علی ضحاک
چند روز قبل از کابل به بامیان آمدم، در مسیر راه بیشتراز ۵ رمه گوسفند کوچی‌ها را دیدم. چوپان‌های کوچی‌ها با موترهای مسافربری طوری برخورد می‌کنند که گویا صاحب اصلی جاده و سرزمین آنها است و کسانی دیگر حق عبور و مرور را ندارند.
آنان گوسفندهای شان را در مسیر سرک می‌برند و گاهی هم بالای علفچرها و کشت‌زارهای مردم محل. بار و بستره‌ی شان را نیز توسط موتر انقال می‌دهند و مسلح‌اند.
حاکمیت دوباره طالبان در افغانستان باعث شد که وضعیت در تمام عرصه‌ها دیگرگون شود. در این میان کوچی‌ها به سبک دوران نادرخان و عبدالرحمان خان دوباره به هزارجات هجوم آورده‌اند. با توجه به پیشینه‌ی کوچی‌گری در افغانستان، تهاجم مسلحانه کوچی‌ها به هزاره‌جات برای هزاره‌ها تبعات اقتصادی و سیاسی بسیار وحش‌ناک در پی دارد. زندگی مردم در هزاره‌جات عموماً وابسته به زراعت است. کوچی‌ها در گذشته علفچرهای هزاره‌ها را تصاحب می‌کردند و کشت‌زارها آنان را نیز توسط رمه‌های شان پای مال می‌کردند. زمین‌های نسبتاً حاصل خیز هزاره‌ها را به زور می‌گرفتند تا فضای زیست و زندگی را برای این مردم تنگ کنند. در سال جاری کوچی‌ها باردیگر به هزاره‌جات هجوم آورده‌اند تا یکبار دیگر سنت عبدالرحان خان را زنده کنند.
تا کنون ولسوالی بهسود ولایت میدان وردک، ولسوالی شیخعلی ولایت پروان، ولسوالی مالستان، جاغوری و ناهور ولایت غزنی، ولسوالی ورس و پنجاب ولایت بامیان، ولسوالی خدیر و شهرستان ولایت دایکندی و ولسوالی لعل و سرجنگل ولایت غور شاهد حضور مسلحانه‌ی کوچی‌ها است. در تمام این ولسوالی‌ها کوچی‌ها با رمه‌های گوسفند شان به علفچرها و مزارع هزاره‌ها هجوم آورده‌اند و بالای علفچرهای هزاره‌ها ادعای مالکیت دارند.
چند هفته قبل در ولسوالی بهسود ولایت میدان وردک میان کوچی‌ها و باشندگان محل درگیری مسلحانه صورت گرفته که در اثر آن یک نفر از کوچی‌ها کشته شد. طالبان به تعقیب آن بزرگان محل را بازداشت کردند. در ولسوالی شیخعلی ولایت پروان کوچی‌های مسلح بالای هزاره‌ها حمله کردند که به اثر آن ۲۰ نفر زخمی شدند. به گفته باشندگان محل کوچی‌ها در شیخعلی رمه‌های‌شان را بالای کشت‌زارهای مردم می‌برند و کشت‌زارهای مردم را پای مال می‌کنند. به گفته باشندگان محل در این ولسوالی مسوولان محلی طالبان گفته است که اجازه برخورد و درگیری با کوچی‌ها را ندارند.
در ولسوالی ناهور ولایت غزنی کوچی‌های مسلح به مردم محل دستور داده‌اند که خانه‌های شان را ترک نمایند. به گفته باشندگان محل کوچی‌های مسلح با سلاح‌های سبک و سنگین مجهز هستند و حتی وسایط نظامی از قبیل رنجر نیز با خود دارند. آنان به مردم گفته‌اند که در صورت کوچ نکردن کشته خواهد شد.
به گفته باشندگان محل در ولسوالی خدیر ولایت دایکندی نیز بیشتر از ۲۰ خانواده کوچی همراه با مواشی‌شان هجوم آورده‌اند. در این ولسوالی نیز کوچی‌های مسلح مردم محل را تهدید به مرگ و کوج اجباری کرده‌اند. به گفته باشندگان محل کوچی‌ها شبانه دست به فیرهای هوایی می‌زنند و باعث رعب و وحشت میان مردم می‌شود و تمام کشت‌زارها را پایمال و عفلچرها را نیز تصاحب کرده‌اند.
یک منبع که نخواست نامش در گزارش ذکر شود به جاده‌ی ابریشم گفت که هفته قبل نمایندگان کوچی‌ها به ولایت بامیان سفری داشته است. آنها در این سفر با والی گروه طالبان برای بامیان دیدار داشته و روی تشکیل یک کمیسیون به منظور تسهیل روند حضور کوچی‌ها در ولسوالی‌های ولایت بامیان توافق کرده‌اند. به گفته منبع والی بامیان از کوچی‌ها و باشندگان محل خواسته است که مشکلات شان را از طریق این کمیسیون حل و فصل نمایند.
در این میان تا هنوز گروه طالبان سکوت کرده‌اند. این در حالی است که کوچی‌های که به هزاره‌جات هجوم آورده‌اند همه مسلح است و با این سلاح هزاره‌ها را تهدید به مرگ و کوچ‌اجباری می‌کنند. سکوت طالبان در برابر تهاجم مسلحانه کوچی‌ها به هزاره‌جات نشان می‌دهد که این گروه موافق آزار و اذیت، کوچ‌اجباری هزاره‌ها توسط کوچی‌ها است.
تهاجم مسلحانه کوچی‌ها به هزاره‌جات درست زمانی صورت می‌گیرد که خشک‌سالی نیز در این مناطق جاری است. علفچرهای باشندگان محل کفاف مواشی خودشان را نمی‌کند و مردم به خاطر گریز از خشک‌سالی راه مهاجرت به ایران و پاکستان را در پیش گرفته است و مواشی شان را نیز فروخته است تا از اثر خشک‌سالی تلف نشود.
به گفته حقوق دانان کوچی‌ها برای تهاجم مسالحان به هزاره‌جات جواز حقوقی ندارد و حق ندارند علفچرهای هزاره‌ها را تصاحب کنند. صرف آنعده از کوچی‌های حق دارند بالای زمین‌های که قبلا از هزاره‌ها به هر دلیلی گرفته‌اند حضور یابند.
نظر بدهید