خانه‌های فضایی که در زمین ساخته شدند

خالق ابراهیمی

شما که با مهندس بابه دریا برای ساختن سرپناه‌های اضطراری و مدل جدیدش جنجال داشتید، من رفتم تا این بحث را دنبال کنم و چیزهای بسیار نو یاد گرفتم.

بی‌بی‌سی به عبارتی نوشت که بابه دریا در این مورد تقصیری ندارد و مجرم اصلی یک مهندس متوفی ایرانی به نام نادر خلیلی است. دنبال نادر خلیلی به جان گوگل افتادم.

نادر خلیلی (۱۹۳۶-۲۰۰۸)، مهندس آمریکایی- ایرانی تخصص اصلی‌اش آباد کردن آسمان خراش‌ها بوده و سال‌ها در ایران و بعداً آمریکا پروژه‌های بزرگ را مدیریت می‌کرده و در این کار موفقیت‌های نیز داشته.

از آنجایی که نویسنده بوده، فلسفه هم خوانده، ۵۷ قطعه شعر مولانا را به انگلیسی ترجمه کرده، فرزند نهم یک خانواده فقیر ایرانی بوده، همیشه یک چیز آزارش می‌داده و آن اینکه: برای پولدارها برج می‌سازیم، برای بی‌خانمان‌ها چه؟

کلی اگر بگویم، این آدم یک رقم سردردی شرقی‌گونه داشته و روزی دست از رقابت در عرصه ساخت و سازهای بزرگ می‌کشد و می‌گوید باید خانه‌های ارزان و گنبدی شکل مثل خانه مولانا از خاک و ریگ و گل بسازیم که مقاومتش در برابر زلزله و باد و باران بیشتر از آسمان‌خراش‌های نیویورک باشد.

در مصاحبه‌ای می‌گوید که ۶ سال با اداره خانه سازی آمریکا دست به یخن بوده برای جواز گرفتن. در همین حال، اداره هوا و فضای آمریکا (ناسا) اعلام می‌کند که برای خانه‌سازی در کره ماه نیاز به طرح دارند.

مهندس دو دل را یک دل می‌کند و در این رقابت شرکت می‌کند. مشکل اصلی کمبود امکانات در ماه است و انتقالش از زمین گران. مهندس می‌پرسد که آنجا حتما خاک دارید، از خاک خانه بسازید. مهندسین ناسا به این مهندس می‌گویند که آفرین و صد آفرین. تقدیرش می‌کنند.

در آلاسکا توفان شد و خانه‌ها ویران و مردم مراجعه کردند به مهندس فیلسوف و باز همان طرح را بردند و برای خود سرپناه اضطراری ساختند و نتیجه داد. یکی از آنها به مهندس گفت که دنبال مجوز نباشد، یکی برای خود بسازد چونکه در آمریکا قانون نیست تا جایداد شخصی را هم بررسی کنند. مهندس خانه‌ای بدون مجوز ساخت.

همان مامور اداره خانه سازی که مجوز کار نمی‌داد بعد از شش سال سر و کله‌اش پیش خانه مهندس پیدا شد و با دیدن خانه‌ای طبیعی و مقاوم مهندس با سی آن آن گفتگو کرد و مهندس را تحسین کرد. مهندس می‌گوید که با این خانه‌ها دیگر نگران آتش‌سوزی هم نباشید چونکه چیزی برای سوختن در آن به کار نرفته است.

یک شب مقامات سازمان ملل از مهمان خانه‌های خود بیرون شدند و مهمان مهندس فیلسوف شدند و شب در آن مغاره‌های گلین خوابیدند و صبح از مهندس تقدیر به عمل آوردند. پس از آن، سازمان ملل از این طرح برای اردوگاه‌های مهاجران و مناطق ویران شده توسط حوادث طبیعی و غیرطبیعی استفاده می‌کند.

ناگفته رد نشویم که بنیاد آغاخان نیز از مهندس نادر خلیلی تقدیر به عمل آورده و یک مورد دیگر که طرح آن مرحوم به شدت توسط فرزندانش دنبال می‌شود و فعلا یک انستیتوت برای آموزش و پرورش این طرح را مدیریت و رهبری می‌کنند. کلاس‌های حضوری و آنلاین برگزار می‌کنند.

نادر خلیلی در نوار تصویری نشر شده در وبسایت موسسه Cal-Earth می‌گوید که با این طرح، سونامی زدگان، مناطق زلزله خیز و تمام کسانی که از نداشتن سرپناه رنج می‌برند، می‌توانند خانه‌ای برای خود بسازند. ساده و کم هزینه. توصیه می‌کند که اگر هیچ امکانات مالی و غیره نداری، زمین زیر پایت را بکن و برای خودت سرپناه بساز.