هزاره‌ها طی چند قرن اخیر تحت ستم و کشتار سیستماتیک دولت‌های حاکم و گروه‌های تندرو مذهبی به‌ویژه طالبان و داعش بوده است.
دولت جدید که پس از سقوط طالبان و در نتیجه حمله آمریکا در سال ۲۰۰۱، روی‌کار آمد و نیروهای حافظ صلح ملل متحد در سراسر کشور مستقر گردید، هزاره‌ها نیز از زیر مخروبه‌های خون و خشونت سربلند کردند و اندکی نفس راحت کشیدند، اما همزمان با انتقال مسوولیت‌های امنیتی از نیروهای بین المللی و ناتو به نیروهای امنیتی کشور، در سال ۲۰۱۴، حملات طالبان و داعش بر هزاره‌ها با شدت بیشتری از سر گرفته شد.
دوران جمهوریت؛ کشتار سیستماتیک هزاره‌ها
گروه داعش که یکی از وحشی‌ترین گروه‌های تروریستی به شمار می‌‌رود، در سال ۲۰۱۴، در افغانستان فعالیت خود را آغاز کرد و در مدت خیلی اندک توانایی انجام عملیات‌های انتحاری و نظامی را پیدا کرد. هزاره‌ها به دلیل شیعه بودن، اولین گروهی بود که مورد هدف ثابت داعش قرار گرفت.
بر اساس گزارش‌های یوناما، در سال ۲۰۱۶، حملات بالای مساجد، زیارتگاه‌ها و عبادتگاه‌های شیعیان افزایش یافت. در این سال، در نتیجه ۴ حمله، حدود ۷۳۷ نفر ملکی (۲۴۲ کشته و ۴۹۵ زخمی) کشته و زخمی گردید که اکثریت حملات آن را شاخه خراسان دولت اسلامی به عهده گرفت. به طور مثال، به تاریخ ۱۱ اکتوبر ۲۰۱۶، یک حمله کننده انتحاری مسلح با کلاشینکوف و بم دستی در جریان مراسم عاشورا داخل زیارت سخی در شهر کابل گردید. مهاجم بم دستی را بالای زنان، اطفال و مردان داخل مسجد پرتاب و به تعقیب آن بالای شان فیر کرد که باعث کشته شدن ۱۹ نفر ملکی و مجروحیت ۶۰ تن ملکی دیگر گردید. مسئولیت این حمله را داعش به عهده گرفته بود.
همچنین یک رویداد مرگبار تروریستی دیگر که بازتاب جهانی پیدا کرد، حمله بر اعتراض مدنی جنبش روشنایی به تاریخ ۲۴ جولای ۲۰۱۶، در دهمزنگ کابل بود. نتایج تحقیقات یوناما در مورد این حادثه، نشان می‌دهد که حمله به طور عمدی افراد ملکی متعلق به یک قومیت و مذهب مشخص یعنی هزاره را هدف قرار داده است که نشانگر نقض جدی قانون بشردوستانه بین‌المللی بوده و به عنوان جرایم جنگی و جرایم علیه بشریت محسوب می‌گردد. در این حمله حداقل ۸۵ فرد ملکی کشته و ۴۱۳ تن دیگر زخم برداشتند. در میان کشته شدگان یک خانم و ۴ کودک و همچنین در میان زخمیان حدود ۶ زن و ۸ کودک شامل بودند.
به همین ترتیب، گزارش‌های یوناما در سال ۲۰۱۷، نشان می‌دهد که در مجموع ۸ حمله بالای هزاره‌ها در این سال صورت گرفته است که مرگبارترین و دلخراش‌ترین آن حادثه روستای میرزاولنگ در ولایت سرپل بود. تحقیقات یوناما (۲۰۱۷) در مورد حملات میرزاولنگ نشان می‌دهد که در این حمله ۳۶ نفر کشته و ۲ نفر مجروح شده است. منابع محلی تأیید نمودند که در میان ۳۶ کشته، ۷ تن از خیزش‌های مردمی، یک نفر پولیس محلی و یک سرباز اردوی ملی کشور شامل بوده اند، اما همه آن‌ها در زمان حادثه بدون اسلحه و در حالت فرار دستگیر شده و بعد به شکل بیرحمانه تیرباران شده‌اند. متباقی ۲۷ نفر از کشته شدگان همه افراد غیر نظامی به شمول یک زن، ۴ پسر بین سن ۱۳ تا ۱۷ ساله و به تعداد ۱۳ نفر مرد بالاتر از عمر ۶۰ سال، بوده اند. به تاریخ ۶ آگوست ۲۰۱۷، ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان مسئولیت حمله را به عهده گرفت و گفت که این حمله از سوی نظامیان طالبان صورت گرفته است. اما چند روز بعد در ۱۴ اگست داعش اعلان کرد که سه روز قبل جنگجویان دولت اسلامی به تعداد ۵۴، شیعه را در روستای میرزاولنگ به قتل رسانیده است.
به همین صورت، یوناما در سال ۲۰۱۸، به تعداد ۱۹ رویداد فرقه گرایانه علیه مسلمانان شیعه را ثبت کرد که منجر به ۷۴۷ مورد تلفات ملکی (۲۲۳ کشته و ۵۲۴ زخمی) گردیده است. داعش مسئولیت ۷ مورد از این حملات خشونت بار علیه هزاره‌ها را به عهده گرفته است. بیشتر این حملات در مناطق ملکی و پرجمعیت هزاره‌ها اتفاق افتاده است. به طور نمونه به تاریخ ۲۲ اپریل ۲۰۱۸، یک حمله کننده انتحاری مواد انفجاری خود را در مقابل دروازه ورودی مرکز توزیع تذکره تابعیت انفجار داد که در نتیجه آن به تعداد ۶۰ نفر ملکی، به شمول ۲۳ زن و ۱۱ کودک کشته شدند و حدود ۱۳۸ تن دیگر از جمله ۶۵ زن و ۱۷ کودک زخمی گردیدند. داعش شاخه خراسان دولت اسلامی مسئولیت این حمله را به عهده گرفت.
در یک رویداد دیگر به تاریخ ۵ سپتمبر ۲۰۱۸، دو انفجار (یک انفجار انتحاری و یک انفجار از اثر مواد جاسازی شده در یک وسیله نقلیه) پهلوانان و تماشاچیان مسابقه پهلوانی در ورزشگاه میوند، واقع در قلعه ناظر، منطقه هزاره نشین شهر کابل، را هدف قرار داد که منجر به کشته شدن ۲۹ فرد ملکی و مجروح شدن ۹۲ تن ملکی دیگر به شمول اطفال گردید. مسئولیت این حمله را داعش به عهده گرفت. دو حمله مرگبار مشابه دیگر در ماه آگست ۲۰۱۸ به وقوع پیوست که باعث کشته شدن ۷۳ فرد ملکی و مجروح شدن ۱۶۱ نفر ملکی دیگر گردید.
یوناما در سال ۲۰۱۹، حدود ۱۰ رویداد خشونت فرقه‌ای علیه مسلمانان شیعه را ثبت کرد که منجر به ۴۸۵ مورد تلفات ملکی (۱۱۷ کشته و ۳۶۸ زخمی) گردیده است. مسئولیت ۷ حمله را داعش به عهده گرفته بود. به طور مثال یک حمله انتحاری به تاریخ ۱۷ آگست ۲۰۱۹، در مراسم عروسی هزاره‌ها در غرب کابل صورت گرفت که در نتیجه آن به تعداد ۲۳۴ نفر تلفات ملکی (۹۱ کشته و ۱۴۳ زخمی) به شمول ۵۰ طفل (۱۵ کشته و ۳۵ زخمی) به همراه داشت. همچنین به تاریخ ۷ مارچ ۲۰۱۹، یک حمله راکتی و تیراندازی در مراسم بزرگداشت از شهادت عبدالعلی مزاری، در مصلی مزاری شهر کابل، صورت گرفت که باعث تلفات ۱۱۵ نفر ملکی (۱۱ کشته و ۱۰۴ زخمی) شد. مسئولیت این حمله را نیز گروه داعش به عهده گرفته بود.
به همین ترتیب، یوناما در سال ۲۰۲۰، به تعداد ۱۰ رویداد حمله بر هزاره‌ها را ثبت کرد که ۳۰۸ مورد تلفات ملکی (۱۱۲ کشته و ۱۹۶ زخمی) داشت. به طور نمونه در ۶ مارچ ۲۰۲۰، مهاجمان مراسم بزرگداشت از شهادت، عبدالعلی مزاری را در غرب کابل با پرتاب نارنجگ و سلاح‌های سبک مورد هدف قرار دادند که در پی آن ۳۳ نفر کشته و ۷۹ نفر دیگر زخمی گردید. همچنین در یک رویداد تروریستی مرگبار دیگر، به تاریخ ۱۲ می ۲۰۲۰، سه فرد مهاجم ملبس با یونیفورم نیروهای امنیتی و مسلح با کلاشینکوف و بم‌های دستی بالای شفاخانه یک صد بستر دشت برچی کابل حمله نمودند. پس از شلیک و از پا در آوردن یک نگهبان امنیتی در دروازه ورودی، مهاجمین داخل شفاخانه گردیده و خود را مستقیما به بخش ولادی رساندند و به طور سیستماتیک از یک اطاق به اطاق دیگر می‌رفتند. به تعداد ۲۸ خانم در زمان حمله در بخش ولادی بستری بودند. مهاجمین بالای مریضان شلیک نموده و بم‌های دستی را پرتاپ کردند. در نتیجه این حمله، دست کم ۲۴ نفر به شمول ۱۹ خانم و سه طفل کشته شدند و به تعداد ۲۳ نفر دیگر از جمله ۱۲ خانم، ۲ طفل و یک نوزاد جراجت برداشتند. یک کارمند صحی زن نیز شامل کشته شدگان بود. به گفته موسسه داکتران بدون مرز، در میان کشته شدگان، ۱۵ مادر وجود داشت که از جمله ۵ تن آنان در زمان حمله درحال زایمان بودند. در همان روز طالبان در صفحه تویتر‌شان مسئولیت این حمله را رد کردند و هیچ گروهی مسئولیت این حمله را به عهده نگرفت. همچنین در تاریخ ۲۴ نوامبر ۲۰۲۰، دو مورد مواد منفجره ریموت کنترل در مرکز شهر بامیان، انفجار داده شد که باعث کشته شدن ۱۸ نفر ملکی (۱ دختر، ۱ پسر و ۱۶ مرد) و زخمی شدن ۶۰ نفر ملکی (۱ دختر، ۱ پسر، ۵ زن و ۵۵ مرد) دیگر گردید.
و سرانجام در سال ۲۰۲۱، یوناما از ادامه حملات بالای وسایط نقلیه، مکاتب و سایر مکان‌های مربوط به جمعیت شیعیان و قوم هزاره گزارش داده است. در مجموع از ۱ جنوری الی ۳۰ جون ۲۰۲۱، یوناما ۲۰ رویدادی را ثبت کرده که در آن اهل تشییع/ هزاره‌ها از اثر تاکتیک‌های مختلف مورد هدف قرار گرفتند و این رویدادها منجر به ۵۰۰ مورد تلفات ملکی (۱۴۳ کشته و ۳۵۷ زخمی) گردیده است. تقریبا نیمی از این تلفات در حمله ۸ می ۲۰۲۱، بالای مکتب سید الشهداء در کابل صورت گرفته است. به تاریخ ۸ می ۲۰۲۱، سه انفجار پی هم در مکتب سید الشهدا، واقع در غرب کابل اتفاق افتاد که در نتیجه آن ۸۵ فرد ملکی (۴۲ دختر، ۲۸ زن، ۹ مرد، سه پسر و ۳ فرد بالغ دیگر که هویت شان مشخص نشد) کشته شده و حداقل ۲۱۶ فرد ملکی دیگر (۱۰۶ دختر، ۶۶ زن، ۲۴ مرد و ۲۰ پسر) زخمی گردید. هیچ گروهی مسئولیت این حمله را به عهده نگرفت.
حاکمیت دوباره طالبان؛ از سر گیری نسل‌کشی هزاره‌ها
بعد از فروپاشی جمهوریت و تسلط طالبان در کشور به تاریخ ۱۵ آگست ۲۰۲۱، نگرانی‌ها از افزایش حملات بالای هزاره‌ها بیشتر گردید. بر اساس سخنرانی دیبورا لیونز، نماینده خاص سرمنشی ملل متحد در افغانستان، که به تاریخ ۱۷ نوامبر ۲۰۲۱، در شورای امنیت ملل متحد، ارائه کرد: داعش که زمانی در چند ولایت و کابل محدود بود، همزمان با تسلط طالبان در کشور، به نظر می‌رسد که تقریبا در تمام ولایات حضور یافته است. بر اساس یافته‌های نمایندگی ملل متحد در افغانستان (یوناما): «در سال ۲۰۲۰ مجموعا ۶۰ حمله و امسال تا اکنون [۱۷ نوامبر ۲۰۲۱] ۳۳۴ حمله به شاخه‌ی خراسان داعش نسبت داده شده یا در واقع این گروه مسئولیت آن را به عهده گرفتند. شاخه خراسان داعش کماکان اهل تشییع را مورد هدف قرار می‌دهند».
به همین ترتیب، به تاریخ ۸ اکتبر ۲۰۲۱، حمله‌ی خونین انتحاری در مسجد گذر «سید آباد» ولایت کندز اتفاق افتاد. به گزارش بی‌بی‌سی در این حمله ۵۰ نمازگزار کشته و بیش از ۱۰۰ تن زخمی شدند. منابع مردمی اما آمار قربانیان را ۱۵۰ کشته و بیش از ۲۰۰ زخمی اعلام کردند. مسئولیت این حمله را داعش به عهده گرفت.
در یک حمله خونبار دیگر در ۱۵ اکتبر ۲۰۲۱، بر مسجد شیعیان در قندهار، ۶۳ نمازگزار را کشت و ۹۰ نفر دیگر زخم برداشتند. این حمله که در وقت نماز ظهر بر مسجد فاطمیه شهر قندهار رخ داد را نیز گروه داعش به عهده گرفت.
در صبحگاه ۱۹ اپریل ۲۰۲۲، حمله‌های پیاپی بر مرکز آموزشی ممتاز و مکتب عبدالرحیم شهید در غرب کابل، ده‌ها تن کشته و زخمی برجای گذاشت. طالبان شمار کشته شدگان را ۶ نفر و زخمی‌ها را ۱۱ نفر اعلام کردند. منابع محلی اما شمار کشته و زخمی در این دو رویداد جداگانه را بیشتر از آمار رسمی گروه طالبان اعلام کردند. محمد محقق از رهبران شناخته شده هزاره‌ها و شیعیان افغانستان، آمار کشته و زخمی این رویداد را ۱۲۶ نفر اعلام کرد. گروه داعش مسئولیت این دو حمله جداگانه بر مراکز آموزشی ممتاز و عبدالرحیم شهید را به عهده گرفت. در این دو رویداد بیشتر کودکان دانش آموز قربانی شدند.
به تاریخ ۲۱ اپریل ۲۰۲۲، حمله بر مسجد سه دکان در شهر مزار شریف، هنگامی رخ داد که تعداد زیادی از نمازگزاران مشغول خواندن نماز جمعه بودند. در این رویداد، ۳۷ تن جان باختند و ۶۰ تن دیگر زخمی شدند. گروه داعش، شاخه‌ی خراسان مسوولیت حمله به مسجد سه‌دکان در مزارشریف را پذیرفت و اعلام کردند که در این حمله ۱۰۰ نمازگزار شیعه را کشتند.
به تاریخ اول اپریل ۲۰۲۲، مواد انفجاری تعبیه شده در یک منطقه تفریحی در شهر هرات جان دست‌کم ۱۰ تن را گرفت و ۴۰ تن دیگر را زخمی کرد. انفجار زمانی رخ داد که باشندگان محل سرگرم بازی «سنگ‌گیرگ» بودند. داعش با نشر اعلامیه‌ای مسوولیت این حمله را بر عهده گرفت.
به تاریخ ۲۶ اپریل ۲۰۲۲، مهاجمان مسلح ۷ کارگر معدن ذغال سنگ را در مسیر شاهراه مزارشریف و دره صوف کشتند. قربانیان همه افراد ملکی و متعلق به جامعه هزاره و شیعه افغانستان بودند. دو روز بعد از این حادثه، در ۲۸ اپریل، در دو انفجار پی‌هم در مناطق هزاره‌نشین شهر مزار، ۹ نفر کشته و ۱۳ تن دیگر زخمی شدند. منابع مردمی اما تعداد کشته‌ها را ۱۱ نفر و زخمی‌های این رویداد را ۱۸ تن اعلام کردند.
همچنین به تاریخ ۳۰ اپریل ۲۰۲۲، ، یک مینی بس شهری در ساحه دهبوری از مربوطات ناحیه ششم غرب کابل هدف حمله انتحاری داعش قرار گرفت. در این رویداد ۱ زن کشته و سه تن دیگر زخمی شدند.
نظر بدهید