«آب آبروی ماست»؛ آ‌بروی حکومت در«هریرود» میریزد

مدیر وبسایت

جاده‌ی ابریشم: حکومت گفته است که «آب ،آبروی ماست، نه باید آبروی ما بریزد!». حکومت با توجه به همین پالیسی حفظ آبرو تا کنون چندین بند بزرگ آبی را در کشور اعمار کرده‌اند که شماری آنان به بهره‌داری سپرده شده است. بند سلما در هرات، بند کمال خان بالای دریای هلمند در جنوب کشور و اکنون بند شاه‌توت که در شهر کابل ساخته می‌شود، از بنادر مهم آبی کشور گفته شده است.
در همین‌حال شکایت‌های وجود دارد که حکومت در قسمت ساخت بندهای آبی و پالیسی حفظ آبرو، دوگانه برخورد می‌کند. تنها اعمار آنعده از بندهای آبی برای شان اهمیت دارد که کارکرد سیاسی و حتی قومی و اجتماعی داشته باشد، اما به دیگران توجه نمی‌کند. دریای هریرود یکی از بنادر مهم آبی کشور است که تاکنون مورد بی‌توجهی و بی‌مهری حکومت قرارگرفته و با آن برخورد تبعیض آمیز داشته است.
باتوجه به پالیسی حفظ آبرو گفته می‌توانیم که آبروی حکومت در هریرود می‌ریزد. ولی رهبری دولت از ریختن آن پروایی هم ندراد. هریرود سال‌هاست که در فراموشی مطلق حکومت قراردارد و باشندگان آن با چشیدن طعم تلخ تبعیض قومی می‎سوزند و می‌سازد.
هریرود با طول ۱۱۰۰ کیلومتر، از ارتفاعات سر به فلک کشیده‌ی هزاره‌جات، از دو دره‌ی پر خم‌وپیچ لعل و سرجنگل ولایت غور، سرچشمه می‌گیرد. آب این دره در منطقه‌ی «شِنیه» ولسوالی دولتیار به هم وصل می‌شوند و دریای خروشان هریرود را تشکیل می‌دهد.
این دریا پس از طی کردن مسیر طولانی ولایت‌های غور و هرات و دربر گرفتن قسمتی از مرز افغانستان، ایران و ترکمنستان سرانجام در ریگزارهای قراقرم ترکمنستان جذب و نا پدید می‌گردد.
طبق آمارهای وزارت انرژی و آب، مساحت دریای هریرود ۱۱۲۲۰۰ کیلومتر مربع می‌باشد، که از این میان ۳۵ درصد در خاک افغانستان، ۴۴ در صد در ایران و ۲۱ درصد آن در ترکمنستان قرار دارد. این دریا پس از دریای آمو و هیرمند طویل‌ترین دریا و یکی از بزگترین منابع آبی افغانستان گفته شده است.
ولسوالی لعل و سرجنگل، دارای نزدیک به ۷۵۰ قریه کوچک و بزرگ می‌باشد و جمعیت این ولسوالی بر اساس آماری که مراکز احصائیه‌ی افغانستان در سال ۲۰۱۳ منتشر کرده است، تا دوصد و پنجاه هزار نفر ذکر شده است. این ولسوالی زمین‌های زراعتی زیاد در مسیر هریرود دارد و تقریبا همه‌ی باشندگان این ولسوالی زراعت پیشه و مصروف دام پروری به صورت سنتی گفته شده‌ است.
در کنار آن ولسوالی لعل و سرجنگل ولایت غور با ولایت‌های مانند بامیان، دایکندی و سرپل هم‌مرز است که در صورت بالای دریای هریرود یک بند برق آبی بزرگ ساخته شود، ظرفیت تولید برق برای تمام ولایت‌های مرکزی کشور را دارد، اما این آبروی حکومت و سرمایه بی‌بدیل مردم هزاره‌جات در ریگزارهای قراقرم ترکمنستان می‌ریزد و به هدر می‌رود.
مدیریت سالم منابع آب می‌تواند میزانِ عاید سرانه را در کشورهایی مثل افغانستان که زارعت و مالداری نقش اساسی در ساختار اقتصادی‌اش دارد، به صورت چشم‌گیر افزایش داده و باعث رشد اقتصادی و انکشافی شود، اما این مدیریت به سادگی و بدون برخورد دوگانه انجام نمی‌شود.
از آنجا که عصر کمبودِ منابع آب است، آب در تنش‌های سیاسی بین کشورها نقش اساسی دارد و کشوری که منابع آب را در اختیار دارد، می‌تواند نقش مهم در روابط سیاسی و اقتصادی با کشورها بازی کند.
سرزمین هریرود؛ سرشار از امنیت و آرامش
ولسوالی لعل و سرجنگل، یکی از امن‌ترین ولسوالی‌های کشور در ۱۸ سال گذشته بوده است. اما با داشتن این صفت، ساخت و ساز در این ولسوالی، با کندترین شکل ممکن پیش رفته و در حوزه تاسیس زیر ساخت‌هایی مانند بند برق، توسعه زراعت و مالداری معیاری، کمترین کار در این ساحه صورت نگرفته است. در حالی که اگر روی دریای هریرود سرمایه گذاری شود، هیچ تهدید امنیتی وجود ندارد.
برق؛ آروزی که برای تحقق آن خون ریخته شده
جنبش روشنایی در اعتراض به تغییر لین برق از بامیان به سالنگ شکل گرفت، اما سرکوب شد و خون صدها جوان در این جنبش تاریخی در ده‌مزنگ ریختانده شد. آنان می‌خواستند که باعتراض‌شان برخانه‌های تاریک باشندگان هزاره‌جات برق بیاوروند که سال‌هاست در تاریکی و فراموشی زندگی می‌کنند.
در عین‌حال حکومت کنونی به رهبری رییس جمهور غنی در دو دور انتخابات شعار داده بود که «افغانستان مرکزی» را از «زندان جغرافیایی» نجات می‌دهد.
حالا اگر شکستاندن زندان جغرافیایی تنها شعار انتخاباتی نبوده، حکومت باید برای ساخت بند برق بالای دریای هریرود سرمایه‌گذاری کند و کار آن را روی دست گیرد. نگذارد که آبروی حکومت و مردم در ریگستان‌های خشک ترکمنستان بریزد و یا تشنگان ایران را سیراب کند.
کار و سرمایه‌گذاری بالای دریای هریرود از یک طرف می‌تواند چندین ولایت را از روشنایی برق برخوردار کرده و همچنین معادنی که در ولایات مرکزی افغانستان وجود دارد استخراج کند، بدون اینکه هراسی از تخریب پایه‌های برق در میان باشد. از جانب دیگر آبروی حکومت هم نمی‌ریزد و حفط می‌شود.
هریرود و شکوفایی تولیدات زراعتی
بعضی وقت‌ها حرف و حدیث‌های شنیده و گفته می‌شود که حکومت در هزاره‌جات سرمایه‌گذاری نمی‌کند به دلیل که هیچ تولیدات قابل ملاحظه‌ای ندارد که برای عواید نا خالص ملی مفید واقع شود. این حرف از کسانی است که می‌خواهند هزاره‌ها سال‌های سال در زندان جغرافیایی محصور بمانند تا اینکه ناچار شوند این مناطق را ترک کنند و در چهار طرف جهان مهاجر و آواره شوند.
در حالی‌که اگر روی هزاره‌هات توجه شود، بالای دریای هریرود سرمایه‌گذاری شود، فابریکه‌ها و کارخانه‌های کشت و نگهداری میوه‌ی خشک و تر در دایکندی، بامیان و غور ایجاد شود، هزاره‌جات ظرفیت تولید نیازمندی‌های زراعتی و مالداری کشور را دارد و از این طریق می‌تواند عواید ملی کشور را نیز افزایش دهد.