علی ضحاک
وقتی از کوچی‌ها و کوچی‌گیری یاد می‌کنیم، در ذهن هزاره‌ها تصویر تاراج و مصادره سرزمین‌ها، چور و چپاول علف‌چرها و مزارع شان مسجم می‌شود. این پدیده در زمان عبدالرحمان خان آغاز شد و تاکنون نیز ادامه دارد. همه‌ساله کوچی‌ها که متعلق به قوم پشتون است با مواشی‌های شان عازم هزارجات می‌شوند. در سال‌های قبل در ولسوالی بهسود و دایمیرداد بین هزاره‌های ده‌نشین و کوچی‌ها که مسلح هستند منازعه مسلحانه صورت می‌گرفت. در سال‌های اخیر و در زمان حکومت محمد اشرف غنی میزان منازعه مسلحانه میان کوچی‌ها و هزاره‌های ده‌نشین بیشتر شد. باری کوچی‌ها در ولسوالی‌هاب دایمیرداد و بهسود حتا خانه‌های باشندگان محل را نیز به آتش کشیدند.
هجوم کوچی‌ها به هزارجات پس از شکست قیام عمومی هزاره‌ها در برابر حکومت عبدالرحمان خان آغاز شد و انگیزه این تهاجم نیز این بود که پس از شکست و قتل عامِ بیش از ۶۲ فیصد هزاره‌ها توسط عبدالرحمان خان، هزاره‌های باقی مانده هرگز سربلند نکنند و به مرور زمان زمین‌های شان توسط کوچی‌ها گرفته شود و در نهایت این مردم نابود شود. براساس فرمان عبدالرحمان خان بخش‌های از زمین‌های هزاره‌ها توسط کوچی‌ها به بهانه‌های مختلف غصب شدند. برعلاوه کوچی‌ها در موسوم بهار تمام علف‌چرهای هزاره‌ها را تصاحب می‌کردند و حتا از باشندگان محل در هزاره‌جات باج می‌گرفتند. ملا فیض محمد کاتب هزاره در سراج التواریخ می‌نویسد: در۱۹ شوال۱۳۱۱ هجری امیرعبدالرحمان دستور داد که تمام مرغزارهای هزاره‌جات باید دراختیار دولت قرار بگیرند و هزاره‌ها حق استفاده از آن‌ها را ندارند. پس از صدور این حکم، حکام دولتی مرغزارهای هزاره را به افغان‌های کوچی واگذار کردند، مالداری مردم هزاره رو به تنزل نهاد و باعث قلت لحوم و دسوم گردید. از آن زمان به بعد پدیده کوچی‌گری ادامه یافت و همچنان به عنوان یک معضل بزرگ تاریخی باقی ماند. هزاره‌ها قربانی اصلی این پدیده است و برعلاوه کوچی‌ها نیز هر ازگاهی متضرر شده است.
در سال جاری از چندین جهت کوچی‌ها به هزاره‌جات هجوم آورده است. ولسوالی لعل و سرجنگل ولایت غور، ولسوالی شهرستان ولایت دایکندی، ولسوالی ورس ولایت بامیان، ولسوالی‌های بهسود و دایمیرداد ولایت میدان وردک و ولسوالی ناهور ولایت غزنی تا هنوز شاهد حضور کوچی‌های مسلح بوده است. در ولسوالی بهسود چند روز قبل میان کوچی‌های مسلح و هزاره‌های ده‌نشین درگیری مسلحانه نیز صورت گرفته است. کوچی‌ها مجهز با سلاح‌های سبک و سنگین است و تصاویری که از حضور کوچی‌ها به ولسوالی بهسود در دسترس است نشان می‌دهد که وسایط دولتی مانند رنجر نیز در اختیار کوچی‌ها قرار دارد. گروه طالبان با تمام توان اکنون از کوچی‌ها حمایت می‌کنند و در ولسوالی بهسود به خاطر درگیر مسلحانه میان کوچی‌ها و هزاره‌ها، باشندگان محل و افراد ملکی را شکنجه کرده‌اند.
حمل سلاح و انتقال مواشی و کوج کوچی‌ها توسط وسایط دولتی نشان می‌دهد که کوچی‌ها نه برای رفتن بالای زمین‌های شان که قبلاً از هزاره تصاحب کرده بودند، بلکه برای جنگ و باج‌گیری از هزاره‌ها، به هزارجات هجوم آورده‌اند.
نظر بدهید