اسلایدر حقوق بشر نسل‌کشی هزاره‌ها

یادی از کشتار یکاولنگ توسط طالبان

علی ضحاک
سرمای شدید زمستان و ازدست‌دادن عزیزان، باشندگان یکاولنگ را انگار زیر چرخ زندگی خرد می‌کرد. زنان و کودکان با ردشدن از میان انبوهی از برف و راه‌های دشوارگذر، خود را به جاهای امن می‌رساندند؛ جاهایی که در آن بتوانند از کشتار طالبان دور بمانند.

گروه طالبان در ۱۳۷۹ پس از این که به ولسوالی یکاولنگ بامیان وارد شدند، سیل خون را به راه انداختند. به نقل از منابع معتبر که در آن زمان گواه کشتار باشندگان یکاولنگ بوده اند، بیش‌تر از ۳۰۰ باشنده‌ی ملکی یکاولنگ توسط جنگ‌جویان گروه طالبان در مرکز این ولسوالی تیرباران شدند. پیش از این نیز، گروه طالبان با تصرف بامیان، افراد زیادی را در مرکز این ولایت کشته بودند. یکی از گواهان رویداد، می‌گوید که گروه طالبان مردان را از خانه‌های شان بیرون کرده و به رگبار می‌بستند.

گروه طالبان در ۱۳۷۹، باشندگان بامیان را می‌کشتند؛ چون آن‌ها را کافر می‌پنداشتند. صدها فرد ملکی به دلیل باورهای مذهبی و هویت قومی شان، توسط طالبان در این ولایت کشته شدند. طالبان پس از کشتار باشندگان ولسوالی یکاولنگ، به کسی اجازه ندادند که جسدهای کشته‌شدگان را به خاک بسپارند. روایت‌های زیادی وجود دارد که جسدهای کشته‌شدگان در ولسوالی یکاولنگ، تا دو شبانه‌روز در میان برف باقی ماند و هیمن طور، گفته می‌شود که در بیش‌تر موردها، زنان به تنهایی جسد کشته‌شدگان را به خاک سپرده اند.

به نقل از یک منبع، گروه طالبان در یکاولنگ، ابتدا دستان مردان را می‌بستند و سپس آن‌ها را به صورت گروهی تیرباران می‌کردند. مجله‌ی بیدارگران، هویت ۱۳۸ قربانی قتل عام یکاولنگ‌ را مستند کرده است. روایت‌ها و مستندهای زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد قتل عام گسترده‌ی باشندگان یکاولنگ، چه گونه بی‌رحمانه انجام شده است.

با گذشت ۱۳ سال از آن رویداد جان‌سوز، هنوز هم زخم‌های آن در قلب باشندگان یکاولنگ‌ باقی است. آن فاجعه یک قتل عام و نسل‌کشی تمام‌عیار بود و گروه طالبان در آن زمان، با زیرپا گذاشتن همه قوانین جنگی‌ و کنوانسیون‌های بین‌المللی، باشندگان ملکی یکاولنگ را کشتند. با وجود مستندهای فروان در این زمینه، گروه طالبان هنوز در برابر این اقدام شان پاسخ‌گو و به دادگاه کشانده نشده است.

در کنار جنگ‌جویان گروه طالبان، فرماندهان این گروه نیز به گونه‌ی مستقیم در کشتار باشندگان یکاولنگ دست داشتند. ملا بهزاد، قاری احمدالله، وزیر امنیت آن زمان گروه طالبان، عبدالله سرحدی، مسئول نظامی آن زمان گروه طالبان برای بامیان و ملا عبدالسلام راکتی، کسانی اند که در آن زمان به صورت مستقیم در کشتار باشندگان ملکی یکاولنگ‌ دست داشتند.

تسلط دوباره‌ی گروه طالبان در افغانستان، بار دیگر خاطره‌های کشتارهای گسترده‌ی افراد ملکی را در ذهن باشندگان بامیان زنده کرده است. این گروه در دور دوم حکومت شان نیز به هیچ اصولی حتا کنوانسیون‌های بین‌المللی حقوق‌بشری پابند نیست. از سویی هم، نبود نظارت دقیق بین‌المللی از عمل‌کرد گروه طالبان در افغانستان و شدت‌گرفتن روزافزون خشونت‌گرایی این گروه، این نگرانی را به میان آورده که میزان نقض حقوق بشر و کشتارهای سیستماتیک توسط این گروه بیش‌تر شود.

گروه طالبان در بیش‌تر از دو سال گذشته در کنار سلب‌ حقوق اساسی زنان، بارها فرمان عفو عمومی رهبرن شان را نادیده گرفته و به خشونت‌ورزی در برابر شهروندان مانند بازداشت، شکنجه و کشتار نظامیان حکومت پیشین و معترضان ادامه داده است؛ موردهایی که هر کدام، دلیلی بر بلندرفتن گراف خشونت از سوی طالبان و کوچک‌ترشدن دایره‌ی امن زندگی برای شهروندان است.