علی عصیان
طالبان به عنوان گروهی که با افراطیت مذهبی، تروریزم بین‌المللی، قوم‌گرایی، زن‌ستیزی و خشونت، پیوندی دیرینه دارد، پس از تسلط دوباره بر افغانستان، زنان را از دست‌رسی به منابع اقتصادی، آموزش و تحصیل، حضور در فضای اجتماعی و عمومی و سایر حقوق و مزایای زندگی امروزی، محروم کردند. افزون بر این، یکی از پیامدهای دیگر حکومت طالبان که زندگی و حیثیت انسانی زنان افغانستانی را در مخاطره‌ی جدی قرار داده است، تشدید اعمال انواع خشونت‌های فیزیکی مانند شلاق‌زدنِ آن‌ها بدون اثبات جرم و برگزاری دادگاه عادلانه‌ی شرعی، در دادگاه‌های صحرایی و در برابر دید همگان است.
تردیدی نیست که برگزاری دادگاه عادلانه بر اساس موازین حقوق بشری از سوی طالبان، توقع زیادی است؛ اما فیصله‌های آن‌ها، با شریعت اسلامی هم مطابقت ندارد؛ بل که هر یک از افراد طالبان اعم از سرباز و فرمانده، قاضی و ولسوال، با تکیه بر گمان واهی، در هر کجا و بر اساس سلیقه‌های خود شان، علیه زنان حکم شلاق و حبس را صادر و اجرا می‌کنند.
آن چه در پی می‌آید، نمونه‌هایی از اعمال خشونت نیروها، مقام‌ها و دادگاه‌های طالبان علیه شهروندان افغانستان به ویژه زنان در سال روان (۱۴۰۱) است. نکته‌ی جالب توجه این جا است که همه زنان مجازات‌شده، به اتهام زنا و یا اقدام به برقراری روابط جنسی بیرون از ازدواج، به تحمل ضربه‌های شلاق و حبس از سوی طالبان محکوم شده اند که حکم‌های شلاق بدون استثنا، در برابر دید همگان، در ورزش‌گاه‌ها و سایر مکان‌های اجتماعی -که باید جایگاه پرورش ذهن و جسم انسان‌ها باشد- به اجرا در آمده است.
۱: مسئولان محلی طالبان در کندهار، در ۹ سرطان ۱۴۰۱، اعلام کردند که دادگاه آن‌ها، سه نفر را به اتهام دزدی و روابط جنسی بیرون از ازدواج، به تحمل ۳۹ ضربه شلاق و یک سال حبس محکوم کرده است که حکم شلاق، با حضور سران طالبان در برابر دید همگان اجرا شده است.
۲: منابع مردمی در بدخشان، در ۲۹ سرطان ۱۴۰۱، گزارش داده بودند که طالبان یک زن و دخترش را به خاطر دریافت طلاق از شوهرش و ازدواج با مرد دیگری، در ولسوالی نسی این ولایت مجازات کرده اند.
هفته‌نامه‌ی جاده‌ی ابریشم، در گزارشی نوشته که این مادر و دختر، به دستور جمعه فاتح، ولسوال طالبان برای ولسوالی نسی، هر یک به تحمل ۱۰۰ ضربه شلاق محکوم شده که در برابر دید همگان اجرا شده است.
۳: منابع محلی از غور، در ۲۹ سرطان ۱۴۰۱، گزارش دادند که طالبان، یک زن و مرد را در این ولایت شلاق زده اند. هم‌زمان، دفتر والی طالبان در غور، در خبرنامه‌ای اعلام کرد که دادگاه غور، یک مرد و یک زن را به اتهام روابط نامشروع، در برابر دید همگان شلاق زده اند تا عبرتی برای دیگران باشد. بر اساس این خبرنامه، هر یک از متهمان، به تحمل ۳۹ ضربه شلاق و یک سال حبس محکوم شده اند.
۴: منابع محلی در تخار، در ۳۰ سرطان ۱۴۰۱، گزارش داده بودند که طالبان یک زن را به «دلیل نداشتن محرم» در ولسوالی درقد این ولایت، شلاق زده اند. یکی از باشندگان درقد، ضمن تأیید این گزارش، به جاده‌ی ابریشم، گفته بود که این زن ۳۰ساله با این که چادری (برقع) در سر داشت، اما توسط طالبان در برابر دید همگان، شلاق زده شد.
۵: مسئولان امنیتی طالبان در غور، در ۳۰ سرطان ۱۴۰۱، اعلام کرده بودند که یک مرد و زن را به اتهام فرار از منزل بازداشت کرده اند. هم‌زمان با این، هفته‌نامه‌ی جاده‌ی ابریشم، در گزارشی نوشته بود که این دو، باشنده‌ی ولسوالی قادس بادغیس بوده که پس از فرار به غور، توسط طالبان بازداشت شده بودند.
۶: منابع محلی در پکتیا، در ۵ اسد ۱۴۰۱، گزارش داده بودند که طالبان یک دختر شش‌ساله را در ولسوالی روحانی‌بابای این ولایت، سنگسار کرده اند.
محمد جنت، پدر این کودک، با تأیید این گزارش، گفته بود که دخترش روز دوم عید قربان از خانه‌اش ربوده شد است. «من پس از جست‌جوی زیاد، جسد سنگ‌سارشده‌ی دخترم را یک روز بعد در یک ویرانه پیدا کردم.»
۷: هفته‌نامه‌ی جاده‌ی ابریشم، در ۱۶ اسد ۱۴۰۱، به نقل از منابع محلی در زابل، گزارش داده بود که طالبان، دو زن و سه مرد را شلاق زده و به زندان انداخته اند.
رحمت‌الله حماد نیازی، رییس اطلاعات‌وفرهنگ طالبان در زابل نیز، اعلام کرده بود که این افراد به اتهام‌های زنا و دزدی، محکوم به مجازات شده اند.
طبق گزارش منابع محلی، طالبان دو زن و یک مرد را که به اتهام زنا بازداشت کرده بودند، هر یک را به ۳۹ ضربه شلاق و دو سال زندان و دو مرد دیگر را به اتهام دزدی، به تحمل ۲۱ ضربه شلاق و یک ماه حبس محکوم کرده اند که حکم شلاق در برابر دید همگان بر آن‌ها تطبیق شده است.
ویدیویی که از شهر قلات، مرکز زابل، در رسانه‌ها نشر شده بود نیز، نشان می‌داد که طالبان گروه گروه به سوی محلی می‌رفتند که در آن جا، سه مرد و دو زن، برای اجرای حکم شلاق برده شده بودند.
۸: یکی از مسئولان فرماندهی امنیه‌ی طالبان در تخار، در ۲۲ سنبله ۱۴۰۱، به رسانه‌ها گفته بود که آن‌ها، یک زن و سه مرد را در شهر تالقان، مرکز این ولایت، به اتهام برقراری رابطهی نامشروع، به صورت بالفعل بازداشت کرده اند.
۹: منابع محلی در ننگرهار، در ۲۱ سنبله ۱۴۰۱، به رسانه‌ها گفته بودند که طالبان، یک زن و مرد را به اتهام داشتن رابطهی نامشروع، بازداشت کرده و آن‌ها را به خانواده‌ی زن تحویل داده اند. به گفته‌ی منابع، اعضای خانواده‌ی زن، متهمان را در روستای «سورچ» ولسوالی کوزکنر ننگرهار، تیرباران کرده اند.
۱۰: منابع محلی در غور، در ۲۲ سنبله‌ی ۱۴۰۱، گزارش داده بودند که طالبان، یک دختر و یک پسر را به جرم برقراری رابطهی جنسی بیرون از ازدواج، به تحمل ۳۹ ضربه شلاق به مجازات محکوم کرده اند. این حکم در برابر دید همگان بر آن‌ها اجرا شده است.
۱۱: منابع محلی در ولسوالی ورس بامیان، در ۲۲ سنبله‌ی ۱۴۰۱، به رسانه‌ها گفته بودند که یک زن جوان به اتهام برقراری رابطهی نامشروع با فردی به نام سیدمحمد حسین مرتضوی بهشتی، مدیر ثبت احوال نفوس طالبان، در روستای تگاوغار این ولسوالی، با ضرب ۱۰چاقو زخمی شده است.
به گزارش منابع، زمانی که این عضو طالبان، به خانه‌ی آن زن آمده بود، مامای این زن هم‌راه با چند نفر دیگر، از ماجرا آگاه شده و به خانه‌ی خواهرزاده‌اش هجوم برده اند. مرد با دیدن آن‌ها، از محل فرار کرده؛ اما زن، توسط مامایش با ضرب چاقو به شدت زخمی شده است. بهشتی، در واکنش به نشر این خبر، گفته بود که او با این زن جوان، عقد/نکاح مؤقت بسته بود.
۱۲: یک منبع محلی در کاپیسا، در ۲۹ سنبله‌ی ۱۴۰۱، به رسانه‌ها گفته بود که طالبان دو زن و دو مرد جوان را در ولسوالی حصه‌ی اول این ولایت، به اتهام داشتن رابطهی بیرون از ازدواج، به تحمل ۴۹ ضربه شلاق محکوم کرده اند که این حکم نیز، در برابر دید همگان اجرا شده است.
۱۳: یک مقام محلی طالبان در لوگر، در ۲ عقرب ۱۴۰۱، به رسانه‌های آزاد افغانستان گفته بود که بر اساس حکم دادگاه این ولایت، در نتیجه‌ی تطبیق حدود شرعی بر سه زن و ۱۱ مرد که به دزدی و «جرایم اخلاقی» متهم بودند، آن‌ها در برابر دید همگان شلاق زده شده و سپس برای گذراندن حبس کوتاه‌مدت، به زندان فرستاده شده اند. همچنان مقامات محلی طالبان در بامیان اعلام کردند که یک دختر و یک پسر جوان را به‌اتهام داشتن رابطه قبل از ازدواج شلاق زده‌اند. این دو جوان روز پنج‌شنبه- ۲۶عقرب ۱۴۰۱ در ملاءعام در ورزشگاه «شهید مزاری» در مقابل پیکره‌های شکسته‌ی بودا در ملاءعام ۲۹شلاق/دُره زده شده‌اند.
روزنامه‌ی اطلاعات روز به نقل از منابع خود در بامیان نوشته است که آرزو و محمد چهل روز پیش برای تفریح از کابل به بامیان آمده بودند و با هم رابطه عاشقانه داشتند؛ اما آنان از پارک ملی بندامیر توسط نیروهای طالبان بازداشت و اتهام داشتن رابطه قبل از ازدواج محاکمه شده بودند.
۱۴: مسئولان محلی طالبان در کندهار، در ۴ عقرب ۱۴۰۱، اعلام کرده بودند که پنچ نفر را به تحمل ضربه‌های شلاق و حبس محکوم کرده اند. یکی از مسئولان دادگاه محلی طالبان که از ذکر نامش خودداری می‌کرد، با تأیید این رویداد، گفته بود که دادگاه طالبان، یک مرد و یک زن متهم به روابط نامشروع را به تحمل ۳۹ ضربه شلاق و یک سال حبس و سه مرد متهم به دزدی را به تحمل ۳۰ ضربه شلاق در برابر دید همگان و هفت ماه حبس محکوم کرده که حکم دادگاه بر متهمان اجرا شده است.
۱۵: مسئولان محلی طالبان در غور، در ۲ قوس ۱۴۰۱، در خبرنامه‌ای اعلام کرده بودند که ۱۱ مرد و یک زن را در غور شلاق زده اند. دفتر رسانه‌های والی طالبان در غور، در خبرنامه‌ای نوشته بود که این افراد که به اتهام‌های دزدی، شراب‌خواری و فساد اخلاقی بازداشت شده بودند، از سوی دادگاه طالبان، هر یک از متهمان مرد، به تحمل ۲۵ تا ۳۹ ضربه شلاق و یک زن به اتهام فساد اخلاقی، به تحمل ۳۹ ضربه شلاق محکوم شده است. حکم شلاق بر آن‌ها، در برابر دید همگان عملی شده است.
۱۶: دادگاه عالی طالبان در شهر کابل، در ۱۰ قوس ۱۴۰۱، اعلام کرده بود که ۲۱ نفر از جمله شش زن را به ظن ارتکاب فسق‌وفجور، برقراری روابط نامشروع و فرار از خانه، مصرف شراب ولواط، به تحمل ۲۰ تا ۳۹ ضربه شلاق محکوم و مجازات کرده است.
بنا به تأیید دادگاه عالی طالبان، حکم‌های صادرشده توسط نیروهای طالبان در برابر دید همگان به اجرا درآمده است.
۱۷: منابع محلی از غور، در ۱۳ قوس ۱۴۰۱، گزارش داده بودند که طالبان، شش مرد و یک زن را به اتهامهایی مثل مصرف شراب و فساد اخلاقی بازداشت و دادگاه استیناف این گروه در غور، هر یک از متهمان را به تحمل ۲۱ تا ۳۹ شلاق محکوم کرده اند. بر اساس، این گزارش، حکم‌های صادره در استدیوم ورزشی شهر فیروزکوه، مرکز غور و در برابر دید همگان اجرا شده است.
۱۸: روزنامه‌ی اطلاعات روز به نقل از منابع محلی‌اش در زابل و هلمند، در ۲۳ قوس ۱۴۰۱،گزارش داده بود که طالبان، ۲۷ نفر به شمول دو زن را در استدیوم‌های شهرهای قلات و لشکرگاه، مرکزهای این دو ولایت، در برابر دید همگان شلاق زده اند.
منابع در زابل، تأیید کرده اند که از میان متهمان، یکی از زنان به اتهامِ برقراری روابط نامشروع به ۳۹ ضربه شلاق و سه سال حبس و دیگری به جرم فرار از خانه، به ۲۰ ضربه شلاق و یک سال حبس و پنج مرد به اتهام‌های دزدی، لواط و داشتن روابط نامشروع با زنان، به ۱۰ تا ۳۹ ضربه شلاق و یک ماه تا یک سال حبس، محکوم شده اند.
بنا به اظهارات محمدقاسم ریاض، ۲۰ مرد به اتهام‌های دزدی و داشتن روابط نامشروع با زنان، به تحمل ۳۵ تا ۳۹ ضربه شلاق و حبس کوتاه‌مدت محکوم شده اند. منابع طالبان و مردمی در ولایت‌های یادشده، تأیید کرده اند که طالبان، ضربات شلاق را در برابر دید همگان بر متهمان تطبیق کرده اند.
۱۹: معزالدین احمدی، رییس اطلاعات‌وفرهنگ طالبان در بدخشان، در ۱ جدی ۱۴۰۱، اعلام کرد که دادگاه طالبان، ۲۵ نفر از جمله چهار زن را به اتهام فساد اخلاقی و ۲۱ مرد را به اتهام‌های فساد اخلاقی، مصرف و فروش شراب، به تحمل ۳۰ تا ۳۹ ضربه شلاق و حبس کوتاه‌مدت محکوم کرده اند.
منابع محلی با تأیید این موضوع، گزارش داده اند که حکم شلاق بر متهمان مرد و زن، در برابر دید همگان در استدیوم ورزشی شهر جدید بدخشان، تطبیق شده است.
۲۰: منابع محلی در کندز، در ۱ جدی ۱۴۰۱، گزارش داده بودند که طالبان، ۱۰ نفر از جمله چهار زن را به اتهامهایی چون فرار از خانه و انجام فساد اخلاقی و شش مرد را به اتهامهایی مانند دزدی و برقراری روابط نامشروع، به تحمل ۳۰ تا ۳۹ ضربه شلاق محکوم کرده اند. حکم شلاق در برابر دید همگان در ورزشگاه خورشید ولسوالی امام صاحب کندز، تطبیق شده است.
۲۱: منابع محلی از ارزگان، در ۱ جدی ۱۴۰۱، به رسانه‌ها گزارش داده بودند که طالبان، ۲۰ مرد را در استدیوم ورزشی شهر ترینکوت، مرکز این ولایتف شلاق زده اند.
آغاولی قریشی، رییس اطلاعات‌وفرهنگ طالبان در ارزگان، با تأیید این گزارش، اعلام کرده بود که این افراد به اتهام‌های دزدی و انجام فساد اخلاقی، از سوی دادگاه طالبان به تحمل ۲۰ تا ۳۹ ضربه شلاق و هشت تا ۱۸ ماه حبس، به مجازات محکوم شده اند. او، همچنین تصریح کرده که قرار بود حکم شلاق بر سه نفر از زنان نیز، در برابر دید همگان اجرا شود؛ ولی به دلیل‌هایی فعلا به تعویق افتاده است.
۲۲: دادگاه عالی طالبان، در ۱۰ جدی ۱۴۰۱، در خبرنامه‌ای اعلام کرده بود که چهار مرد و یک زن توسط دادگاه ابتدایی شهر گردیز، مرکز پکتیا، به اتهامهایی مانند دزدی و انجام فساد اخلاقی، به مجازات محکوم شده اند. در این خبرنامه، در مورد میزان جزای متهمان توضیحی ارائه نشده بود؛ اما تصریح شده بود که جزای تعزیری بر متهمان، در برابر دید همگان اجرا شده است.
۲۳: منابع محلی از دایکندی، در ۲۰ جدی ۱۴۰۱،گزارش داده بودند که طالبان، سه پسر و چهار دختر جوان را به اتهامهایی مثل اقدام به روابط نامشروع و خوش‌گذرانی، در برابر دید همگان شلاق زده اند. بر اساس این گزارش، دادگاه ابتدایی طالبان، یکی از پسران را به تحمل ۳۹ ضربه شلاق و یک سال حبس، دو پسر دیگر را به تحمل ۲۵ ضربه شلاق و یک ماه حبس و از میان چهار دختر، دو نفر را به تحمل ۲۹ ضربه شلاق و یک ماه حبس و دو نفر دیگر را به تحمل ۱۵ ضربه شلاق و ۱۰ روز حبس محکوم کرده بود.
۲۴: منابع محلی از بدخشان، در ۲۷ جدی ۱۴۰۱، گفته بودند که دادگاه ابتدایی طالبان در ولسوالی بهارک این ولایت، یک پسر و یک دختر جوان را به اتهام داشتن روابط نامشروع، به تحمل ۳۸ ضربه شلاق در برابر دید همگان به مجازات محکوم کرده اند. یک روز پس از حکم دادگاه، محکومان در برابر دید همگان شلاق زده شدند.
۲۵: عطاء‌الله زید، سخن‌گوی والی طالبان در کندهار، در ۲۷ جدی ۱۴۰۱، اعلام کرده بود که طالبان، نه نفر را به جرم زنا و دزدی شلاق زدند. بر اساس اظهارات زید، دادگاه طالبان، سه نفر را به اتهام زنا و شش نفر دیگر را که به اتهام دزدی بازداشت شده بودند، هریک متهمان به زنا را به تحمل ۳۹ ضربه شلاق و یک سال حبس و هریک از متهمان به دزدی را به ۳۵ ضربه شلاق و هفت ماه حبس محکوم کرده ان. حکم شلاق، در برابر دید همگان در میدان بازی فوتبال کندهار اجرا شده است.
۲۶: خبرگزاری باختر که زیر نظر طالبان فعالیت می‌کند، در ۱۸ دلو ۱۴۰۱، در گزارشی تأیید کرده بود که یک زن در غور به اتهام برقراری روابط نامشروع، توسط طالبان در برابر دید همگان در استدیوم ورزشی شهر فیروزکوه، ۳۹ ضربه شلاق زده شده و پنج مرد متهم به برقراری روابط نامشروع، تولید و مصرف شراب به تحمل ۱۵ تا ۳۹ ضربه شلاق محکوم شده اند.
۲۷: منابع مردمی در ولسوالی ناوه‌میش دایکندی، در ۱۸ دلو ۱۴۰۱، گزارش داده بودند که طالبان یک مرد و دو زن را به اتهام داشتن رابطهی نامشروع، بازداشت کرده و هر یک را به تحمل ۲۵ تا ۳۹ ضربه شلاق در برابر دید همگان محکوم کرده اند. این حکم، بدون تأخیر در برابر دید صدها نفر اجرا شده است.
۲۸: منابع مردمی در بدخشان، در ۲۸ دلو ۱۴۰۱، گزارش داده بودند که طالبان نُه مرد و دو زن را به اتهامهایی مانند برقراری روابط بیرون از ازدواج، در این ولایت، شلاق زده اند. مسئولان دادگاه محلی طالبان در بدخشان، با تأیید این گزارش، اتهام‌های وارده به این افراد را فساد اخلاقی و دزدی اعلام کرده بود.
یکی از شاهدان عینی، گفته بود که طالبان، هر یک از متهمان را به تحمل ۳۹ ضربه شلاق محکوم کرده بود و حکم صادره، در برابر دید همگان در روستای بتاش اجرا شد.
در تازه‌ترین مورد، منابع محلی در ولسوالی جبل‌السراج پروان روز شنبه-۱۵حوت سال روان به رسانه‌ها گفته است که طالبان چهار پسر و دو دختر جوان را در برابر دیدهمگان شلاق زدند.
با این وصف، خشونت بر زنان در برابر دید همگان که بیش‌تر بر اساس گمان و اتهام‌های واهی و پیش از اثبات جرم شرعی و حقوقی، توسط طالبان صورت می‌گیرد، واکنش‌های زیادی را در سطح جهانی در پی داشته است. سازمان عفو بین‌الملل در گزارشی، شلاق‌زدن متهمان در برابر دید همگان از سوی طالبان را، بازگشت این گروه به شیوه‌های بی‌رحمانه و افراطی توصیف کرده و خواستار توقف فوری آن شده است. این سازمان، در بخش دیگری از گزارش خود، گفته است: «این گروه، آشکارا به اصول اولیه‌ی حقوق بشر باور ندارد و در یک لغزش هشداردهنده، به سمت چیزی که به نظر می‌رسد یادآوری تلخ از حکومت سه دهه‌ی پیش آنان است، پیش می‌روند.»
رینا امیری، نماینده‌ی وزارت امور خارجه‌ی امریکا در امور زنان افغانستان نیز، در تویتی، اجرای حدود شرعی بر زنان در برابر دید همگان را وحشت‌ناک توصیف کرده و گسترش سرکشی گروه طالبان در برابر جهان را، نشان‌دهنده‌ی استقبال آن‌ها از سیاست‌های دوره‌ی قبلی شان دانسته است.
با این حال، ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی حکومت طالبان، در ۲۲ عقرب ۱۴۰۱، اعلام کرد که هبت‌الله آخوندزاده، رهبر این گروه، در دیدار با قاضیان حکومت کنونی، بر عملی‌شدن حکم شریعت و تطبیق حدود و قصاص تأکید کرده است.
به نظر نگارنده، صدها زنی که در یک سال اخیر توسط طالبان در برابر دید همگان مجازات شده اند، جرم آن‌ها زنا/رابطهی جنسی بیرون از ازدواج بوده است. پرسش اما این است که با توجه به ادله‌های اثبات زنا در فقه حنفی، طالبان چه گونه و با چه وسیله‌ای موفق به اثبات جرم این قربانی‌ها شده اند؟ بر اساس فقه حنفی، «ادله‌ی اثبات جرم زنا به واسطه‌ی شهادت شهود، اقرار، قرینه، امتناع از لعان و علم قاضی ثابت می‌شود. درصورتی که چهار شاهد، این گونه گواهی دهند که ما فلانی را چنان دیدیم که مانند دیدن چوب سرمه در سرمه‌دان و طناب در چاه، عمل زنا را انجام می‌داد. اگر گواهان در جریان گواهی یا قبل از گواهی یا بعد از گواهی، انکار کنند، یا تعداد شان در گواهی‌دادن حاضر نشوند، حد قذف بر او تطبیق و از شخص متهم، حد ساقط می‌شود. اگر متهم به اقرار خود، بدون جبر یا تهدید چهار مرتبه و در نزد امام ابو حنیفه در چهار مجلس اعتراف به زنا کند، حد بر او جاری می‌شود. در حال اقرار، باید متهم هوشیار، بیدار و در محکمه‌ی شرعی نزد حاکم یا قاضی باشد.»
برابر ادله‌ی فقهی/شرعی بالا، مجازات زنان در برابر دید همگان توسط طالبان، صرف نظر از موازین حقوق‌بشری و بین‌المللی، نه تنها با اصول فقه حنفی، مطابقت ندارد؛ بل که روی‌کرد آن‌ها در قبال زنان، بیش‌تر تابع دیدگاه‌های شخصی، گرایش تندورانه و سنت‌های سخت‌گیرانه‌ی قومی پشتون‌والی است.
نظر بدهید