اسلایدر حقوق بشر نسل‌کشی هزاره‌ها

آنچه از انفجار خونین بر مسجد امام زمان در بغلان بجا ماند

عکس: شبکه‌های اجتماعی

انفجار مرگ‌بار در مسجد امام زمان در شهر پل‌خمری، مرکز بغلان، ده‌ها کشته و زخمی بر جای گذاشت.

این رویداد، جمعه -۲۱ میزان سال روان- حوالی ۰۱:۳۰ پس از چاشت، زمانی به وقوع پیوست که نمازگزاران شیعه و هزاره در حال ادای نماز جمعه بودند.

پس از این انفجار، فرماندهی امنیه‌ی طالبان در بغلان، آمار قربانیان را هفت کشته و ۱۵ زخمی اعلام کرد.
گواهان این رویداد، آمار قربانیان را بیش‌تر از آن چه طالبان اعلام کرد، عنوان کردند و فرماندهی امنیه‌ی طالبان را در این مورد متهم به دروغ‌گویی و نشر اطلاعات نادرست کردند.

منابع محلی از پل‌خمری، به جاده‌ی ابریشم گفتند که با توجه به تجمع نمازگزاران در این مسجد، آمار تلفات از ناشی این رویداد بیش‌تر از چیزی است که از سوی منابع رسمی اعلام شده است.

به دلیل وضع کنترل شدید از سوی طالبان در محل رویداد و شفاخانه‌ی شهر پل‌خمری، در پایان روز، رسانه‌ها آمار متفاوتی از تلفات این رویداد نشر کردند.

منابع هم‌چنین می‌افزایند که پس از رویداد، مسئولان امنیتی طالبان، اطراف مسجد و شفاخانه‌ی شهر پل‌خمری را بستند و مانع ورود داوطلبان برای کمک و اهدای خون به زخمی‌ها شدند.

جاده‌ی ابریشم از زمان وقوع این رویداد تا اکنون، توانسته مشخصات ۲۰ کشته و ۶۶ زخمی را پیدا کند که فهرست کامل آن در ضمیمه‌ی این گزارش نشر می‌شود. یک کودک نُه‌ساله نیز در جمع کشته‌شدگان است و ۲۰ تن دیگر، مردان جوان و بزرگ‌سال اند که در زمان ادای نماز جمعه کشته شدند. از میان زخمی‌های این رویداد، وضعیت ۱۳ تن آن‌ها «زخمی شدید» گزارش شده و وضعیت سلامت متباقی آن‌ها متوسط و در حال بهبود گزارش شده است.

فهرست قربانیان و زخمی‌های انفجار در مسجد امام زمان، پل‌خمری-بغلان را از اینجا دانلود کنید.

محمد جمعه اکبری، ۶۳ ساله از قربانیان انفجار مسجد امام زمان-بغلان/عکس: ارسالی به جاده‌ی ابریشم

بستگان قربانیان چه می‌گویند؟
بستگان قربانیان حمله بر مسجد امام‌ زمان، از نبود امنیت در شهر پل‌خمری و دیگر مناطق هزاره و شیعه‌نشین کشور شاکی اند. آن‌ها، از گروه طالبان می‌خواهند که به وعده‌ی خود مبنی بر تأمین امنیت برای اقلیت‌های قومی و مذهبی در کشور عمل کنند.

در سوی دیگر، بستگان زخمی‌های این رویداد، از کم‌بود امکان‌های درمانی در شفاخانه‌های بغلان و ولایت‌های هم‌جوار آن برای رسیدگی به زخمی‌ها شکایت دارند.

حسین‌علی، باشنده‌ی شهر پل‌خمری که سه عضو خانواده‌اش در این انفجار، زخمی و دامادش کشته شد، می‌گوید که پس از انفجار، شفاخانه‌های شخصی از درمان زخمیان خودداری می‌کردند و تنها یک شفاخانه‌ی دولتی به آن‌ها خدمات ارائه می‌کرد.

حسین‌علی می‌گوید: «تمام شفاخانه‌های شخصی را گشتیم، زخمی‌ها را تسلیم نمی‌شدند و حتا زخمی‌ها را یک پانسمان هم نکردند. فقط شفاخانه‌ی دولتی بود که تعدادی را تداوی و تعدادی را به کابل و کندز انتقال دادند.»

او به جاده‌ی ابریشم، می‌گوید که عبدالله پسرش افزون بر برداشتن زخم‌های شدید در حمله بر مسجد امام زمان، شنوایی‌اش را نیز از دست داده است. حسین‌علی، مجبور شده پسرش را برای درمان به کابل بیاورد و در یک شفاخانه‌ی خصوصی بستری کند.

در این رویداد، دو برادر حسین‌علی به نام‌های محمد سفر و محمد عیسا نیز زخمی شده اند. او، می‌گوید که محمد سفر به دلیل برداشتن زخم‌ها و سوختگی‌های شدید، تا اکنون در شفاخانه کندوز بستری است.

وقتی انفجار می‌شود، سید عقیل ۳۰ساله درون مسجد در جمع نمازگزاران در صف ایستاده بود؛ اما وقتی به هوش می‌آید، خودش را در شفاخانه پیدا می‌کند و اطرافش، پر بود از زخمی‌های این رویداد. او، تنها صدای وحشت‌ناک انفجار را به یاد می‌آورد.

شفاخانه‌ی مرکز بغلان، گنجایش پذیرش و امکان‌های درمان همه زخمی‌ها را نداشت؛ برخی از زخمی‌ها را برای درمان، به شهر مزارشریف، مرکز بلخ و برخی‌ها را به کندوز فرستادند و آن‌هایی که زخم شدید برداشته بودند، در میان راه جان دادند.

سید عقیل، به جاده‌ی ابریشم می‌گوید که در این انفجار، پرده‌ی گوش راستش پاره شده و گوش چپش نیز، آسیب دیده است. موهایش کاملاً سوخته و سرش نیز، خون‌ریزی داشته است. هرچند زخم‌های او، در شفاخانه مزارشریف التیام یافت؛ اما مشکل شنوایی او هنوز حل‌ نشده است.

فاطمه، خانم محمدجمعه اکبری ۶۳ساله، یکی از کشته‌شدگان در انفجار مسجد امام زمان، می‌گوید: «مه او ره ندیدم، برادرزاده‌هایش رفتند و او ره از مسجد آوردند. خدا او حال و روز به هیچ‌کسی نشان ندیه.»

جمعه، کارگر معدن زغال‌سنگ کرکر بود و برای ادای نماز جمعه، به مسجد رفته بود.

رحمان اکبری، برادرزاده‌ی محمد جمعه، می‌گوید که در نزدیکی محل رویداد بوده و در لحظه‌های نخست پس از انفجار، خودش را به مسجد رسانده تا زخمی‌ها و کشته‌شدگان را از مسجد بیرون بکشد. او، می‌گوید که سطح مسجد پر از جسدهای قربانیان بود.

اکبری با چند تن دیگر، شروع می‌کنند به بیرون‌کشیدن زخمی‌ها و کشته‌شدگان این انفجار. او، تا لحظه‌ای که با جسد بی‌جان محمد جمعه و مغز پاشیده‌اش روبه‌رو نمی‌شود، نمی‌دانست که کاکایش نیز در جمع کشته‌شدگان است. رحمان، می‌گوید که هنگام بیرون‌کشیدن جسد کاکایش، خانم کاکایش نیز دم دروازه‌ی مسجد رسیده بود. از آن جا که دست‌و‌پای محمد جمعه قطع شده و مغزش پاشیده بود، نخواستند خانمش این وضعیت را ببیند.

رحمان، می‌افزاید که فاطمه، پس از مرگ شوهرش، از وضعیت سلامتی خوب برخوردار نیست و با آخرین دختر ۱۹ساله‌ی بازمانده از تحصیلش، در شرایط نامناسب و دشواری به سر می‌برند. آن‌ها اجازه‌ی کارکردن ندارند و نان‌آور خانه‌ی شان را نیز از دست داده اند.

چه‌گونگی وقوع انفجار
حوالی ۱:۳۰ پس از چاشت بود که انفجار در مسجد امام زمان در سرک اول سیلوی شهر پل‌خمری، از مربوطات حوزه‌ی اول این شهر، رخ داد.

رسانه‌ها از نوعیت این رویداد گزارش‌های متفاوتی بیرون داده‌ اند؛ اما طالبان، تا اکنون در این باره اظهار نظری نکرده اند.

نیویارک‌تایمز، گزارش داد که این انفجار مرگ‌بار، توسط یک عامل انتحاری زمانی به وقوع پیوست که نمازگزاران در حال ادای نماز جمعه بودند.

یورونیوز، در گزارش خود از این رویداد، گفته که طبق ادعای شاهدان عینی از محل رویداد، انفجار ناشی از مواد منفجره‌ی جاسازی شده در داخل مسجد بوده است.

طبق گزارش نیویارک‌تایمز، گروه داعش در ضمن برعهده‌گرفتن مسئولیت این انفجار، با انتشار عکسی گفته که انفجار توسط مهاجم انتحاری انجام شده است.

واکنش‌ها به این انفجار
انفجار در مسجد امام زمان در شهر پل‌خمری بغلان، واکنش‌های شدید ملی و بین‌المللی را برانگیخته است.

محمد محقق، از رهبران شناخته‌شده‌ی هزاره‌های افغانستان، با نشر بیانیه‌ای در صفحه‌ی فیسبوکش، از طالبان خواست که جلوی این ‌گونه اعمال ضدبشری را بگیرند.

در بیانیه‌ی او، هم‌چنین آمده: «بدون شک این گونه اعمال، یا طرح خود حاکمان فعلی، یا نتیجه‌ی رشد گروه‌های افراطی و تکفیری در افغانستان است که در سایه‌ی حکومت طالبان، به طور سرسام‌آوری تولید می‌شود.»

محقق، از سازمان ملل متحد و نهادهای حقوق‌بشری، خواسته که به رویدادهای فاجعه‌بار سیستماتیک و سریالی کشتار شیعیان و هزاره‌ها در افغانستان، رسیدگی کرده و بر حاکمان کنونی کشور، فشار وارد کنند تا به مسؤلیت شان برای تأمین امنیت جانی مردم متوجه باشند.

نصیراحمد فایق، سرپرست نمایندگی دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد، در واکنش به این حمله، گفت که ادامه‌ی حمله‌های انتحاری و تروریستی در مسجدها و هدف‌قراردادن افراد ملکی و نمازگزاران، هیچ توجیه دینی و عقلانی ندارد.

او در حساب کاربری اکس خود، نوشته است: «این اعمال تروریست،ی نتیجه‌ی تدریس و ترویج افکار خشونت‌آمیز، افراطیت‌گرایی و دهشت‌افگنی در مدارس جهادی است.»

هم‌چنان جبهه‌ی مقاومت ملی افغانستان، با پخش اعلامیه‌ای، طالبان را «مقصر» حمله به مسجد امام زمان در شهر پل‌خمری دانسته و گفته که طالبان، ادعای «دروغین» تأمین امنیت مردم را دارند و با اغفال مردم، با دیگر گروه‌های تروریستی هم‌کار و شریک جرم استند.

در همین حال، ریچارد بنت، گزارش‌گر ویژه‌ی حقوق بشر سازمان ملل متحد برای افغانستان نیز، در واکنش به انفجار در مسجد امام زمان، گفته که باید از چنین حمله‌هایی در برابر جامعه‌ی تشیع در افغانستان پیش‌گیری شود.

آقای بنت، در شبکه‌ی اجتماعی اکس، نوشته است: «پیش‌گیری از حمله، حفاظت و پاسخ‌گویی به شیعیان افغانستان که هنوز مورد هدف استند، ضروری است.»

سازمان عفو بین‌الملل، در ۲۴ میزان با نشر بیانه‌ای در برگه‌ی اکس خود، حمله بر مسجد امام زمان در بغلان را نشان‌دهنده‌ی تدوام حمله‌ها بر شیعیان و هزاره‌های افغانستان عنوان کرده است.

در بیانیه‌ی این نهاد، آمده که این حمله، تداوم هدف‌قراردادن سیستماتیک شیعیان و هزاره‌ها را در سراسر افغانستان در مسجدها، مکتب‌ها، باشگاه‌های ورزشی، وسایل نقیله و مکان‌های عمومی برجسته می‌کند.

دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما)، پس از وقوع انفجار در مسجد امام زمان در بغلان، اعلام کرد که حقایق مربوط به این انفجار را بررسی خواهد کرد.

در بیانیه‌‌ی این سازمان، گفته شده که یوناما در محل رویداد، کار خواهد کرد و حقایق مربوط به انفجار و حمله بر نمازگزاران را پی‌گیری می‌کند.