جاده‌ی ابریشم: شمار زیادی از خبرنگاران افغانستانی که پس از فروپاشی جمهوری برای حفظ جان شان، به ایران پناه آورده اند، می‌گویند که این روزها به دلیل ایجادشدن حس افغانستانی‌هراسی در شهروندان ایران، با خطر اخراج اجباری روبه‌رو استند؛ خطری که در صورت تحقق، آن‌ها را در افغانستان با خطر جدی‌تری مواجه خواهد کرد.
نجف‌علی رجا، یکی از خبرنگاران افغانستانی در ایران، می‌گوید: «ما خبرنگاران افغان طی چند روز اخیر، نسبت اقدام نیروهای انتظامی ایران مبنی بر اخراج اجباری پناهندگان افغان احساس ناراحتی می‌کنیم.» به گفته‌ی او، تلاش نیروهای نظامی ایران برای اخراج پناهندگان بدون مدرک اقامت قانونی از این کشور، باعث می‌شود، خبرنگارانی که از تهدیدهای طالبان فرار کرده اند نیز، به افغانستان بازگشت داده شوند. رجا، می‌گوید که «مقامات بلندپایه‌ی حکومت ایران، گفته که آن عده پناهندگانی که سند اقامتی معتبر در اختیار ندارند، مهاجران غیرقانونی پنداشته شده و هر چه زودتر این کشور را ترک گویند. در صورت عدم اقدام به بیرون‌شدن، آن‌ها طور اجبار اخراج خواهند شد.» رجا می‌گوید که در روزهای پسین، موجی از افغان‌هراسی و مهاجرهراسی در ایران پدید آمده و شهروندان ایران، نگاهی بدبینانه در برابر مهاجران افغانستانی دارند.
صالحه عینی، دیگر خبرنگار افغانستانی که پس از روی‌کارآمدن طالبان در تابستان ۱۴۰۰، به ایران مهاجرت کرده، می‌گوید که تعداد زیادی از خبرنگارانی که پس از سقوط نظام جمهوری و شکل‌گیری وضعیت خطرناک برای خبرنگاران، به ایران پناه آورده اند، اکنون در حالت بدی به سر می‌برند و هر لحظه، ترس اخراج‌شدن به افغانستان را زندگی می‌کنند؛ جایی که از آن فرار کرده اند. او، هم‌چنان می‌گوید که در دو سال گذشته، نهادهای حامی خبرنگاران نیز، به وضعیت خبرنگاران افغانستانی در ایران، توجهی را که باید، نداشته است. خانم عینی، با اشاره به ترس بازگشت به افغانستان، می‌گوید: «خبرنگاران در حالت بی‌سرنوشتی و بلاتکلیفی قرار دارند و راه برگشت به کشور نیز، نسبت تهدیدات بلند امنیتی به روی آن‌ها بسته است.» او، از نهادهای حامی خبرنگاران، می‌خواهد که برای رسیدگی به خبرنگاران افغانستانی در ایران و جلوگیری از اخراج آن‌ها به افغانستان راه‌حلی جست‌وجو کنند. خانم عینی، می‌گوید: «اگر این خبرنگاران طور اجباری، به کشور برگردانده شوند، با تهدیدهای جدی امنیتی و بازداشت توسط استخبارات طالبان روبه‌رو می‌شوند.»
غلام‌اصغر عزیزی، یکی دیگر از خبرنگاران افغانستانی در ایران، می‌گوید که خبرنگاران افغانستانی در این کشور در حال حاضر نیز با مشکلات زیادی شب‌وروز شان را می‌گذرانند. به گفته‌ی او، نداشتن اسناد اقامتی، نداشتن کارت بانکی، مساعدنبودن شرایط کار، مواردی است که زندگی را برای خبرنگاران افغانستانی در ایران دشوار کرده است. عزیزی می‌افزاید: «محدودیت‌های وضع‌شده توسط نیروهای انتظامی ایران، تا اندازه‌ای شرایط را به ما تنگ ساخته که حتا برای گرفتن نان از نانوایی و خرید لوازم ضروری برای مایحتاج زندگی، با مشکلات جدی روبه‌رو استیم.» عزیزی می‌گوید که خبرنگاران افغانستانی در ایران، مانده اند که برای رسیدگی‌شدن به مشکلات و نیازهای شان، به کدام در بزنند تا صدای صمیمی‌ای بشنوند.
امید پویا، مسئول فدراسیون خبرنگاران افغان در تبیعد مقیم ایران، می‌گوید: «در حال حاضر با ده‌ها مشکلات دست و گریبانیم ولی راه مبارزه ما با این چالش ها ادامه دارد.» به گفته‌ی او، خبرنگاران افغانستانی در ایران، نمی‌توانند کار رسانه‌ای انجام دهند و همه خبرنگاران به شکل پنهانی با انجام کارهای شاق، نیازهای زندگی شان را فراهم می‌آورند. او می‌افزاید: «ما برای رفع مشکلات ابتدایی خبرنگاران در ایران، از طریق حلقه‌ی رهبری فدراسیون، نامه‌هایی عنوانی برخی از نهادها و منابع حمایه‌ای صنف رسانه‌ها ارسال کردیم و تلاش‌های ما به خاطر بلندکردن صدای خبرنگاران ادامه دارد.» با این حال، پویا می‌گوید که آن‌ها هنوز به نتیجه‌ی ملموسی از تلاش‌های شان دست نیافته اند.
گفتنی است که سازمان‌ها و نهادهای امور پناهندگان در ایران نیز، برای جلوگیری از اخراج اجباری پناهندگان افغانستانی، هیچ اقدام عملی نداشه اند. تنها اداره‌ی مهاجرت، با نشر نامه، از مقام‌های ایران و پاکستان، خواسته اند تا در تصمیم بازداشت و اخراج اجباری پناهندگان افغانستانی از کشورهای شان، بازنگری کنند. در این نامه، تصریح شده که اداره‌های نظامی ایران و پاکستان، به موازین اخلاقی حقوق انسانی توجه کرده و مطابق کنوانسیون‌های حقوق بشری عمل کنند.
در سوی دیگر، بیش‌تر خبرنگارانی که پس از فروپاشی جمهوری در افغانستان، به ایران پناه برده، هرگز شامل فهرست تخلیه از این کشور نشده اند. فدراسیون خبرنگاران افغان در تبعید، می‌گوید: «پس ازسقوط رژیم جمهوری، حداقل ۵۰ خبرنگار افغان نسبت تهدیدهای امنیتی مجبور به ترک کشور شده و به ایران پناه بردند، که تا اکنون، هیچ یک از این خبرنگاران شامل پروسه‌ی تخلیه نشده و در حالت بد به سر می‌برند.»
به دنبال فروپاشی جمهوری در تابستان ۱۴۰۰، شمار زیادی از خبرنگاران به دلیل تهیه‌ی گزارش‌های ضدطالبانی که به تهدیدی بالقوه و بالفل برای آن‌ها بدل شده بود، راه مهاجرت به ایران و پاکستان را در پیش گرفتند؛ شماری از این خبرنگاران، به کشورهای دیگری انتقال داده شده و شمار زیادی هم هنوز در این دو کشور استند و از وضعیت بد مالی و روانی رنج می‌برند که اکنون، خطر اخراج اجباری نیز به آن اضافه شده است.
نظر بدهید