عزیز عصیان
از سقوط جمهوریت تاکنون میان فرماندههان پشتون و غیر پشتون طالبان اختلافات جدی روی تقسیم قدرت وجود داشت/دارد که از دید جهان و رسانه‌ها پنهان نمانده است.
جامعه جهانی و کشورهای منطقه تلاش‌های زیادی را انجام دادند تا یک دولت ملی در افغانستان شکل‌گیرد. دولتی که تمام اقوام کشور در آن مشارکت معنادار داشته باشند، اما طالبان می‌گویند که دولت کنونی همه‌شمول است؛ تمام اقوام در آن سهم دارند.
تن ندادن طالبان پشتون‌تبار برای تشکیل دولت فراگیر در افغانستان باعث شده است که تنش قومی در صفوف این گروه بیشتر شود. فرماندههان نظامی طالبان تاجیک، ازبیک و هزاره‌تبار این گروه یکی پس از دیگری جدا می‌شوند. این انشعاب‌ها خطر یک جنگ قومی را در قلمرو حاکمیت طالبان متصور کرده است.
تنش‌های درون قومی طالبان
چند روز بعد از تسلط طالبان در افغانستان آوازه شد که ملابرادر توسط شبکه‌ی حقانی در ارگ ریاست جمهوری کشته شده است. پس از نشر این خبر او در یک پیام صوتی خبر کشته شدن‌اش را تکذیب کرد.
برادر گفته بود:«خبرهایی در رسانه‌ها در مورد مرگ من نشر شد. رسانه‌ها اکثر اوقات تبلیغات جعلی نشر می‌کنند. از اینرو، با جرات این دروغ‌ها را رد کنید و من صد در صد به شما تایید می‌کنم که هیچ موضوعی نیست و ما مشکلی نداریم.»
پس از آن خبری دیگری در رسانه‌ها همگانی شد که ملابرادر در یک درگیری میان گروهی در ارگ جراحت برداشته است. او در یک مصاحبه‌ای ویدیویی، خبر زخمی شدن‌اش را نیز رد کرد. معاون نخست وزیر طالبان گفته بود:«من خوب و سالم هستم».
مصاحبه‌ای ملا برادر توسط دفتر سیاسی طالبان در قطر نشر شد. او روی مبلی نشسته بود و بیانیه را از روی ورق می‌خواند. اما ویدیو نشان می‌داد که حال برادر خوب نیست. هنگام خواندن متن، یک طالب مسلح پشت‌سرش ایستاد بود.
تنش‌ها میان رهبران پشتون‌تبار طالبان باعث شد که نشست کابینه‌ی این گروه برای سه‌روز (۲ تا ۴ حمل) در قندهار برگزار شود. در این نشست طالبان غیر پشتون حضور نداشتند. عکسی از این نشست هم بیرون داده نشد. گفته می‌شد که سه جناح حقانی، ملا برادر و ملایعقوب از اشتراک کنندگان اصلی این نشست بودند.
گمانه‌زنی‌ها این بود که ملاهبت‌الله آخوندزاده، رهبر پشت‌پرده‌ی طالبان، شکاف میان این سه جناح را حل خواهد کرد اما چنین نشد؛ تنش‌ها بیشتر از پیش شده است.
پس از این نشست، دروازه‌ی مکاتب به‌روی دختران بالاتر از صنف ششم بسته شد. نزدیکان ملابرادر در واکنش به بستن دروازه‌ی مکاتب به‌روی‌دختران گفته‌بود که این تصمیم توجیه شرعی، عرفی و سیاسی ندارد.
کاربران شبکه‌های اجتماعی؛ سوی قصد بر جان ملا یعقوب کار شبکه‌ی‌حقانی بود
ملا یعقوب، سرپرست وزارت دفاع طالبان به‌تاریخ ۶ جوزا، به ننگرهار سفر کرد. او در این سفر از مناطق مرزی این ولایت با پاکستان دیدن کرد.
در همان روز تصاویر و ویدیوهایی در شبکه‌هایی اجتماعی منشتر شد که در محل سخنرانی ملا یعقوب انفجار رخ داده است اما پس از آن خبری در رسانه‌ها به نشر رسید که سرپرست وزارت دفاع طالبان توسط محافظان‌اش از محل حادثه دور شده است.
پیش از این، محل برگزاری سالگرد کشته شدن ملا اختر منصور، رهبر پیشین طالبان در کابل هدف حمله انتحاری قرار گرفت و سه تن از نیروهای این گروه زخمی شد. در این مراسم اعضای شبکه‌ی حقانی حضور نداشتند. هرچند حمله به این مراسم را جبهه ملی آزادگان و پس از آن داعش به عهده گرفتند. اما تحلیل‌گران شبکه‌های مجازی در افغانستان نوشته بود که حمله بر این مراسم و سوی قصد بر جان ملایعقوب در ننگرهار، کار شبکه‌ی حقانی است.
نهادهای بین‌المللی؛ طالبان روی مسایل کلان سیاسی اختلاف نظر دارند
توماس نیکلسون، نماینده‌ویژه‌‌ی اتحادیه‌اروپا در امور افغانستان پس از نشست بروکسل در مورد وضعیت حقوق بشری این کشور در تویترش نوشته بود که ناتوانی طالبان در اتخاذ و اجرای سیاست‌های منسجم باعث شده است که وضعیت در افغانستان وخیم‌تر شود.
اسکات اسمیت، مسوول بخش سیاسی نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان نیز گفته بود که رهبران طالبان کابل، قندهار و شبکه‌ی حقانی روی مسایل کلان سیاسی از جمله بازگشایی مکاتب دخترانه اختلاف نظر دارند.
فاریاب؛ آغاز درگیری برون قومی طالبان
۲۲جدی ۱۴۰۰، نیروهای طالبان مخدوم عالم، فرمانده‌ی ازبیک‌تبار خود را به اتهام آدم‌ربایی از شهر مزار شریف، مرکز ولایت بلخ بازداشت و به کابل منتقل کرد. این بازداشت باعث خشم مردم فاریاب شد. ازبیک‌های طرفدار مخدوم عالم تظاهرات کردند. در این اعتراضات ۳ تن کشته و چهار تن دیگر زخمی شدند. در نهایت مخدوم عالم روز چهارشنبه، ۲۴حمل، با میانجی‌گری صلاح‌الدین ایوبی یکی از فرماندههان ازبیک‌تبار دیگر طالبان، آزاد شد.
مخدوم عالم، پیش از به قدرت رسیدن طالبان، به‌حیث رییس کمیسیون نظامی این گروه در ولایت فاریاب فعالیت می‌کرد. او در روزهای نخست تسلط طالبان، به حیث معاون والی این گروه برای ولایت سرپل تعیین شده بود.
انشعاب مولوی مهدی؛ طالبان برای دستگیری او ۵۰۰نیروی جنگی آماده کرده‌اند
مولوی مهدی مجاهد، تنها فرمانده‌ی هزاره‌تبار طالبان است که از چند مدت به این سو از این گروه انشعاب کرده و در ولسوالی بلخاب ولایت سرپل برگشته است.
دلیل انشعاب مولوی مهدی از صفوف طالبان، کنار زدن او از ریاست استخبارات بامیان، کم‌توجهی و کم‌مهری این گروه در برابر هزاره‌ها و شیعیان گفته شده است.
طالبان برای حل این اختلاف، هیئتی به رهبری انعام‌الله سمنگانی، معاون سخنگوی این گروه به بلخاب فرستاد. این هیئت به مولوی مهدی معینیت وزارت شهر سازی را پیشنهاد کرد. او به هیئتی کابل گفته بود که دیگر با طالبان کار نمی‌کند و مانند یک شهروند عادی در سایه‌ی امارت اسلامی زندگی خواهد کرد.
پس از برگشت این هیئت به کابل، خبری در رسانه‌ها منتشر شد که طالبان برای دستگیری مولوی مهدی ۵۰۰ نیروی جنگی به بلخاب اعزام می‌کند.
مولوی مهدی در واکنش به این تصمیم طالبان مبنی بر دستگیری‌اش گفته است که در دو راهی مرگ و ذلت، مرگ را ترجیح می‌دهد.
هرچند مولوی مهدی راه‌حل بحران افغانستان را برابری، برادری و عدالت اجتماعی میان اقوام این کشور می‌داند، اما به طالبان هشدار داده است که هیچ دیکتاتوری با تهدید و تهمت نمی‌تواند، اراده‌اش را بر او تطبیق کند.
بی‌بی‌سی در گزارشی نوشته است که مولوی مهدی تنها فرمانده‌ی شناخته شده هزاره در صفوف طالبان، صدها نیروی مسلح در اختیار دارد. بی‌بی‌سی اضافه کرده است که او کنترل کامل ولسوالی بلخاب که اغلب ساکنان آن هزاره و شیعه‌اند، در اختیار دارد.
در همین حال، افغانستان اینترنشنال تصویری از مولوی مهدی و هوادارانش در بلخاب منتشر کرده و نوشته است که او آماده‌گی‌ها برای مقاومت در برابر طالبان را می‌گیرد.
در تازه‌ترین مورد روز شنبه، ۱۱ جوزا، منابع محلی در ولایت تخار به رسانه‌ها گفته بود که درگیری میان طالبان پشتون و تاجیک‌تبار در شهر تالقان، مرکز این ولایت رخ داده است. طالبان اما گفته است که این درگیری میان نیروهای این گروه با اعضای شاخه‌ی خراسان داعش رخ داده بود که در نتیجه ۸ عضو داعش کشته شدند.
نظر بدهید