واکنش‌های داخلی و جهانی به حمله مرگبار کابل

الیاس طاهری

ساعت ۰۸:۲۲ بامداد روز چهارشنبه هفته‌ی گذشته (۱۰ جوزا) یک انفجار مهیب شهر کابل را لرزاند. این انفجار به حدی قوی بود که باشنده‌گان کابل از هر گوشه‌ی پایتخت فکر می‌کردند در چند قدمی‌شان انفجاری صورت گرفته است.
آمار تلفات برخاسته از این رویداد خونین در گزارش‌ها متفاوت آمده است؛ اما مقام‌های وزارت صحت عامه کشور تاکنون کشته شدن بیشتر از ۸۰ تن و زخمی شدن نزدیک به ۴۰۰ نفر را تأیید کرده‌اند.
مسوولان فرماندهی پلیس کابل گفته‌اند، موتری که تانکر آب / فاضلاب را انتقال می‌داده و پر از مواد انفجاری بوده، در نزدیکی سفارت آلمان منفجر داده شده است.
در کنار تلفات جانی، خسارات به‌جامانده از این رویداد، بسیار سنگین گفته شده است؛ طوری که مسوولان وزارت داخله گفته‌اند، حدود ۵۰ واسطه‌ی نقلیه به گونه‌ی کامل تخریب گردیده‌اند و به ساختمان‌های دور و پیش محل رویداد نیز آسیب شدید وارد شده است.
واکنش‌های داخلی
ساعاتی پس از وقوع انفجار و روشن شدن عمق فاجعه، این حمله‌ی مرگ‌بار با واکنش‌های زیادی در داخل و بیرون از افغانستان روبه‌رو گردید.
ارگ ریاست جمهوری، نخست با نشر یک اعلامیه، ضمن تقبیح کردن این رویداد به نقل از رییس جمهور غنی نوشت که «گروه های تروریستی که با شعار اسلام، دست به کشتار بی‌رحمانه مردم می‌زنند، به‌ویژه به کشتار کودکان و زنان و جنایت جنگی می‌دهند، هیچ آگاهی از آموزه های دینی ندارند».
اما شام همان روز، محمداشرف غنی رییس جمهوری کشور در یک بیانیه‌ی تلویزیونی‌اش که از تلویزیون ملی نشر می‌شد، گفت که دولت افغانستان پیش از ماه رمضان از گروه‌های تندرو خواسته بود تا در این ماه دست به کشتار مردم نزنند؛ اما باآن‌هم گروه‌های تروریستی عملکردهای ضد بشری و به کشتار غیر نظامیان همچنان ادامه دادند.
رییس جمهوری کشور گفت که «متأسفانه گروه‌های اجیر تروریستی و باداران شان، امروز در کابل خون هموطنان مظلوم ما را جاری کردند که اینجا تنها تقبیح کفایت نمی‌کند؛ بلکه زمان اقدامات جدی برضد آن گروه‌های ضدبشری و ضداسلامی فرارسیده است».
رییس جمهور غنی همچنان گفت که اکنون فرصت فیصله‌ی مهم ملت افغانستان فرا رسیده و او نیز برای این فیصله و بسیج ملی، به ملت رجوع می‌کند. رییس جمهوری گفت تروریستان بین‌المللی که هویت و ریشه‌ی افغانی ندارند و خاک کشور را برای اهداف شوم خود بی‌تبات می‌سازند و آن کشورها و شبکه‌های استخباراتی که در عقب جنگ اعلام‌ناشده در افغانستان قرار دارند، بر علیه همه‌ی آن‌ها فرصت گرفتن یک تصمیم ملی و روشن ساختن موقف ملی فرا رسیده است.
آقای غنی از تمامی بزرگان قومی، عالمان دینی، سیاسیون، بزرگان جهادی، جوانان و زنان خواست که اختلاف‌های سلیقه‌یی، شخصی، تنظیمی و سیاسی‌شان را در چنین شرایطی کنار بگذارند و برای یک فیصله‌ی ملی و سرنوشت‌ساز که حکومت و نیروهای امنیتی آن را تطبیق خواهند کرد، گرد هم بیایند. به گفته‌ی رییس جمهوری، برخی از گروه‌های مخالفین هنوز هم گوش به فرمان بیگانه‌ها و باداران خارجی‌شان می‌باشند.
یک روز پس از این رویداد مرگبار و در پی اعتراضات شهروندان کشور، گزارش‌هایی به نشر رسید که گویا رییس جمهور غنی حکم اعدام ۱۱ تن از اعضای برجسته‌ی طالبان و شبکه‌ی حقانی را امضا کرده است.
ریاست اجرائیه حکومت افغانستان نیز با نشر اعلامیه‌یی حمله‌ی خونین کابل را محکوم کرده و گفته است که «امروز (چهارشنبه) یکبار دیگر طالبان و تروریست‌های منفور٬ چهره‌ی شیطانی، غیر اسلامی و درنده‌خویی خویش را به نمایش گذاشتند. این وحشیان با راه‌اندازی حمله انتحاری در ماه مبارک رمضان باعث شهادت و زخمی شدن تعداد زیادی از هم‌وطنان ملکی ما گردیدند».
اعلامیه به نقل از عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی حکومت افغانستان، این حمله را یک عمل “بزدلانه و به دور از انسانیت” خوانده و نوشته است که نیروهای امنیتی افغانستان با تمام توان و قوت به مرتکبین آن پاسخ جدی خواهند داد.
مجلس نماینده‌گان کشور نیز در واکنش به انفجار روز چهارشنبه کابل، از بدتر شدن اوضاع امنیتی کشور انتقاد کرده و گفته که حمله‌های انتحاری و انفجاری همه‌روزه از شهروندان کشور قربانی می‌گیرند؛ اما مسوولان امنیتی در پیش‌گیری از حملات تروریستی بی‌تفاوت هستند.

شماری از اعضای مجلس نماینده‌گان در نشست این مجلس انفجار روز چهارشنبه را پرسش‌برانگیز دانسته و گفته‌اند که باوجود تدابیر شدید امنیتی در منطقه‌ی وزیر محمد اکبرخان شهر کابل، چه‌گونه این موتر پر از مواد انفجاری به آن منطقه رسیده است؛ مسوولان امنیتی باید در این باره پاسخ دهند.
امرالله صالح، وزیر دولت در امور اصلاحات بخش امنیتی افغانستان، در صفحه‌ی فیسبوکش نوشته: «هر آن کس که بعد از دیدن این تصاویر بازهم بر ضد طالب فعالیت نمی‌کند و یا به آنهاییکه طالب را برادر می‌گویند، لعنت و نفرین نمی‌فرستد بداند که وجدانش سیاه شده است و دیگر عضو خانواده بشری این شهر نیست».
رحمت الله نبیل، رییس پیشین امنیتی ملی نیز، ضمنی نکوهش این حمله، در نوشته‌ی روی فیس‌بوکش تأکید کرده هر آن که به دشمن افغانستان ترحم دارد، در حقیقت هم‌دست دشمن و دشمن مردم افغانستان است». او از دولت افغانستان خواسته است افرادی را که به جرم آدم‌کشی و قتل مردم بی‌گناه و نیروهای امنیتی افغانستان، در سه محکمه محکوم به اعدام کرده است، را علناً اعدام کند و مرحمی بر زخم‌های مردم افغانستان بگذارد «انس حقانی باید اعدام شود!»
واکنش‌های جهانی
در کنار سیاسیون و مردم عام کشور، این انفجار واکنش‌های تند جهانی را نیز به دنبال داشته است. شماری زیادی از مقام‌ها و نماینده‌گی‌های سیاسی کشورهای جهان، حمله‌ی تروریستی چهارشنبه‌ی هفته گذشته در چهارراهی زنبق شهر کابل را به شدت محکوم کرده‌اند.
روسیه
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه‌ی روسیه در صفحه تویتر خود حمله تروریستی کابل را به شدت محکوم کرده و با خانواده‌های قربانیان این رویداد ابراز همدردی کرده است.
سخنگوی وزارت خارجه روسیه در نوشته‌اش این حمله تروریستی را غیر انسانی خوانده و گفته که تروریستان دست به کشتار مردم ملکی در افغانستان زده‌اند.
هند
نارندرا مؤدی، نخست‌وزیر هند با نشر پیامی در صفحه‌ی تویترش این انفجار را به شدت محکوم کرده است. نخست وزیر هند در این پیام نوشته است: «ما انفجار تروریستی کابل را به شدت محکوم می‌کنیم و همواره برای مبارزه با هر گونه عملیات تروریستی در کنار افغانستان خواهیم ماند.»
ایران
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه‌ی ایران هم گفته است، حملات تروریستی در هر جا و از جانب هر گروه و تحت هر بهانه‌یی، اقدامی مذموم و مردود شمرده می‌شود.
سخنگوی وزارت خارجه‌ی ایران همچنان گفته است، اقدام انتحاری در کابل هشدار دیگری است که عدم برخورد قاطع با این پدیده‌ی شوم و ادامه‌ی حمایت برخی کشورها از حامیان این گروه‌های افراطی در منطقه طی هفته‌های اخیر موجب افزایش این نوع اقدامات بی‌رحمانه شده است.
پاکستان
وزارت خارجه پاکستان نیز با نشر اعلامیه‌یی، حمله‌ی روز چهارشنبه‌ی کابل را محکوم کرده است. در اعلامیه وزارت خارجه‌ی این کشور آمده است: «پاکستان مخالف هرگونه عملیات تروریستی در هر کجای دنیا است و ما در این لحظات سخت در کنار برادران افغانستانی خود هستیم و بیش از همه غم و درد آنان را درک می‌کنیم؛ به‌خاطریکه خود نیز قربانی تروریسم هستیم.»
آمریکا
سفارت آمریکا در افغانستان این حمله را «شرم آور و هولناک» خوانده و گفته است که انجام چنین حملاتی نشان می‌دهد که “تروریست‌ها” هیچ ارزشی برای زنده‌گی انسان‌ها قائل نبوده و شدیداً مخالف تأمین صلح در افغانستان هستند. در اعلامیه‌ی سفارت ایالات متحده همچنان آمده است که آمریکا تعهد تزلزل ناپذیر با مردم و حکومت افغانستان دارد.
کاخ سفید نیز با نشر اعلامیه‌یی گفته است که دونالد ترمپ، رییس جمهوری ایالات متحده آمریکا در یک گفت‌وگوی تلفونی با رییس جمهور غنی، تسلیت و همدردی‌اش را درباره‌ی جان باختن و زخمی شدن صدها تن در رویداد چهارشنبه‌ی کابل، به رییس جمهور و مردم افغانستان ابراز کرده است.
رییس جمهوری ایالات متحده آمریکان با نکوهش این حمله،هراس‌افگنان را دشمن تمامی تمدن‌ها گفته و از شجاعت نیروهای افغان برای دفاع از کشورشان ستایش کرده است.
آلمان
سفارت آلمان در کابل که یک محافظ آن کشته و شماری از کارمندان سفارت در این حمله زخمی شدند، در بیانیه‌یی نوشته که: «ما قویاً حمله به کابل که غیر نظامیان بی‌گناه را هدف قرار داد، محکوم می‌کنیم».
سیگمار گابریل وزیر خارجه‌ی آلمان هم ضمن محکوم کردن حمله‌ی خونین کابل گفته است که «این حمله، عزم و اراده‌ی آلمان را در حمایت رژیم افغانستان در تحکیم ثبات آن کشور، متزلزل نخواهد کرد». از سویی هم ساعات پس از این حمله‌ی مرگبار، آلمان روند اخراج پناهجویان افغان را که درخواست پناهندگی‌شان رد شده است، به صورت موقت به حالت تعلیق آورد.
سازمان ناتو
ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو، نیز این رویداد را محکوم کرده و گفته که سازمان ناتو در امر مبارزه علیه تروریسم همکار افغانستان است. از سویی هم مأموریت حمایت قاطع ناتو در افغانستان در بیانیه‌یی ضمن محکوم کردن این حمله گفته است که این رویداد نشان‌دهنده‌ی “دورویی” دشمنان مردم افغانستان است. اعلامیه گفته این حمله همچنان منافقت دشمن را برجسته می‌کند که ادعا دارد تنها نیروهای امنیتی افغان و خارجی را هدف قرار می‌دهند؛ در حالیکه به کشتار غیر نظامیان ادامه می‌دهند.
عفو بین‌الملل
سازمان عفو بین‌الملل حمله به کابل را تلاش عمدی برای کشتن غیرنظامیان خوانده و با انتقاد از دولت افغانستان گفته، دولت این کشور هم نتوانسته که از زنده‌گی مردم حفاظت کند. این سازمان با نشر خبرنامه‌یی گفته است: «باید در این مورد تحقیق بی‌طرفانه، مستقل، شفاف و مؤثر انجام شود. عاملان این حادثه باید محاکمه شوند».
رهبر کاتولیک‌های جهان
پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان نیز حمله‌ی خونین کابل را محکوم کرده و آن را “منزجر کننده” خوانده است. در بیانیه‌ی پاپ فرانسِس آمده است که «او از درگاه خداوند متعال برای کشته‌شده‌های رویداد کابل طلب مغفرت می‌کند و به مردم افغانستان اطمینان می‌دهد که برای تأمین صلح در افغانستان به دعای خود ادامه می‌دهد».
خبرنگاران بدون مرز
دفتر خبرنگاران بدون مرز که مقر اصلی آن در پاریس فرانسه، است، نیز طی اعلامیه‌یی ضمن محکوم کردن حمله‌ی مرگبار کابل، به کشته شدن کارمندان رسانه‌یی در این حمله اشاره کرده و گفته است که یک کارمند تلویزیون طلوع و یک راننده‌ی بی بی سی در این حمله نیز کشته شده‌اند. در این اعلامیه همچنین آمده است که حد اقل شش کارمند رسانه‌یی دیگر زخمی شده‌اند. پیش‌تر دیدبان رسانه‌های آزاد افغانستان «نی» با نشر خبرنامه‌یی گفته بود که در کنار کشته شدنِ دو کارمند رسانه‌یی بی بی سی و طلوع، ۱۳ کارمند دیگر رسانه‌ها در این رویداد زخمی شده‌اند.
واکنش گروه طالبان
طالبان با نشر خبرنامه‌یی ساعاتی پس از وقوع انفجار روز چهارشنبه، اعلام کردند که این حمله کار آنان نبوده. ذبیح‌الله مجاهد، یکی از سخنگویان طالبان در این خبرنامه گفته است: «اعضای ما نه در این رویداد دست دارند و نه اجازه دارند چنین انفجارهایِ بی‌هدفی را انجام دهند.»
در اعلامیه‌ی طالبان همچنان آمده است که این رویداد هیچ ربطی با این گروه ندارد. طالبان گفته‌اند که این گروه انجام هر نوع “حمله، تخریب و انفجاری” که به غیرنظامیان آسیب می‌رساند را نکوهش می‌کند.
اما شام روز چهارشنبه، روزی که این حمله‌ی تروریستی در کابل اتفاق افتاد، ریاست عمومی امنیت ملی افغانستان با نشر اعلامیه‌یی گفت که شبکه‌ی حقانی در تبانی مستقیم با سازمان استخبارات پاکستان یا ISI حمله‌ی روز چهارشنبه‌ی کابل را طرح‌ریزی و اجرا کرده‌اند.