علی ضحاک
منازعه قومی در افغانستان ریشه طولانی و تاریخی دارد. بسیاری از رویدادهای تاریخی افغانستان نیز برمحور برتری‌جویی قومی و حتی پاکسازی قومی می‌چرخد. جنگ‌های طولانی مدت، کوچ‌های اجباری و قتل عام‌ها، روایت‌های تلخ تاریخی از منازعه قومی و برتری جویی قومی در افغانستان است. در این میان گروه طالبان در نیم قرن اخیر یکبار دیگر روایت‌های تلخ تصفیه قومی و پاکسازی قومی در افغانستان را زنده ساخت.
در دور اول حکومت طالبان ده‌ها هزار غیر پشتون توسط این گروه در افغانستان قتل عام شدند. در شمال افغانستان حتی این گروه تاک‌های انگور را ریشه‌کن کردند. در مزار شریف و بامیان عملاً نسل‌کشی راه‌اندازی کردند. اکنون که این گروه دوباره حاکم افغانستان شده است، بازهم سریال نسل‌کشی و پاکسازی قومی روی صحنه آمده است. در ولایت‌های جوزجان، پنجشیر، بغلان و تخار در این روزها عملاً پاکسازی قومی از سوی گروه طالبان جریان دارد. گروه طالبان این روزها سرگرم سربازگیری از میان پشتون‌ها برای مقابله با جبهه مقاومت ملی است. باری این گروه ده‌ها پشتون را از ولایت خوست برای مقابله با تاجک‌ها و هزاره‌های پنجشیر بسیج کردند.
برای همه واضح است که گروه طالبان با محوریت پشتونی تشکیل شده و درسایه‌ی شعار حکومت اسلامی و احیای شریعت، عملاً در پی احیای سلطه قومی است. بررسی ساختار رهبری این گروه، ساختار کابینه‌ی سرپرست و از همه مهم‌تر برخورد این گروه با باشندگان ولایت‌های پنجشیر، بغلان، تخار و جوزجان نشان می‌دهد که این گروه در پی ایجاد تحکیم سلطه مطلقه قومی و احیای روایت پاکسازی قومی است.
روز یکشنبه، ۸ جوزا گروه طالبان نزدیک به ۷۰ خانه را به اتهام این که از بستگان اعضای جبهه مقاومت ملی هستند، از اندراب‌های بغلان کوچ اجباری داده‌اند. جبهه مقاومت که یکی از جبهه‌های فعال ضد طالبان است این خبر را تأیید می کند و منابع محلی نیز با تأیید خبر از شکنجه و لت‌وکوب افراد ملکی نیز شاکی است. در این ولسوالی هزاره‌ها و تاجک‌ها زندگی می‌کنند و تا هنوز مقاومت‌های سختی در برابر این گروه در این ولسوالی صورت گرفته است. موضوع کوچ‌اجباری تنها در اندراب‌ها خلاصه نمی‌شود، گروه طالبان به صدها خانواده در ولسوالی ورسج ولایت تخار و بخش‌های از ولایت پنجشیر نیز دستور داده‌اند که خانه‌های شان را ترک کنند. در ولسوالی خوست ولایت بغلان این گروه زنان و کودکان را گیروگان گرفته و شکنجه کرده‌اند تا خانه‌های شان را ترک نمایند.
وضعیت در ولایت پنجشیر به مراتب وخیم‌تر است. گروه طالبان تا هنوز در این ولسوالی ده‌ها غیر نظامی را به جرم همکاری با جبهه مقاومت ملی تیر باران کرده‌اند. زنان و کودکان نیز در میان قربانیان است. گروه طالبان در ولسوالی دره هزاره ولایت پنجشیر از باشندگان این دره تعهد نامه گرفته‌اند. در متن این تعهد نامه آمده است که باشندگان این ولسوالی مانع حملات جبهه مقاومت ملی در مناطق شان می‌شوند. پای این تعهد نامه ۵۰ تن از بزرگان و باشندگان قریه عبدالله خیل و تندخو این ولسوالی امضاء اجباری کرده‌اند. این تعهد نامه برخورد گروه طالبان با غیر نظامیان در ولایت پنجشیر را نشان می‌دهد. اگر این تعهد نامه وجود نداشته باشد و جبهه مقاومت ملی در این ولسوالی بالای گروه طالبان حمله کند، ممکن است باشندگان این ولسوالی توسط گروه طالبان قتل عام شوند.
درگیری میان جبهه مقاومت ملی و گروه طالبان از چند ماه بدین‌سو در بعضی از ولایت‌های شمال و شمال شرق جریان دارد. تا هنوز گروه طالبان چند بار در ولایت پنجشیر عملیات نظامی انجام داده است. از تمام گزینه‌های فشار در این ولایت استفاده کرده‌اند. مقام‌های بلند پایه این گروه نیز بارها به این ولایت سفر کرده‌اند. غیر نظامیان را تیر باران کرده و حتی چوپان‌ها، کودکان و زنان نیز در ولایت پنجشیر مصوون نبوده‌اند. ۲ کودک و یک زن توسط گروه طالبان چندی قبل در ولایت پنجشیر تیر باران شدند. ساکنان محل در بعضی از مناطق ولایت پنجشیر برای نجات از شکنجه و کشتار گروه طالبان به کوه‌ها متواری شده‌اند. گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌ها نشان می‌دهد که کسانی که در کوه‌ها متواری شده‌اند در معرض آسیب شدید گرسنگی قرار دارند.
سه هفته قبل یک فرمانده گروه طالبان به باشندگان تگاب ایمند دره قوندز ولسوالی ورسج ولایت تخار پنج روز مهلت داد تا ساحه را ترک نمایند. این فرمانده ساکان این منطقه را تهدید کرد که اگر محل را ترک نکنند در معرض بمباران هوایی گروه طالبان قرار خواهد گرفت. قبل از این گروه طالبان در این منطقه ۶ تن را تیر باران کردند. در میان این کشته شدگان یک معلم و یک دهقان نیز وجود داشت.
گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌ها نشان می‌دهد که در روستایی تغانک، شهرستان پلحصار ولسوالی اندراب ولایت بغلان ۵ خانواده از بستگان جبهه مقاومت ملی توسط گره طالبان کوچ‌اجباری داده شده‌اند. گزارش‌ها همچنان نشان می‌دهد که در ولایت پنجشیر و اندراب‌ها گروه طالبان بالای خانوده‌های جبهه مقاومت ملی فشار آورده‌اند که آنان را وادار به تسلیمی کنند، در غیر آن باید خانه‌های شان را ترک کنند. بعضی از این خانواده‌ها مجبور شدند خانه‌های شان را ترک کنند و گروه طالبان خانه‌های آن‌ها را محل نظامی ساخته‌اند.
در ولایت جوزجان کوچی‌های مسلح با حمایت طالبان دست به آزار و اذیت باشندگان محل زده‌اند. هجوم مسلحانه کوچی‌ها در شمال و مناطق مرکزی خصوصاً هزاره‌جات با حمایت گروه طالبان، به درد بزرگ برای باشندگان این مناطق تبدیل شده است. در ولایت جوزجان کوچی‌های مسلح مزارع باشندگان محل را تخریب کرده و زمین‌های شان را نیز تصاحب کرده‌اند. به گفته باشندگان محل کوچی‌ها از سه ماه بدین‌سو در مناطق آب گرمی، دشت لیلی، زمرد و قوبان ولسوالی‌های درزاب و خواجه دوکوه حضور دارند. باشندگان این مناطق گفته است که ده‌ها جریب زمین زراعتی آنان تا هنوز توسط کوچی‌های مسلح غصب شده‌اند. این در حالی است که باشندگان محل بارها از این وضعیت شکایت کرده‌اند؛ اما گروه طالبان همچنان ساکت است و گزارش‌ها نشان می‌دهد که معاون والی طالبان در ولایت جوزجان و رییس محکمه این گروه برای این ولایت، همکار و همدست کوچی‌های مسلح است. در هزاره‌جات نیز کوچی‌ها با حمایت گروه طالبان دست به آزار و اذیت مردم می‌زنند. شواهد و مدارک افشا شده در رسانه‌ها حاکی است که در هزاره‌جات حتی کوچی‌های مسلح با وسایط نقلیه دولتی گشت وگذار می‌کنند و مجهز با سلاح‌های سبک و سنگین نیز هستند.
باشندگان ولایت پنجشیر و اندراب‌های ولایت بغلان حتی در کابل نیز مصوون نیستند. تا هنوز ده‌ها تن از باشندگان مناطق ذکر شده در کابل از سوی گروه طالبان بازداشت و شکنجه شده‌اند. این نوع برخورد گروه طالبان نشان می‌دهد که در شمال افغانستان، خصوصاً در ولایت پنجشیر و اندراب‌های ولایت بغلان عملاً پاکسازی قومی جریان دارد. گروه طالبان تمام این موارد را انکار می‌کنند؛ اما ویدیوها و گزارش‌های مستند نشر شده در رسانه‌ها و فضای مجازی نشان می‌دهد که گروه طالبان با شکنجه و کشتار غیر نظامیان و در کوچ‌اجباری ساکنان محل و غیر نظامیان، مرتکب نقض گسترده حقوق بشر در بعضی از ولایت‌های شمالی شده‌اند و در پی پاکسازی قومی در این مناطق هستند. با گذشت هر روز وضعیت حقوق بشری در این مناطق بدتر می‌شود و گروه طالبان برای مهار جبهه مقاومت ملی و استحکام پایه‌های سلطه قومی از ابزارهای جدید استفاده می‌کند.
نظر بدهید