به تازه‌گی دیدبان حقوق بشر گفته است که طالبان در مقابل خبرنگارانِ ولایات و ولسوالی‌های افغانستان از خشونت و سرکوب گسترده کار گرفته و آنان را در نشر گزارش‌های شان وادار به خودسانسوری کرده است. واقعیت طالبان همین است. در نخستین روزهای تسلط این گروه بر افغانستان، مالکین اکثر رسانه‌های آزاد و خبرنگاران کشور را ترک کردند. به‌ویژه رسانه‌های که در بیست سال گذشته موقف تند و آشکار علیه جنایت‌های این گروه داشتند، جایی برای بودن و امیدی برای فعالیت رسانه‌ای در کشور نداشتند.
در چنین فضایی تهدید، توقیف و ترور در کشور، انعام الله سمنگانی، معاون سخنگوی طالبان به تاریخ هشتم دلو، در برگه‌ی تویترش از مالکین رسانه‌ها خواسته بود که جان آنها از خبرنگارن شان قیمتی‌تر نیستند و به کشور برگردند:«مالکان و مدیران رسانه‌ها که خود شان به خارج پناه برده‌اند اما می‌خواهند رسانه‌ها و خبرنگاران شان در افغانستان فعالیت کنند، شاید جان آنها از جان خبرنگاران شان قیمتی‌تر است.»
آقای سمنگانی با لحن تهدیدآمیز در برابر مالکین رسانه‌ها رجزخوانده بود که اگر قهرمانان آزادی بیان هستید، بیایید و در پهلوی رسانه‌ها و خبرنگاران تان ایستاده شوید و از آزادی بیان دفاع کنید.
ولی حقیقت چیزی نیست که معاون سخنگوی طالبان گفته است. معدود رسانه‌های که به فعالیت شان در داخل کشور ادامه دادند، کار رسانه‌ای نمی‌توانند و از آزادی اطلاعات خبری نیست. پنج خبرنگار «روزنامه اطلاعات روز» در روزهای نخست حاکمیت این گروه، بازداشت و مورد لت‌وکوب قرارگرفته بودند. پس از آن دو خبرنگار آریانانیوز بدون هیچ دلیل موجه، از سوی طالبان بازداشت شدند که پس از واکنش‌های گسترده‌ی نهادهای حامی خبرنگاران، بویژه عفو بین الملل، آزاد شدند.
دیدبان حقوق بشر گفته است که طالبان خبرنگاران را با تهدید، بازداشت‌های خودسرانه، ضرب‌وشتم، آنان را وادار کرده‌اند که دست به خودسانسوری بزنند.
صدها مورد دیگر در ولایت‌های مختلف کشور اتفاق افتاده است که گروه طالبان در سدد سانسور رسانه‌ها، تهدید و ترور خبرنگاران بوده است.
فدراسیون بین‌المللی خبرنگاران باتوجه به رفتار خشونت‌آمیز طالبان با کارمندان رسانه‌ای در اعلامیه‌ای به تاریخ ۱۵ دلو اعلام کرده بود که از زمان به قدرت‌رسیدن این گروه در افغانستان، فعالیت ۲۵۸ رسانه در این کشور متوقف شده و ۶ هزار و ۴۰۰ خبرنگار و کارمند رسانه‌ای، کارشان را از دست داده‌اند.
در اعلامیه این فدراسیون آمده بود که پس از ۱۵ آگست سال گذشته‌ی میلادی، ۴۰ خبرنگار در افغانستان از سوی طالبان بازداشت، اختطاف و ترور شده‌اند.
در اعلامیه فدراسیون بین‌المللی خبرنگاران، آمده بود که افزایش حملات، بازداشت و کشتار خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای در افغانستان، بی‌اعتنایی طالبان را به آزادی بیان نشان می‌دهد. این فدراسیون از طالبان خواسته بود که به توهین رسانه‌ها و خبرنگاران در افغانستان پایان دهد.
پیش‌از این اتحادیه‌ی ملی خبرنگاران، نیز گفته بود که در بیش‌تر از پنج ماه حاکمیت طالبان، فعالیت ۳۱۸ رسانه در افغانستان متوقف شده و از مجموع ۵ هزار و ۹۶ خبرنگاری که پیش از سقوط کابل کار می‌کردند، اکنون تنها دو هزار و ۳۳۴ تن شان کار خبرنگاری می‌کنند.
این اتحادیه در مورد فعالیت خبرنگاران زن نیز اظهار نظر نموده گفته بود که در حال حاضر تنها ۲۴۳ خبرنگار زن در رسانه‌های افغانستان کار و فعالیت رسانه‌ای دارند.
برخورد دوگانه طالبان با خبرنگاران داخلی و خارجی
سال‌های که گروه طالبان با دولت و مردم افغانستان می‌جنگیدند، هیچ رسانه‌ای داخلی جرات نمی‌کردند که در مناطق تحت کنترول این گروه خبرنگاران شان را اعزام کنند. اجمل نقشبندی تنها خبرنگار داخلی بود که با یک خبرنگار ایتالیایی برای تهیه گزارش به هلمند رفته بود. هردو توسط گروه طالبان باز داشت شدند. خبر نگار خارجی در بدل شش تن زندانی این گروه آزاد شدند، اما طالبان اجمل را بی‌رحمانه سربریدند. حکومت پیشین به رهبری حامد کرزی جاده‌ای در شهر کابل به نام اجمل نقشبندی نام گذاری کرده بود که امروزها طالبان از این جاده رفت و آمد می‌کنند. یکی آنها ممکن قاتل اجمل باشد.
پس از اجمل نقشبندی، چندین خبرنگار داخلی دیگر در مناطق تحت کنترول طالبان توسط افراد این گروه کشته شدند. صدیق الله توحیدی، رییس کمیته مصوونیت خبرنگاران به تاریخ ۱۸ حمل ۱۳۹۸ به جاده‌ی ابریشم گفته بود که «از سال ۲۰۰۱ تا سال ۲۰۱۸ بیش از صد خبرنگار در افغانستان توسط طالبان کشته شدند که از این میان ۱۲ خبرنگار خارجی گفته شده و باقی همه افغانی بودند».
اکنون نیز گروه طالبان با خبرنگاران داخلی برخورد مبتنی بر تهدید و خشونت ولی با خبرنگاران خارجی رفتار نسبتا محافظه‌کارانه دارند. خبرنگار داخلی را بدون دلیل موجه بازداشت و لت‌وکوب می‌کنند، اما شنیدید که به یک خبرنگار زن نیوز لندی پناه‌گاه امن داده بود.
تناقض در گفتار و رفتار طالبان با آزادی بیان
چالش بزرگ خبرنگاران در افغانستان تحت حاکمیت طالبان این است که این گروه از یک آدرس در مورد رسانه‌ها در این کشور اظهار نظر نمی‌کنند. چندین اداره است که فعالیت رسانه‌ها را زیر نظر دارند. برای رسانه‌ها توصیه نامه و تهدید نامه صادر می‌کنند.
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان و معین نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ روز(چهارشنبه، ۱۳ دلو) در نشستی که از سوی کمیته مصونیت خبرنگاران در کابل برگزار شده بود به رسانه‌ها گفته بود که قانون رسانه‌های همگانی که در حکومت پیشین تدوین شده بود، را مطالعه کرده است که از نظر طالبان این قانون هیچ گونه نقصی ندارد. یعنی قابل اجرا است.
بلال کریمی، معاون سخنگوی طالبان در تویتی به نقل از مجاهد در همین مورد نوشته بود:«ما قانون قبلی رسانه‌ها را مطالعه کردیم که کدام نقیصه نداشت».
مجاهد در پیوند به تخطی رسانه‌ای در کشور گفته بود که طالبان در صدد احیای مجدد کمیسیون تخطی رسانه‌ای است تا جلو «سوءتفاهم‌ها» گرفته شود و در صورت به میان آمدن هر گونه مشکل، از طریق این کمیسیون برای حل آن اقدام شود.
او تاکید کرد ه بود که «موضع طالبان این است که از هرگونه انتقاد سالم رسانه‌ها حمایت می‌کند، اما رسانه‌ها باید از شایعه‌پراکنی خودداری کنند».
همچنان سخنگوی طالبان از رسانه‌ها خواسته بود که باید در نشرات خود منافع ملی، ارزش‌های اسلامی و وحدت ملی را در نظر بگیرند.
ولی واقعیت این است که طالبان پالیسی مشخص در قبال رسانه‌ها ندارد. کمیته‌ی حفاظت از ژورلیستان در گزارش تاریخ ۱۵ دلو گفته است که طالبان«دستورالعمل‌های مبهم» را در مورد فعالیت رسانه‌های آزاد صادر کرده‌اند که گفتار آنها با کردار‌شان در مطابقت قرار ندارد.
در گزارش این کمیته آمده است که استراتیژی رسانه‌یی طالبان این است که در سطح بین المللی یک «تصویر مناسب رسانه‌یی» از خود نشان می‌دهند،ولی در عمل نظامیان این گروه رسانه‌ها را سانسور و روزنامه‌نگاران تهدید می‌کنند.
نظر بدهید