جنبش پنجره‌ی امید، از فعال‌ترین جنبش‌های اعتراضی در سه سال پسین است. گروه کوچکی از این جنبش در جنوری ۲۰۲۲ ایجاد شد و به دلیل‌‌های امنیتی، برنامه‌های اعتراضی آن، تا مارچ ۲۰۲۳ از نشانی این جنبش همگانی نشد.
نخستین اعتراضی که از نشانی جنبش پنجره‌ی امید افغانستان، نشر شد در هشتم و نهم مارچ ۲۰۲۳ بود. زنان در «جنبش پنجره‌ی امید افغانستان» با رویکرد مسالمت‌آمیز از غور، دایکندی، غزنی، میدان‌وردک، بامیان، پروان، بغلان، بلخ، تخار، ننگرهار و کابل کنار هم آمده‌اند. صفیه عارفی، حلیمه همتی، نیکبخت و عاطفه، از بنیان‌گذاران این جنبش استند و در شورای رهبری این جنبش ۱۲ تن عضویت دارد. شمار اندکی از مردان نیز در این جنبش عضویت و در برگزاری برنامه‌ها سهم دارند؛ اما کم‌تر در مقابل دوربین می‌آیند. پنجره‌ی امید، طوری که از نامش پیداست، از زیر سیطره‌ی استبداد برخاسته، تا «روزنه‌ای باشد در دل سیاهی و ظلم و استبداد.»
به گفته‌ی صفیه عارفی، جنبش پنجره‌ی امید افغانستان، به خاطر هم‌آهنگی بین فعالان حقوق بشر و به خاطر راه‌اندازی راه‌پیمایی‌ها، برنامه‌های اعتراضی و سایر فعالیت‌های هم‌سو با اصول حقوق‌بشری، ایجاد شده است. بیش‌ترین تمرکز این جنبش روی آموزش و کار زنان بوده است. عارفی، در رابطه به دلیل مبارزه‌ی جنبش پنجره‌ی امید، می‌گوید: «تنها با دست‌رسی به حق تعلیم، تحصیل، کار، حق آزادی پوشش و رعایت کرامت انسانی، آزادی بیان و عقیده و با رعایت اعلامیه‌ی حقوق بشر و کنوانسیون‌های مرتبط با آن، امید به خانه‌های مردم برمی‌گردد.»
دامنه‌ی اعتراض‌ها
اعضای پنجره‌ی امید، از کابل به فعالیت آغاز کرد و بیش‌تر در همین شهر متمرکز بوده است. این جنبش، برنامه‌های اعتراضی محدودی در خیابان‌های شهر برگزار کرده؛ اما بیش از چهل برنامه‌ی اعتراضی ضدظالبانی در فضای سربسته برگزار کرده و در برابر ستم‌های این گروه، بازگرداندن حقوق زنان را فریاد زده‌اند. صفیه عارفی و شماری از اعضای این جنبش، در پاکستان نیز به اعتراض‌های شان ادامه داده‌اند و همین طور شمار اندکی از اعضای این جنبش در بامیان، در مکان‌های سربسته علیه طالبان اعتراض می‌کنند. یک شاخه‌ی جنبش پنجره‌ی امید در دایکندی، به تازگی فعال شده و قرار است گسترده‌تر از پیش حرکت کنند.
شیوه‌های مبارزه
معترضان در جنبش پنجره‌ی امید افغانستان، با گردهم‌آیی، شعاردهی، اجرای نمایش‌ها، خوانش شعرهای اعتراضی، صدور اعلامیه‌ها، ضبط ویدیوها و راه‌اندازی هشتگ‌ها، وضعیت زنان زیر سایه‌ی طالبان را به تصویر می‌کشند. آن‌ها در بسیاری موارد نقض حقوق بشری و در ارتباط با موضوعات سرنوشت‌ساز برای شهروندان افغانستان، بازداشت و شکنجه‌ی فعالان حقوق بشر ونسل‌کشی هزاره‌ها به ویژه زنان، گردهم‌آیی برگزار کرده و اعلامیه صادر کرده‌اند.
در این میان، می‌تواند به واکنش این گروه در برابر نشست‌های دوحه نام گرفت.
تهدیدها
زمانی که زنان در افغانستان اجازه‌ی بیرون‌آمدن از خانه‌های شان را نداشتند، معترضان در جنبش پنجره‌ی امید افغانستان برای خواستن حق خود و دیگر زنان به خیابان آمدند؛ اما، هر بار با هجوم و محاصره‌ی طالبان، فحش و دشنام، شلیک هوایی، پاشیدن گاز اشک‌آور روبه‌رو شده و بازداشت، زندانی‌شدن و شکنجه را تجربه کردند. اعضای این جنبش در کنار فریاد عدالت‌خواهی، برای این که از سوی طالبان شناسایی و بازداشت نشوند، بارها مکان زندگی شان را تغییر داده و شماری هم به بیرون از افغانستان مهاجرت کرده‌اند. آن‌ها، می‌گویند: «ما با حداقل امکانات شخصی، طی سه سال مبارزه کردیم و باز هم به راه خود ادامه می‌دهیم.»
دادخواهی و عاقبت تلخ زندان
حلیمه همتی، از بنیان‌گذاران جنبش پنجره‌ی امید افغانستان، در جنوری سال روان، در ساحه‌ی پل‌خشک به خاطر اعتراض به توقف دوستش به خاطر رعایت‌نکردن حجاب، مورد بازپرس و بازرسی قرار گرفت و زمانی که سربازان طالب در تلفنش عکس‌ها و ویدیوهای اعتراضی را دیدند، او را بازداشت کردند. نیروهای طالبان، خانم همتی را به حوزه‌ی هجدهم شهر کابل انتقال دادند و یک روز او را در بازداشت نگه داشتند. او در اثر تلاش شوهرش آزاد شد؛ ولی همان شب، شوهرش دچار ایست قلبی شده و جان باخت. پس از این رویداد، خانم همتی نزد خانواده‌اش به ایران رفته است.
صفیه عارفی، یکی دیگر از بنیان‌گذاران جنبش پنجره‌ی امید افغانستان که به شیوه‌های گوناگون علیه سیاست‌های زن‌ستیزانه و خشونت‌محور طالبان اعتراض کرده نیز، برای ساعت‌هایی بازداشت در حوزه‌ی امنیتی طالبان را تجربه کرده است. او، در راه‌پیمایی ۲۲ دسمبر ۲۰۲۲ در خیابان دانشگاه کابل که به خاطر منع تحصیل دختران برگزار شده بود، اشتراک داشت. هنگامی که فرمانده طالبان متوجه می‌شود که او با گوشی هم‌راهش از جریان اعتراض عکس و تصویر می‌گیرد، سه نیروی طالبان را دنبالش می‌فرستد. آن‌ها، خانم گوشی خانم عارفی را می‌گیرند و او در حالی که دختر یک‌ساله‌اش را در بغل داشت، زیر لت‌وکوب می‌گیرند. می‌گوید که «فرار کردم و به آن طرف سرک نزدیک دیوار پوهنتون رفتم؛ اما آن‌ها از پشتم دویدند. در حالی که دخترم در بغلم به حالت خمیده قرار داشتم، مرا لت‌وکوب می‌کردند؛ حتا مرا به زمین کش کرده و لباس‌هایم را پاره کردند.» این نیروهای طالبان خانم عارفی را نزد فرمانده شان می‌برد و او پس از زدن سیلی به صورت خانم عارفی، دستور می‌دهد که او را سوار رنجر کنند و به حوزه ببرند. خانم عارفی، چهار ساعت در بازداشت می‌ماند و پس از دادن تعهد کتبی و ویدیویی مبنی بر فاش‌نکردن شکنجه و گرفتاری همان روز و شرکت‌نکردن در برنامه‌های اعتراضی در برابر طالبان، آزاد می‌شود.
برادر خانم عارفی نیز در نومبر ۲۰۲۳ به دلیل اعتراض‌های او، توسط طالبان بازداشت شده بود. از آن جا که پدر خانم عارفی در دوره‌ی جمهوری توسط طالبی که حالا یکی از سران این گروه در دایکندی است، به قتل رسیده بود، زندگی برای خانواده‌ی عارفی در افغانستان دشوار شده است. با وجود این تهدیدهای، عارفی می‌گوید که برای ترویج حقوق بشر و دفاع از آن کار می‌کند، تا دیگر زنان افغانستانی که در خانه‌ها زندانی شده‌اند، با روشنی و امید به پنجره‌های خانه شان بنگرند. او به نمایندگی از جنبش پنجره‌ی امید، می‌گوید: «ما برای آوردن روشنی و امید دوباره درزندگی زنان افغانستانی کار وفعالیت می‌کنیم. آرزو داریم که پنجره‌ی امید به قلب زنان افغانستان باز شود.»
با این که اعضای جنبش پنجره‌ی امید افغانستان، بارها از سوی طالبان تهدید شده و در راه‌پیمایی‌ها و اعتراض‌های خیابانی توسط طالبان محاصره و اذیت شده‌اند، اما هنوز به فعالیت خود ادامه داده و خوستار دوام آن استند.
نظر بدهید