هجوم مهاجرین در هزاره‌جات؛ کمک‌ها به کجا توزیع می‌شوند؟

Mohammad Ahmadi

کرونا در ولایت‌های مرکزی افغانستان سال‌های ر‌ا به یاد می‌آورد که هزاره‌جات توسط گروه تروریستی طالبان تحریم شده بود. سال‌های گرسنگی، فقر، خون و خشونت بود. مردم هزاره از تـرس طالبان و گرسنگی بـه کوه‌هـا و دره‌هـای خشک و خشن هزاره‌جات پناه می‌بردند و به جای نان علف می‌خوردند. طالبان با وضع تحریم اقتصادی حیات جمعی هزاره‌ها را تهدید می‌کرد و فشارهای مضاعف روحی و روانی را بر مردم تحمیل می‌کردند. گرسنگی، بیم و هراس!
ملاها در روستاها می‌گفتند که شاید دنیـا به آخر رسـیده باشد و امام‌ زمان ظهور کند. باورهای مذهبی مردم علایم را می‌شمارید و ظهور «مهدی» را تنها راه‌ نجات از شر طالبان و رنج گرسنی می‌دانستند. کسی نبود که به کسی حتی «چهار و نیم کیلو گندم» قرض بدهد. آفتـاب رنـگ دیگر به خـود گرفته بود و خورشید از کوه‌ها و تپه‌های هزاره‌جات کم کم غروب می‌کرد.
مردم می‌گفتند که پس از این پرچم سفید طالبان در تاریکی‌ها طنین‌انداز خواهد شد. طالبان مرزهای هزاره‌جات را تحریم کرده بود و اجازه نمی‌دادند مواد غذایی وارد شود. «یک «کمپل» یا «گلیم» به ‌یک و نیم سیر گندم معامله می‌شد».
حافظه‌تاریخی هزاره‌‌ها نیز به خاطر می‌آورد که آنان در سال‌های بدی تنها و در حاشیه بودند. لشکر و عسکر حکومت‌های استبدادی که بالای هزاره‌‌جات حمله می‌کردند، هیچ کسی به کمک هزاره‌ها دست و صدا بلند نمی‌کرد؛ یا مقاومت می‌کردند یا خاموشانه کشته می‌شدند. هزاره‌ها با آفت‌های اجتماعی و طبیعی نیز به تنهایی مبارزه می‌کردند؛ هرچه می‌مردند و هرچه زنده می‌ماندند. مردم قدیم هزاره می‌گویند که در سال‌های نه چندان دور«دانه سرخَکان» هزاران کودک معصوم را به کام مرگ کشاند. کار به جایی رسیده بود که مردم یک روستا از مردمان روستای همجوار شان کمک می‌خواستند تا برای دفن کودکان قربانی قبر نبش کنند.
کرونا در هزاره‌جات
سال‌های بدی و گرسنگی بار دیگر با کرونا به هزاره‌جات آمده است. ولایت‌های جنوبی با امکانات حکومتی با کرونا مبارزه می‌کند، اما ولایت‌های مرکزی افغانستان با نذر، خیرات و دعا… از زمان شیوع ویروس کرونا در افغانستان تقریبا در تمام ولایات و ولسوال‌های هزاره‌جات موارد مثبت و مشکوک کرونا ثبت شده است. هرچند سطح آمار مبتلایان به این ویروس در هزاره‌جات در سطح پایین قرار دارد، اما مسوولان محلی در ولایت‌های مرکزی افغانستان که می‌گویند که حتی امکانات اولیه مبارزه با شیوع کرونا را اختیار ندارد. اسحاق علی درمان، رییس صحت عامه ولایت دایکندی می‌گوید که حکومت مرکزی ۳۰میلیون افغانی برای مبارزه با کوید۱۹ در ولایت دایکندی اختصاص داده است، اما هنوز وسایل بهداشتی و تجهیزات طبی در این ولایت نداده است. درمان می‌گوید که این ولایت به تجهیزات بیشتر طبی نیاز دارد که در دایکندی با پول هم نمی‌توان چیزی خرید، چون یافت نمی‌شود.
فاصله بامیان و کابل زیاد نیست. دو سه ساعت در بر نمی‌گیرد اما وزارت صحت نه تنها در ولایت بامیان تجهیزات طبی نداده که زبان شکایت را نیز از مسوولین صحی بامیان گرفته است. سید علی ناصری، رییس صحت عامه بامیان می‌گوید که صلاحیت حرف زدن در مورد امکانات ناشی از مبارزه با شیوع کرونا را ندارد و می‌گوید که در مورد کمک‌ها به بامیان از وزارت صحت عامه سوال کنید.
به دلایل ناامنی راه‌ها اکثر ولسوالی‌های هزاره‌جات نمی‌تواند افراد مشکوک به کرونا را به مرکز ولایت‌های شان انتقال دهند. مسوولین محلی در ولسوالی لعل و سرجنگل ولایت غور می‌گوید که افراد مشکوک به کرونا را به فیرزکوه مرکز ولایت غور انتقال می‌دهند. ولی راه ناامن است. طالبان تیر باران می کنند. عروس فیروز کوه با چهارده نفر در همین مسیر تیر باران شدند. از سال‌ها به این سو طالبان این مسیر را بر روی رفت‌وآمد مسافرین هزاره ناامن کرده‌اند. ولسوالی‌های بهسود ولایت میدان وردک نیز نمی‌توانند افراد مشکوک به کوید۱۹ را به میدان شهر، مرکز ولایت شان انتقال دهند. طالبان در جلریز بی‌رحم‌تر از کرونا سر می‌برند.
حکومت ‌باید بامیان را مرکز تشخیص کوید۱۹ در هزاره‌جات تعیین می‌کرد. حق حیات مردم است. در آن صورت تمام ولایت‌های مرکزی به بامیان می‌آمدند، مشکوکین کوید۱۹ تشخیص و مبتلایان بستری می‌شدند. اما حکومت هزاره‌جات را در مبارزه با کرونا به حال خود شان رها کرده است. یک مریض مشکوک به کرونا در هزاره‌جات باید ۱۰روز انتظار بکشد که نتیجه از کابل برسد یا باید بمیرد و یا در مسیر راه بدست گروه طالبان کشته شود. در حالیکه حکومت بدون امکانات صحی نیست و تجهیزات صحی کشور چین در دو محموله در اختیار حکومت افغانستان قرار گرفته ‌است.
کمک‌های صحی چین کجا به مصرف می‌رسد؟
با شیوع ویروس کرونا در افغانستان کمک‌های جامعه جهانی شامل گندم، تجهیزات صحی و پول نقد نیز به حکومت افغانستان وعده و مقدار زیادی از کمک‌ها تسلیم داده شده است. مثلا شمروزخان مسجدی سخنگوی وزارت مالیه کشور به رسانه‌ها می‌گوید که از ۱۰۰.۴ میلیون دالر که بانک جهانی برای مبارزه با ویروس کرونا به افغانستان تعهد کرده بود؛ ۲۰ میلیون دالر آن انتقال داده شده است.
دولت هند از کمک ۷۵ هزار تن گندم به مردم افغانستان خبر داد. اداره عملیاتی و حمایتی انکشافی ریاست جمهوری می‌گوید که نخستین محموله پنج هزار و ۲۲ تُن گندم هند از مسیر بندر چابهار ایران و مرز میلک وارد ولایت نیمروز شده است. این کمک‌ها به سیلوهای ولایت‌های هرات، کندهار، کابل، بغلان و بلخ منتقل می‌شود. حکومت افغانستان نگفته است که کمک‌های گندمی هند به کجا توزیع می‌شود؟ به هزاره‌جات خواهد رسید یا خیر؟ باید منتظر بود. اما قبل از کمک‌های گندمی هند، رییس جمهور غنی حکم توزیع ۲۴ هزار تن گندم از خزانه استراتژیک دولت برای نیازمندان را صادر کرد. نحوه‌ی توزیع گندم نه تنها مردم را تحقیر کرد که مدیریت و صداقت حکومت را نیز زیر سوال برد.
توزیع کمک‌های گندمی حکومت افغانستان زمانی جنجالی شد که به هر باشند‌ه‌ی دشت برچی چهار و نیم کیلو گندم رسید. این کمک با اعتراض کاربران شبکه‌های مجازی و برخی نمایندگان مجلس مواجه شد. وحید عمر، مشاور رییس جمهور غنی در مجلس نمایندگان توزیع گندم در دشت برچی را یک پروژه آزمایشی خواند و تاکید کرد که برنامه‌های جدیدی در راه است. اما کمک‌های جدید حکومت را والی کابل به تمام ولسوالی‌ها و ناحیه‌های شهرکابل به استثنای دشت برچی توزیع کرد.
کمک‌های گندمی هند به هزاره‌جات خواهد رفت؟
در حالیکه هزاره‌جات با فقر، تنگدستی و نبود امکانات صحی و مواد غذایی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اما از زمان شیوع کرونا در افغانستان تاکنون سیلِ مهاجرین از جاهای مختلف به هزاره‌جات آمده‌‌اند. اکثرا از ایران برگشته‌اند. آنان نه نانی برای خوردن دارند و نه سرپناهی برای زیستن. در رنج مضاعف به سر می‌برند. سید یاسین نجفی‌زاده، ولسوال لعل و سرجنگل می‌گوید که تا کنون حدود ۱۵ تا ۲۰ هزار مهاجر از ایران، هرات و کابل تنها در ولسوالی لعل و سرجنگل آمده‌اند که هیچ کدام آنان مورد آزمایش صحی قرار نگرفته و در روستاهای این ولسوالی جابجا شده‌اند. این آمار از یک لسوالی هزاره‌جات گزارش شده است. این رقم در تمام ولایت‌های مرکزی به صدها هزار مهاجر می‌رسند. اما حکومت تاکنون هیچ اقدامی از سوی حکومت در راستای کمک به مهاجرین در هزاره‌جات نکرده است. در صورتکه حکومت به مهاجرین و نیازمندان در هزاره‌جات کمک نکند در آینده نه چندان دور شاهد فاجعه انسانی به ولایت‌های مرکزی افغانستان خواهیم بود.