جاده ابریشم: آمار مبتلایان به کوید۱۹ در هزاره‌جات رو به افزایش است، اما مسئولان محلی در ولایت‌های مرکزی افغانستان از نبود امکانات اولیه مانند تجهیزات طبی، بررسی صحی، کمک‌های غذایی و کیت‌های تشخیصی کوید۱۹ شکایت دارند. آنان می‌گویند که حکومت مرکزی برخورد دوگانه دارد و در اکثر ولسوالی‌های هزاره‌جات مردم با حدس و گمان‌و مطابق اعلانات رسانه‌ها به تشخیص کوید۱۹ می‌پردازند. باشندگان برخی ولسوالی‌های ولایت میدان وردک حتی تب‌سنج در اختیار ندارند.
در این گزارش به کمک‌ها و امکانات دولتی در هزاره‌جات پرداخته شده که حکومت مرکزی در مبارزه باکوید۱۹ بایستی مسوولانه عمل کند که تاهنوز عمل نکرده است. حق حیات یک ارزش‌انسانی و حقوق بشری است. باید همه از حقوق برابر و مساوی برخواد باشند.
ولایت غور
جمعه‌گل یعقوبی، رئیس صحت عامه ولایت غور در۳ جوزا به جاده‌ابریشم گفت که تاکنون ۴۹تن در این ولایت به کوید۱۹ مبتلا شده‌و بیشترین مبتلایان از مرکز و ولسوالی‌های لعل و سرجنگل، تیوره و تولک‌اند. آقای یعقوبی در مورد کمک‌های حکومت مرکزی در ولایت غور میگوید که ۲۰میلیون افغانی از سوی حکومت برای مبارزه با کوید۱۹ در این ولایت اختصاص یافته بود که ۱۶ میلیون آن برای خریداری تجهیزات طبی و مبارزه با کوید۱۹ مصرف شده است.
یعقوبی میگوید که تاکنون هیچ نوع تجهیزات طبی از آدرس حکومت مرکزی دریافت نکرده و یک مقدار وسایل حفاظتی را از بودجه ۲۰میلیون خریداری کرده‌است، اما مشکل اصلی این است که تاکنون به کیت تشخیص کوید۱۹ دسترسی ندارند و نمونه‌های جمع‌آوری شده به کابل و هرات منتقل می‌شوند که برگشت آزمایش، یک هفته تا ده روز طول می‌کشد. او میگوید که در تازه‌ترین مورد اداره انکشاف ملی حدود ۴۶۰ چپرکت در این ولایت کمک کرده است که نظر به نفوس ولسوالی‌ها توزیع می‌گردد.
آقای یعقوبی با ابراز نگرانی از خطر فراگیری ویروس کوید۱۹ در غور میگوید که مردم گشت‌وگذار را رعایت نمی‌کنند و درحال حاضر قرنطین در این ولایت برداشته شده و زندگی عادی جریان دارد.
از کمک‌های دولتی تنها نان خشک در مرکز غور توزیع می‌گردد، اما در ولسوالی‌های که کوید۱۹ در آن گزارش شده‌اند، هیچ‌گونه کمک دولتی وجود ندارد؛ توزیع ناعادلانه‌ی کمک‌ها در ولایت غور باعث شد که کارگران دست به تظاهرات خشونت‌آمیز بزنند؛ تظاهرات ۲۰ ثور در شهر فیروز کوه ۵ نفر کشته و ۱۵تن زخمی برجای گذاشت که تاکنون ویروس‌کوید۱۹ در غور به این پیمانه تلفات نداشته است.
لعل و سرجنگل
آمار مبتلایان به کوید۱۹ در ولسوالی لعل‌وسرجنگل ولایت غور به ۴ مورد مثبت و ۱۸ نفر مشکوک رسیده‌است، اما مردم و مسئولان محلی در لعل‌وسرجنگل می‌گویند که شمار مبتلایان به کوید۱۹ در این ولسوالی در حال افزایش است. آنان می‌گویند که سید یاسین نجفی‌زاده، مسئول شماره ۱ مبارزه با کوید۱۹ مردم لعل را تنها گذاشته و خود را در کابل برای همیشه قرنطینه کرده است.
نعیم فیروز ناظم صحی در لعل‌وسرجنگل میگوید که تاکنون ۹۰ درصد بودجه نقدی مبارزه باکوید۱۹ در غور مصرف شده است، اما هیچ‌گونه تهجیزات طبی و کمک‌های دولتی در لعل و سرجنگل نیامده است: «ولایت غور در حدود ۹۰ فیصد بودجه مبارزه باکوید۱۹ را مصرف کرده است، نان خشک، روغن و برنج بوجی‌وار در مرکز غور توزیع می‌شود، اما در لعل هیچ کمکی نیامده است».
آقای فیروز میگوید که اداره ولسوالی لعل‌وسرجنگل تاهنوز هیچ‌گونه تحرک و برنامه‌ای درمبارزه باکوید۱۹ نداشته وحتی نتوانسته ۱۰هزار افغانی بودجه اختصاص یافته در این ولسوالی را بدست آورد: «والی در هر ولسوالی مبلغ ۱۰ هزار افغانی بودجه داده است، اما در لعل و سرجنگل حتی همین ۱۰ هزار افغانی نرسیده است. به خاطر که ولسوال در کابل قرنطین است».
فیروز میگوید که درحال حاضر شفاخانه پنجا بستر در مرکز لعل برای مبارزه باکوید۱۹ اختصاص داده شده، ریاست صحت عامه غور مسوولیت رسیدگی به مبتلایان و بررسی صحی مردم را به موسسات خصوصی سپرده که فعلا تیم‌های سیار صحی نیز در لعل وجود ندارد.
افزایش شمار مبتلایان به کوید۱۹ در لعل‌وسرجنگل؛ ولسوال در کابل قرنطین است
میدان وردک
محمد سالم اصغر خیل رییس صحت عامه میدان وردک در ۳جوزا به جاده ابریشم گفت که تاکنون ۱۴۳ مورد مثبت در این ولایت ثبت شده و ۵۰۰ نفر را سمپل‌گیری کرده است. او میگوید که سمپل‌ها به کابل فرستاده شده ولی نتیجه دیر می‌رسد و این یک مشکل در بررسی صحی مردم ایجاد کرده است.
از آقای اصغر خیل در مورد کمک‌های دولتی و تجهیزات طبی در ولایت میدان وردک پرسیدیم. او میگوید که در این مورد هیچ مشکلی ندارد: وزارت صحت عامه و اداره امور ریاست جمهوری همه چیز فرستاده است. ولایت میدان وردک ۲۰ میلیون بودجه مبارزه باکوید۱۹ را نیز مصرف کرده است. او میگوید:
«۲۰ میلیون افغانی در ولایت میدان از آدرس حکومت آمده بود که ۱۳ میلیون آن برای تجهیزات طبی مصرف شده است. متباقی هم برای آگاهی عامه و بروشور مصرف شده، مواد خوراکی خریده شده، برای کسانی که مردم را تلاشی می‌کنند مصرف شده است».
از آقای اصغر خیل پرسیدیم که ۲۰ میلیون تنها در میدان شهر به مصرف رسیده یا در ولسوالی‌های ولایت میدان وردک نیز تجهیزات طبی فرستاده است. او میگوید که به جز مرکز ولایت میدان و بهسودین دیگر در هیچ ولسوالی این ولایت امنیت وجود ندارد و گروه طالبان نمی‌گذارد تا در تمام ولسوالی‌های ولایت میدان کمک‌ها‌و تجهیزات طبی برسد.
بهسودین
ابراهیم غنی ولسوال حصه اول بهسود میگوید که تاکنون هیچ کمکی به بهسودین نشده است. او با انتقاد و اعتراض شدید از ریاست صحت عامه میدان وردک گفت: «در یک کلام، هیچ نوع کمکی در مرکز بهسود نشده است؛ چه غذایی، طبی و آگاهی دهی. حتی از ریاست صحت عامه تماس نگرفته است. مصاب و مشکوک نداریم به خاطر که تیم‌های بررسی صحی وجود ندارد. در لیسه استقلال مرکز کوید-۱۹ را ساختیم، اما هیچ نوع همکاری و کمکی نیامده است. قبلا تب سنج در دوراهی یورد داشتیم، فعلا همان هم نیست. مردم مثل سابق با حدس و گمان به تشخیص کرونا می‌پردازند».
آقای اصغر خیل در مورد تجهیزات صحی در ولسوالی‌های بهسود میگوید که توسط کمیته سویدین در بهسودین امکانات فرستاده است، اما طالبان در جلریز دور داده و کارمندان صحت عامه میدان را ۲۵ روز بندی کرده است. او میگوید که ۹۰ دانه چپرکت در ولسوالی‌های میدان وردک توزیع می‌کند.
در ولسوالی‌های بهسود مردم با حدس و گمان به تشخیض کوید۱۹ می‌پردازند
ولسوالی دایمیرداد
فضل‌الرحمان رحیمی، ولسوال دایمرداد ولایت میدان وردک در کابل به سر می‌برد. او به جاده ابریشم گفت که ولسوالی دایمیرداد سقوط کرده و طالبان تعمیر ولسوالی را آتش زده است. آقای رحیمی میگوید که هیچ اطلاعی مبنی بر ابتلا به کوید۱۹ از دایمیرداد ندارد. تنها شنیده که بین مردم این ولسوالی مریضی شبیه کرونا وجو دارد و تاهنوز یک تن از بین رفته است.
در ولایت میدان وردک در کنار کمک‌های موسسات خصوصی، پروسه توزیع نان خشک توسط حکومت جریان دارد که تنها در میدان شهر توزیع می‌گردد.
غزنی
ظاهر شاه نیکمل، رییس صحت‌عامه ولایت غزنی در ۳جوزا به جاده ابریشم گفت که تا کنون ۱۴۴ نفر مصاب به کرونا در ولایت غزنی دارد و سمپل ۷۰ نفر مشکوک را به پکتیا و ۲۵ نفر دیگر را به لابراتوار مرکزی در کابل فرستاده است. او میگوید که در ولایت غزنی تا هنوز ۱۳ نفر فوتی دارد، ۲۵ نفر شفایاب و ۱۲ نفر در شفاخانه‌ی ۵۰بستر در مرکز غزنی بستری اند.
روزهای خیر و شر
آقای نیکمل میگوید که حکومت مرکزی ۶۰ میلیون افغانی را در ولایت غزنی برای مبارزه باکوید۱۹ فرستاده بود که ۳۰ میلیون آن به مصرف رسیده و متباقی را برای روزهای «خیر و شر» ذخیره کرده‌است.
در حالیکه تاهنوز هیچ کمکی در ولسوالی‌های این ولایت صورت نگرفته است، اما نیکمیل میگوید که در برخی ولسوالی‌های ولایت غزنی مردم به کوید۱۹ مصاب شده‌اند. او میگوید که نظر به حکم مقام ولایت یک مقدار دوا خریداری شده است، ولی تاکنون در ولسوالی‌ها فرستاده نشده است. نیکمیل می‌افزاید که مردم در شهر غزنی قرنطین را مرعات نمی‌کند و طرح‌های قرنطین از سوی والی نیز ناکام مانده است.
در همین حال جمعه زاده، سخنگوی والی غزنی به جاده ابریشم گفت که توزیع نان خشک در شهر غزنی برای ۱۳ هزار خوانواده جریان دارد. جمعه زاده میگوید که سال گذشته طالبان در شهر غزنی حمله کرد و تقریبا ۵۰۰ میلیون دالر بالای مردم و حکومت خساره مالی وارد کرده‌است. او میگوید که رییس جمهور غنی هفت‌ونیم هزار تُن گندم برای جبران خساره در غزنی فرستاد که ۲دونیم هزار تُن از همین گندم باقی مانده و تصمیم بر آن است که در ولسوالی‌های ولایت غزنی برای مستحقین توزیع گردد.
آقای جمعه زاده میگوید که از ۶۰ میلیون افغانی مبارزه باکوید۱۹ در غزنی ۳۰ میلیون آن برای خریداری تجهیزات طبی مصرف شده است. او میگوید که از این بودجه در ولسوالی‌های این ولایت کرونا سنتر ساخته شده، موتر، نان و میوه‌جات خریداری شده است.
ولسوالی مالستان
امیر جاوید ولسوال مالستان ولایت غزنی میگوید که تاکنون امکانات و کمک‌های ولایت غزنی به این ولسوالی نرسیده و با امکانات مردمی با کوید۱۹ مبارزه می‌کند. او میگوید که خوشبختانه در ولسوالی مالستان تاکنون مورد مثبت و مشکوک به کوید۱۹ شناسایی نشده است.
آقای جاوید میگوید که تاهنوز با همان دو بوشکه مواد ضد عفونی که قبلا ریاست صحت عامه غزنی به مالستان فرستاده بود با کوید۱۹ مبارزه می‌کند. او می‌افزاید که ریاست صحت عامه شش بستر را در این ولسوالی وعده داده بود که تاکنون نرسیده است، اما گفته که سه نفر پرسونل را در اعلان بگذارید.
جاوید تاکید می‌کند که قرنطین در ولسوالی مالستان به شدت جریان دارد و محدودیت گشت‌وگذار توسط کمیته‌های مردمی و اداره ولسوالی تطبیق می‌گردد.
مردم مالستان؛ الگوی موفق محلی در مبارزه با کوید۱۹
دایکندی
اسحاق علی درمان، رییس صحت عامه دایکندی در ۳جوزا به جاده ابریشم گفت که تا کنون ۲۱ نفر مصاب به کوید۱۹ دارد و ۴ نفر مشکوک که ۱۱ تن از مبتلایان بستری‌اند.
آقای درمان میگوید که یک مقدار تجهیزات طبی وقایوی از وزارت صحت عامه دریافت کرده ولی متباقی را خود شان خریداری کرده است. او میگوید که در وایکندی شفاخانه دولتی مبارزه باکوید۱۹ ندارد، اما شفاخانه امیرالمومنین که توسط نهاد خیریه در دایکندی ساخته شده به کوید۱۹ اختصاص داده‌اند.
در مان میگوید که تاکنون نان خشک در مرکز ولایت دایکندی توزیع می‌گردد و احتمال دارد که در آینده به مردم این ولایت کمک‌های گندمی نیز توزیع گردد.
بامیان
سید علی آقا ایوب ناصری، رییس صحت عامه بامیان در ۳ جوزا به جاده ابریشم گفت که تاهنوز ۳۷ نفر کیس مثبت در بامیان شناسایی شده و یک نفر فوتی دارد. او میگوید که سمپل ۵۰۷ نفر گرفته شده ولی تاکنون ماشین تشخیص کوید۱۹ در ولایت بامیان ندارد و سمپل‌ها را در کابل روان می‌کند که برگشت آزمایش‌ها زمان زیادی را دربر می‌گیرد.
آقای ناصری میگوید که قبلا با همکاری وزیر صحت عامه و دفتر آقاخان قرارداد کرده بودند که یک مرکز تشخیص کوید-۱۹ توسط دفتر آقاخان در بامیان فعال شود. اما تا کنون عملی نشده و قرار است که مرکز تشخیص کوید۱۹ تا سه هفته بعد در بامیان توسط دفتر آقاخان فعال گردد.
رییس صحت عامه بامیان میگوید که وزارت صحت عامه مقداری چپرکت در ولایت بامیان وعده داده تا در ولسوالی‌های این ولایت مرکز قرنطین کوید۱۹ را فعال سازد، اما تاهنوز نرسیده است.
حکومت مرکزی در مرکز ولایت بامیان تنها نان خشک توزیع می‌کند و تاهنوز کمک‌های گندمی در این ولایت فرستاده نشده است. طاهر زهیر والی قبلی بامیان در یک کانفرانس خبری گفته بود که ۴۵ هزار خانواده در بامیان به کمک‌های فوری غذایی نیاز دارد.
حکومت افغانستان به خاطر مبارزه با کوید۱۹ کمک‌های نقدی و گندمی زیادی را دریافت کرده است که تنها دولت هند ۷۵ هزار تن گندم به مردم افغانستان کمک کرده است. اما مشخص نیست که کمک‌های گندمی هند در کجا توزیع شده و در کجا نگهداری می‌شود. ولی مردم ولایت‌های مرکزی افغانستان در میان فقر و گرسنگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
