طالبان پس از تسلط بر کابل در ۲۴ اسد ۱۴۰۰، محدودیت‌هایی را روی زندگی شهروندان به ویژه زنان اعمال کردند. این گروه، در نخستین اقدام زن‌ستیزانه‌اش، وزارت‌امور زنان و کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان که دو نهاد پشتیبان حقوق زنان به شمار می‌رفت را از فهرست نهادهای حکومتی افغانستان حذف کرد و نهادهای محدودکننده‌ی حقوق اساسی شهروندان، مانند وزارت امر‌به‌معروف و نهی‌ازمنکر را ایجاد کردند.
طالبان در ۱۶ ماه گذشته زنان را از همه عرصه‌های اجتماعی حذف کردند
طالبان در نخستین روز سنله‌ی ۱۴۰۰، یعنی یک هفته پس از تسلط بر کابل، مدعی شدند که زنان به همه حقوق شان دست‌رسی دارند و تنها، حجاب به آن افزوده می‌شود. دو هفته پس از این -۱۷ سنبله ۱۴۰۰، طالبان اعلام کردند که زنان حق ورزش‌کردن را ندارند. این گروه، در یک‌ماهگی تسلط بر کابل، اعلام کرد که زنان حق کار در ادارههای دولتی به استثنای بخش بهداشت را، ندارند.
بازداشتن زنان از کار در ادارههای دولتی و همچنین محروم‌بودن دانش‌آموزان دختر بالاتر از صنف ششم از آموزش، باعث راه‌اندازی اعتراض‌های مدنی گسترده‌ای در شهرهای مختلف شد. زنان معترض در کابل، هرات، ننگرهار و بلخ، خواهان مشارکت معنادار زنان در حکومت و سایر فرایندهای سیاسی افغانستان شدند. هم‌زمان با گسترش دامنه‌ی اعتراض‌های زنان، طالبان در ۸ میزان ۱۴۰۰، اعلام کردند که زنان حق اعتراض و برپایی تظاهرات را ندارند. اعتراض‌های زنان در فضای خفقان و پر از ترس کشتار و شکنجه، تنها امید رهایی‌بخش برای شهروندان افغانستان و هم‌زمان مایه‌ی ترس و نگرانی طالبان شده بود. از این رو، طالبان به صدور فرمان‌ها و گرفتن تصمیم‌هایی اقدام کردند که به تدریج به حذف کامل زنان از نهادهای دولتی، غیردولتی و در نهایت مکان‌های عمومی منجر شود.
طالبان بر اساس سیاست حذف، در ۱۳ میزان ۱۴۰۰، حق تحصیل زنان را محدود کردند. این محدودیت، شامل جدایی صنف‌های دختران از پسران، پوشش کامل حجاب و همچنین بازداشتن زنان از فراگرفتن شماری از رشته‌های تحصیلی می‌شد.
به همین ترتیب، طالبان در ۱۵عقرب ۱۴۰۰، در فرمانی که با رسانه‌های داخلی شریک شد، تلویزیون‌های دولتی و خصوصی را از پخش سریال‌هایی با ایفای نقش زنان، منع کرد. پیش از صدور این فرمان نیز، به دلیل جوی پر از ترس ناشی از حضور طالبان در کشور، حضور زنان در رسانه‌ها خیلی کم‌رنگ شده بود و در برنامه‌های رسانه‌های داخلی، تغییرهای زیادی از جمله گرایش به پشتیبانی از سیاست‌های طالبان، کم‌شدن پخش سریال‌های بیرون و توقف پخش برنامه‌های تفریحی به وجود آمده بود.
طالبان در اول جدی ۱۴۰۰، اعلام کردند که هم‌راهی زنان با بیماران در شفاخانه‌ها، ممنوع است. بر اساس این فرمان، زنان حق ندارند که بدون محرم شرعی، به بیمارستان مراجعه کنند، یا مریضان خود را به شفاخانه ببرند.
در ادامه‌ی سیاست‌های محدودکننده، طالبان در ۵ جدی ۱۴۰۰، به ترانسپورت شهری و تکسی‌های داخل شهر، اعلام کردند که آن‌ها، تنها می‌توانند به زنانی که حجاب کامل اسلامی دارند، خدمات ارائه کنند. همچنین شرکت‌های مسافربری و رانندگان، نباید زنان بدون هم‌راه محرم مرد را در سفرهای طولانی و ولایتی سوار کنند.
به همین ترتیب، طالبان در ۷ حمل ۱۴۰۱، سفر هوایی زنان را بدون هم‌راهی محرم مرد، ممنوع اعلام کردند. در همین حال، همه مدرسه‌ها به روی دختران بسته شد. هر چند مدرسه‌ها و مکتب‌های پایین‌تر از صنف ششم به روی دختران باز بود و با شروع سال روان آموزشی ۱۴۰۱، دروازه‌ی مکتب‌ها برای چند روز و تنها در چند ولایت به صورت مؤقت باز شد، اما بلافاصله، طالبان پس از صدور فرمانی، دوباره درهای مکتب‌ها را به روی دختران به صورت کامل بستند.
در اقدامی دیگر، طالبان در ۱۷ ثور ۱۴۰۱، اعلام کردند که زنان، باید از برقع و روبند استفاده کنند؛ در حالی که پیش از این نیز، دستور داده بودند که زنان در زمان حضور در بازار، بیمارستان و اجتماع، باید حجاب کامل اسلامی را رعایت کنند. نزدیک به دو هفته بعد از این تصمیم، طالبان در اول جوزای ۱۴۰۱، اعلام کردند که زنان حق حضور در ادارههای دولتی را ندارند.
هرچند با وجود بسته‌بودن مکتب‌ها به روی دختران، آزمون سراسری ورود به دانش‌گاه (کانکور)، با بیش از یک سال تأخیر در ۲۱ میزان ۱۴۰۱، برگزار شد. بر اساس آمار وزارت تحصیلات عالی افغانستان، در سال ۱۴۰۱، نزدیک به ۱۵۰ هزار نفر در کانکور شرکت کرده اند که نزدیک به ۱۱۵ هزار نفر آن در دانش‌گاه‌های دولتی جذب شدند. با این وجود، شرکت در کانکور، برای دختران بدون محدودیت نبود. دختران شرکت‌کننده در کانکور ۱۴۰۱، گفتند که با محدودیت‌های تازه‌ای در انتخاب رشته از سوی طالبان روبه‌رو شده اند. بر اساس این محدودیت‌ها، دختران نمی‌توانند، رشته‌هایی؛ مانند روزنامه‌نگاری، کشاورزی، دام‌پزشکی، مهندسی و اقتصاد را در دانش‌گاه‌های افغانستان انتخاب کنند. دختران شرکت‌کننده، گفته اند که نام رشته‌های یادشده، در فهرست انتخاب‌رشته‌‌ها نبوده است.
در ادامه‌ی سیاست حذف زنان از عرصه‌های عمومی، طالبان در ۱۹ عقرب ۱۴۰۱، اعلام کردند که زنان حق حضور در پارک‌ها و مکان‌های تفریحی را ندارند؛ تنها جایی که پس از بسته‌شدن ادارههای حکومتی، دانش‌گاه‌ها و مکتب‌ها، زنان در آن گرد هم می‌آمدند، تا زندگی در این فضای خفقان، اندکی برای شان تحمل‌پذیر شود.
در دستور بازدارنده‌ی دیگری، طالبان در ۲۹ عقرب ۱۴۰۱، اعلام کردند که زنان حق تحصیلات دانش‌گاهی را نیز ندارند. اندکی پس از این تصمیم، طالبان در ۳ جدی ۱۴۰۱، اعلام کردند که زنان حق کار در مؤسسه‌های غیردولتی داخلی و خارجی را ندارند. با عملی‌شدن این تصمیم، روند حذف زنان از همه عرصه‌های آموزشی، کار و حضور در جامعه، تکمیل شد. پس از این، هیچ جایی به جز چهاردیواری خانه، فضایی برای نفس‌کشیدن به آن‌ها باقی نمی‌ماند. طالبان در کم‌تر از یک سال، با وجود مخالفت‌های گسترده‌ی سازمان ملل متحد، سازمان کنفرانس اسلامی، سازمان‌های مدافع حقوق زنان و حقوق بشر و همچنین مخالفت کشورهای بین‌المللی و کشورهای اسلامی، توانست که زنان را به گونه‌ی کامل، از همه عرصه‌های زندگی اجتماعی حذف کند.
پس از تسلط طالبان در افغانستان، زنان، چالش‌های زیادی را برای این گروه ایجاد کرد. زنان با راه‌اندازی گردهم‌آیی‌ها و راه‌پیمایی‌های مدنی، به تنها جنبش مدنی فعال در مقابل سیاست‌های طالبان تبدیل شدند. به همین دلیل، طالبان در تلاش اجرایی‌کردن برنامه‌های محدودکننده‌ای برآمدند که آهسته آهسته زنان را از میدان فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی حذف کند. برای عملی‌شدن چنین برنامه‌ا‌ی، طالبان حقوق اساسی زنان؛ مانند حق آموزش، کار، حق برگزاری راه‌پیمایی‌ها اعتراضی، آزادی بیان و حتا حضور در جامعه را نشانه گرفت و پس از نزدیک به یک سال و نیمی، توانست زنان را از بیش‌تر بخش‌های مهم جامعه، حذف کنند.
نظر بدهید