فرهاد کوهستانی
امروز، مسئولان در دانشگاه بامیان، شماری از دانشجویان دختر را به دلیل این که حجاب صددرصد سیاه نپوشیده‌اند، به صنف‌های درسی راه ندادند. این در حالی است که دروازه‌های مکتب نیز در بیش‌تر از یک سال گذشته، به روی دانش‌آموزان بالاتر از صنف ششم بسته مانده است.
در شرایطی که صدها هزار دختر در افغانستان درد دوری از مکتب را می‌کشند، سیاست‌گذاران گروه طالبان، در تلاشی ساختارمند، می‌خواهند آهسته‌آهسته حضور دختران در دانشگاه‌های کشور را نیز به کم‌ترین میزان آن رسانده و در نهایت، آن‌ها را به گونه‌ی دل‌بخواه به چهاردیواری خانه برانند.
در درون این تلاش، مسئولان دانشگاه بامیان، روز گذشته –شنبه، ۲۶ سنبله-، در دستوری تازه، از همه دانشجویان دختر در این دانشگاه خواست که از این پس، با حجاب صددرصد سیاه به صنف‌های درسی شان حاضر شوند؛ دستوری که امروز به گونه‌ی جدی از سوی کارمندان این اداره تطبیق شده و در پی آن، شماری از دانشجویان دختر، اجازه‌ی ورود به دانشگاه را نیافتند.
محدودیت‌هایی که با قدرت‌گرفتن دوباره‌ی طالبان فراراه آموزش دختران و زنان در افغانستان ایجاد شده، تنها به بازداشتن دختران بالاتر از صنف ششم از مکتب، یا سیاه‌پوشی اجباری دانشجویان دختر در دانشگاه بامیان خلاصه نمی‌شود.
این گروه، در آغاز تسلط دوباره‌اش در افغانستان، در کنار این که دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب باز داشت، به جداسازی جنسیتی در صنف‌های درسی دانشگاه‌های کشور رو آورده و همین که این را بسنده ندانست، روزهای حضور دانشجویان دختر و پسر را از هم جدا کرد.
با این که در یک سال گذشته، فشارهای زیادی از سوی جامعه‌ی جهانی بر طالبان وارد شد، تا به بازگشایی مکتب‌های دخترانه در دوره‌های میانی و عالی روی خوش نشان دهند؛ اما، این گروه تنها به وعده‌های میان‌تهی بسنده کرده و هر بار دروغ تازه‌ای را به خورد مردم و جامعه‌ی جهانی می‌دهد.
در آغاز بازداشتن دختران بالاتر از صنف ششم از مکتب، وزارت معارف طالبان، حجاب اسلامی را بهانه می‌آورد و می‌گفت که روی طرح حجاب اسلامی برای دانش‌آموزان دختر کار جریان دارد که با پایان آن، دروازه‌های مکتب به روی دختران بالاتر از صنف ششم باز خواهد شد. این در حالی است که یونیفورم دانش‌آموزان دختر در دوره‌ی جمهوریت نیز، بیرون از حجاب نبود.
در تازه‌ترین اظهارنظر مقام‌های طالبان در باره‌ی بازگشایی مکتب به روی دختران بالاتر از صنف ششم، نورالله منیر، وزیر آموزش‌وپرورش این گروه، هفته‌ی گذشته در گردهم‌آیی‌ای در ارزگان، گفت که فرهنگ مردم افغانستان اجازه نمی‌دهد که دختران بالاتر از ۱۶ سال به مکتب بروند.
وزیر آموزش و پرورش طالبان در حالی مدعی است که فرهنگ مردم افغانستان اجازه نمی‌دهد دختران جوان برای آموزش از خانه بیرون شوند، که شماری از مکتب‌های دخترانه در پکتیا با هم‌آهنگی بزرگان محلی و ریاست معارف این ولایت، به روی دختران بالاتر از صنف ششم باز شده بود؛ اما همگانی‌شدن این خبر، باعث شده که این مکتب‌ها دوباره به روی دختران بسته شود.
بازگشایی مکتب‌های دخترانه در پکتیا که به لحاظ فرهنگی کم‌ازکم پس‌مانده‌تر از شهرهای بزرگ افغانستان است، خود بیان‌گر این است که حتا شهروندان روستایی کشور با روی‌کرد طالبان در برابر آموزش دختران، سر سازگاری ندارند.
گروه طالبان به دلیل باورهای جنسیتی منحصربه‌فرد و تعریف ویژه‌ی خودش از سازوکار جهان، با این که به گونه‌ی مستقیم و غیرمستقیم تاوان بستن مکتب‌های دخترانه را می‌پردازد، با سماجت تمام از بازگشایی آن خودداری می‌کند؛ سماجتی که تنها درون جهان‌بینی زن‌ستیزانه‌ی این گروه جای می‌گیرد؛ جهان‌بینی‌ای که گذشتن از آن به معنای گذشتن از ارزش‌هایی است که نزدیک به سه دهه برای آن جنگیده است. از این رو، طالبان تا اکنون در برابر جهان ایستاده و از بازگشایی مکتب به روی دختران بالاتر از صنف ششم، خودداری کرده‌اند.
مخالفت به بازگشایی مکتب‌های دخترانه در طالبان، باعث شده که این گروه پس از یک سال تسلط بر افغانستان، از سوی هیچ کشوری حتا پاکستان –نزدیک‌ترین هم‌کار راه‌بردی و پشتیبان طالبان- به رسمیت شناخته نشود؛ زیرا، جامعه‌ی جهانی برای به‌رسمیت‌شناختن طالبان، در کنار دیگر پیش‌شرط‌های سیاسی-اجتماعی، دست‌رسی زنان به آموزش‌وپرورش و حقوق اجتماعی نسبی شان را نیز معیار قرار داده است.
گروه طالبان از آن جا که زنان را تنها شایسته‌ی بودن در خانه، دوام‌دهنده‌ی گونه‌ی انسانی و خدمت‌گزاردن به مردان و برون‌زدن شان از خانه را، به معنای ازهم‌گسستن ساختارهای اجتماعی-آیینی می‌داند، قصد به‌رسمیت‌شناختن حقوق اساسی یک‌سان با مردان را برای زنان ندارد.
با توجه به زاویه‌های پیداوپنهان انگیزه‌ی بازداشتن دختران از آموزش از سوی طالبان و شناسه‌ای که این گروه از خود بیرون داده است، می‌توان به این نتیجه رسید که طالبان، به این زودی نخواهند پذیرفت که دورازه‌های مکتب را به روی دختران بالاتر از صنف ششم باز کنند.
در چنین شرایطی، تلاش برای بازگشایی مکتب‌های دخترانه، در نخست رسالت اجتماعی شهروندان است که با پیش‌گرفتن راه‌کارهای مشخصی مانند ایجاد گردهم‌آیی‌های اعتراضی پی‌هم بر گروه طالبان فشار بیاورند تا از جایگاه‌اش عقب‌نشسته و بگذارد که دختران نیز مانند پسران به مکتب راه یافته و رویاهای آموزشی شان را دنبال کنند. در گام دوم، این مسئولیت حقوق‌بشری جامعه‌ی جهانی و به نمایندگی از آن سازمان ملل متحد است که با واردکردن فشارهای سیاسی و غیرسیاسی بر گروه طالبان، راه را برای بازگشایی مکتب‌ها به روی دختران بالاتر از صنف ششم در افغانستان باز کند؛ نه این که تنها به محکوم‌کردن و صدور بیانه بسنده کند.
نظر بدهید