اسلایدر تحلیل طالبان

بستن مکاتب دخترانه؛ احیای سنت قبیله

طبق وعده‌ی حکومت سرپرست طالبان، تصمیم بر این بود که دختران و پسران به تاریخ (۳حمل) به صنف‌های مکتب حاضر شوند اما در همین روز دروازه‌های مکاتب به‌روی آنان بسته شد. دختران با اشک و اندوه به خانه‌های برگشتند. زیرا وزارت معارف طالبان در اعلامیه‌ای گفته بود که تا اطلاع ثانوی دخترانِ صنف شش به بالا به مکتب نروند و هر زمانی‌که لباس آنان مطابق شریعت و فرهنگ افغانی طراحی شود، دروازه‌های مکاتب به روی دختران باز خواهد شد.
طالبان و تداوم سنت زن ستیزی
بستن مکاتب دخترانه تصمیم تازه‌ی طالبان نیست بلکه احیای یک سنت زن‌ستیزانه است که این گروه با این تفکر شکل گرفته و جزء سرشت فرهنگی و قبیلوی آنان شده است.
برای اولین بار که گروه طالبان تحت نام «تحریک اسلامی طالبان کرام» در ولایت قندهار ظهور کرد خود را با محدود ساختن آزادی زنان معرفی کردند. این گروه مانع آزادی‌های زنان در این ولایت شدند. به زنان حق نمی‎‌دادند تا بدون اجازه از خانه بیرون شوند.
طالبان فکر می‌کردند که با محدود ساختن آزادی‌های زنان و زندانی کردن آنان در خانه‌ها، مسوولیت شرعی شان را ادا کرده و خدمتی بزرگی به دین اسلام انجام داده است.
زیرا به باور این گروه وظیفه زنان نشستن در خانه و تولید بیولوژیکی نسل مسلمان است تا نسل اسلام حفظ و تکثیر شود و نیز ارزش‌های اسلامی به نسل‌های بعدی انتقال یابد.
پیتر مارزدن در «کتاب طالبان، جنگ، مذهب و نظام جدید در افغانستان» می‌نویسد که در اوایل خط مشی این گروه در مورد زنان سه عنصر بود و اکنون نیز سربلند کرده است:
۱. ممنوعیت اشتغال زنان: این تصمیم برای خانواده‌های که نان‌آور شان زنان بود، ظالمانه بود. آنان مجبور بودند تا وسایل خانه‌های شان را توسط کودکان شان در خیابان‌ها به فروش برسانند و گدایی کنند. پس از پانزده‌هم اگست طالبان با همین دیدگاه با زنان افغان برخورد کردند و آنان را از کار در ادارت دولتی منع کرده است.
۲. تعطیل آموزش رسمی زنان: طالبان به این باور بود که یک نظام آموزشی قابل قبول در افغانستان بار آید تا نسل‌های بعدی از نظر اعتقادی مسلمان بار آیند و از آموزش‌های بیگانگان دور بمانند. آقای پیتر نوشته است که حاکم طالبان در هرات به‌خبرنگار صدای جمهوری اسلامی ایران گفته بود:«همه‌ای افغانستان افتخار می‌کنند که ما زنان مان را در خانه نگهداشته‌ایم، شرع مقدس نحوه‌ای رفتارِ همه را مشخص کرده است. منظورم این است که شرع اجازه می‌دهد زن اگر مریض شد پیش پزشک مرد برود. در حقیقت حقوقی را که ما به زنان داده‌ایم هیچ کشوری به آنها نداده است. ما حقوقی را به زنان داده‌ایم که خدا و رسولش تعیین کرده‌اند و آن نشستن روی خانه و رعایت حجاب اسلامی است». امروز هم طالبان در پیوند به بستن مکاتب دخترانه گفته است که لباس دختران مکتب مطابق شریعت و فرهنگ ملی و افغانی نیست.
۳. پوشیدن برقع و کنترل رفت و آمد زنان در بیرون از خانه طوری باشد که آنان مردان بیگانه را نبینند. در تازه‌ترین مورد طالبان در کابل به زنان گفته است که در صورت حجاب را مراعات نکنند، چادری را دوباره به سر شان می‌اندازند. ویدیویی که در شهر کابل ضبط شده، نشان می‌دهد که مسوولان امر به معروف و نهی از منکر طالبان در سطح شهر در حال گردش است و با بلندگویی زنان را به رعایت حجاب اسلامی و شرعی تهدید می‌کند: «…چادرهای بلند به سر کنید و حجاب اسلامی و شرعی را مراعات کنید».
همچنین روز چهارشنبه (۳حمل) ریاست امر به معروف و نهی از منکر طالبان در بامیان به ادارت این ولایت دستور داده و گفته است، زنانی که با لباس «شرقی و غربی» به دروازه‌اداره‎‌ها می‌آیند و باعث وسوسه مجاهدین می‌شوند برگشت داده شوند: «اگر زنان حجاب را مراعات نکنند، مجاهدین وسوسه می‌شوند.»

واکنش‌های داخلی مبنی بر تصمیم تبعیض‌آمیز طالبان در برابر دختران
اقدام تبعیض‌آمیز و یکباره‌ی طالبان واکنش‌های رهبران سیاسی و سران حکومت‌پیشین را برانگیخت. حامد کرزی، رییس جمهور پیشین کشور و عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی حکومت‌پیشین که اکنون تحت نظارت طالبان در کابل به سر می‌برند، خواهان بازگشایی فوری مکاتب دخترانه شدند.
امرالله صالح معاون حکومت‌ساقط شده غنی نیز این عمل طالبان را نکوهش کرده و گفته است که طالبان از جامعه‌ی روشنگر می‌ترسند.
محمد کریم خلیلی، رهبر حزب وحدت اسلامی هم در پیامی گفته است که محروم ساختن نیمی از پیکر جامعه از حق مسلم شان به‌نام شریعت، خلاف دستور صریح آموزه‌های دین، و یک تبعیض ناروا و ظلم به حق زنان و دختران جامعه است.
علی امیری، پژوهشگر مطالعات اسلامی در واکنش به تمدید محدودیت آموزش دختران در صفحه فیسبوک‌اش نوشته و گفته است که این جنگ قدرت میان جناح‌های طالبان است:« منع دختران از تحصیل بخشی از جنگ قدرت میان جناح‌های طالبان است. یک جناح در پی کسب مشروعیت بین الملل است و سعی دارد که با اجازه محدود به تحصیل دختران، سیمای معتدل‌تری از طالبان ارایه دهد، در حالی که جناح دیگر با سخت‌گیری و فشار بر زنان و ایجاد تضییقات در صدد انحصار قدرت در داخل است.»
در همین روزها رهبران ارشد طالبان در قندهار جلسه دارند و گفته می‌شود که روی کاهش اختلافات داخلی میان سران این گروه، تغییر در کابینه و کسب مشروعیت ملی و بین المللی گفتگو می‌کنند.


در نتیجه برخورد ابزاری، تبعیض‌آمیز و کین‌توزانه طالبان در برابر زنان نشان می‌دهد که این گروه بر اساس آموزه‌های اسلام نه، بلکه این محدویت‌ها را بر اساس عرف ناپسند قبیله بر زنان اعمال می‌کند. عرفی که در جامعه پشتون رایج بوده و اکنون می‌خواهد بر کل افغانستان تطبیق کند.