گیرند. همچنان یک نماینده­ی طالبان در نشست مسکو به یکی از خبرنگاران تلویحا گفته بود که حضور دختران را در رسانه‌های افغانستان قبول ندارند و از نظر آن‌ها فعالیت زنان در رسانه‌ها خلاف شریعت اسلامی است.
به همین خاطر مناطقی که تحت سیطره‌ی طالبان قراردارند، مانند یک زندان سیاسی مخوف و ترسناک است که هیچ رسانه‌ای حق ندارد در آنجا برود، از وضعیت مردم گزارش تهیه کند، صدای مردم را به گوش حکومت برساند، به مشکلات مردم رسیدگی صورت گیرد، مکتب‌ها فعال شوند، آموزش‌های جدید راه اندازی شوند و خصوصا صدای زنان را به گوش جهانیان برسانند. با سیطره­ی طالبان هیچ رسانه‌ای جرأت رفتن به ساحه را ندارد و مناطق تحت تسلط آنان در خشونت و جهالت محض به سر می‌برند.
برخی رسانه‌ها و خبرنگارانی که از هر طریقی وارد ساحه طالبان شدند یا زنده برنگشتند و یا اختطاف شدند و یا در مقابل رهایی چندین طالب و یا پرداخت پول از زندان سیاه طالبان آزاد شدند. در حالیکه رسانه‌های داخلی همواره در مورد طالبان مسلکی و بی‌طرفانه عمل کرده و همیشه اعلامیه‌ها و پیام‌های طالبان را نشر کرده‌اند.
گروه طالبان نیز علاقه دارد که گزارش‌های امنیتی و سیاسی آن از طریق رسانه‌ها به خورد مردم افغانستان داده شوند. صدیق الله توحیدی مسئول کمیته مصئونیت خبرنگاران افغانستان طی یک مصاحبه به جاده ابریشم گفته بود که: «از ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳ طالبان بیش‌تر تلاش کردند که از طریق رسانه‌های افغانستان پیام‌های شان را به مردم برسانند که امروز اِمیل آدرس تمام رسانه‌های معروف افغانستان در نزد ذبیح الله مجاهد وجود دارد. هر اقدامِ نظامی که می‌شود به اسرع وقت به تمام رسانه‌ها خبر می‌دهند که همین‌قدر تغییرات آمده است».
گروه طالبان اما هرگز از قتل و کشتار و اختطاف خبرنگاران دست برنداشت و تلاش کرد که به گونه‌های مختلف رسانه‌ها را تهدید کند و مورد هدف حملات نظامی و انتحاری قراردهد؛ به همین خاطر رسانه‌های داخلی جرأت رفتن به ساحه طالبان را نداشتند و حتا تهیه گزارش از پشت جبهه جنگ طالبان برای خبرنگاران همیشه یک مشکل کلان و خطرناک بوده است که به قیمت جان شان نیز تمام شده است. به گفته‌ی کمیته مصئونیت خبرنگارن که از سال ۲۰۰۱ تا سال ۲۰۱۸ بیش از صد خبرنگار در افغانستان از بین رفته است که از این میان ۱۲ خبرنگار خارجی استند و باقی همه افغانی استند. کمیته مصئونیت خبرنگاران همچنان اظهار نگرانی کرده بود که بعد از ۲۰۱۴ و حضور و نفوذ گروه داعش در شرق افغانستان، میزان خطر علیه خبرنگاران را بیش‌تر کرده است. آنان باور دارند که داعش بی‌رحم‌تر از طالبان در مورد خبرنگاران عمل کردند.
سخن آخر این­که تا زمانی که طالبان دست از جنگ و خشونت برندارد و همچنان برای تطبیق شریعت و امارت خود لجاجت کند، دست از خشونت و قتل و تهدید خبرنگاران نیز بر نخواهد داشت؛ زیرا این گروه با ایدیولوژی­ای که دارند با نفس آزادی بیان و فعالیت رسانه‌ها مشکل دارد و آن را خلاف اعتقاد مذهبی و پالیسی امارت اسلامی خود می‌داند؛ این گروه با استفاده از هر فرصتی به خبرنگاران حمله می‌کند و مورد تهدید قرار می‌دهد.
اینکه طالبان به تاز‌گی رسانه‌ها را تهدید به حمله نظامی‌کرده‌است، نشان از یک درماندگی و بیچارگی دارد. در واقع طالبان در سنگرهای جنگ در برابر نیروهای امنیتی شکست خورده‌و شعار نظامی طالبان تحت نام «الفتح» ناکام شده است. طالبان بیش از هر زمان دیگری در بین مردم اعتبار و اعتماد شان را از دست داده و مردم افغانستان از طالبان خسته شده‌اند و برای نسل امروز هرگز ارزش‌های طالبانی قابل قبول نیستند. یکی از آن ارزش‌ها رسانه‌ها است که اکثر گردانندگان آن را جوانان تشکیل می‌دهند؛ به همین خاطر این گروه دست به تهدید رسانه‌ها و خبرنگاران می‌زند. رسانه‌ها نباید جرأت و شهامت شان را از دست دهند و بایستی در نشر حقیقت‌ها بی‌پروا و نترس باشند؛ هیچ گروهی به شمول طالبان نمی‌تواند آزادی بیان را در گلو خفه کنند و بر رسانه‌ها سانسور اعمال کند.