گزارشی از نمایشگاه چهل دختران، نمایشگاه مجسمه‌های بی‌نظیر پناهی
عصر شانزدهم عقرب/ آذر ۱۴۰۳خ. نمایشگاه «چهل دختران»، نمایشگاه انفرادی بی‌نظیر پناهی، مجسمه‌ساز و هنرمند افغانستانی، با حضور تعداد زیادی از هنرمندان، قلم‌به‌دستان و هنردوستان افغانستانی و ایرانی، در شهر تهران افتتاح شد. این نمایشگاه، از امروز تا بیست‌وهفتم عقرب/ آذرماه، هر روز از ساعت چهار تا ساعت هشت به روی بازدیدکنندگان باز خواهد بود و هنرمندان و علاقه‌مندان هنر مجسمه‌سازی می‌توانند در این ساعات روز به محل برگزاری نمایشگاه حضور پیدا کنند و از کارهای هنری پناهی بازدید کنند.
در این نمایشگاه چهل اثر خانم بی‌نظیری پناهی، در اندازه‌ها و قطع‌های مختلف، به نمایش گذاشته شده‌اند. به گفتۀ بی‌نظیر پناهی، تمام این چهل مجسمه، طی یک سال خلق شده‌اند.
پناهی در مورد نام نمایشگاه به هفته‌نامۀ جادۀ ابریشم گفت: «منظورم از چهل اثر، چهل دختران است. می‌خواستم با برگزاری این نمایشگاه، به همه بگویم که «چهل دختران» یک افسانه نیست، بلکه یک حادثۀ تلخ و دردناک تاریخی در تاریخ هزاره‌های افغانستان است. در زمان عبدالرحمان خان، وقتی نیروهای حکومتی به ارزگان حمله کردند، این چهل دختر نیز به سرکردگی شیرین هزاره در برابر آن‌ها رزمیدند. همین‌طور، جنگ کرده به سوی قلۀ کوهی عقب‌نشینی کردند. وقتی دیگر تیرهای‌شان به پایان رسیدند، آنان برای این‌که به دست دشمن نیفتند و به بردگی برده نشوند یا آسیبی دیگری نبینند، دست به دست همدیگر دادند و از بالای کوه به سوی دره پرواز کردند. با برگزاری این نمایشگاه، خواستم یک بار دیگر، نام شیرین هزاره و یارانش را زنده کنم.»
نمایشگاه «چهل دختران» دومین نمایشگاه انفرادی خانم پناهی است. او چند سال پیش نیز نمایشگاه انفرادی دیگری را برگزار کرده بود. پناهی افزود: «این دومین نمایشگاه انفرادی من است. دو سال پیش در گالری هنرِ فرهنگسرای ارسباران نیز نمایشگاه انفرادی داشتم. عنوان آن نمایشگاه «سرگشته در تمدن.» بود.»
به گفتۀ پناهی، وی پیش از این در نمایشگاه‌های گروهی نیز همراه هنرمندان ایرانی اشتراک کرده است.
آثار هنری خانم پناهی در نمایشگاه «چهل دختران»، از نظر اندازه و سوژه متنوع بودند. پناهی در مجسمه‌ها، به صورت هدف‌مندانه و آگانه، سراغ سوژه‌های بومی و تاریخی و فرهنگی رفته است و آن‌ها را خلق کرده است. به گفتۀ پناهی: «یکی از دختران، آلۀ موسیقی دارد. آلۀ موسیقی، نماد آزادی این دختران است. بال‌هایی که در یکی از مجسمه‌ها استفاده شده است، نماد قدرت این دختران است. آیینه و کتابی که در مجسمه‌های دیگر استفاده شده‌اند، دنیای آنان را روشن می‌کنند. پرواز با بال‌های قدرتمند، دختران را به رهایی رساند تا همه‌شان از سر کوه چهل دختران، یک‌دست و هماهنگ پرواز کردند و از جامعۀ ما رفتند.»
پناهی در خلق و آفرینش این مجسمه‌ها، علاوه بر این که نگاه تاریخی و اجتماعی داشته است و رخدادهای تاریخی و اجتماعی افغانستان از نظرش پنهان نمانده‌اند، نگاه فرهنگی نیز داشته است. او با مهارت و زیبایی، بخش‌هایی از فرهنگ هزاره‌ها را نیز در مجسمه‌هایش روایت کرده است. لباس‌های هزارگی، گلدوزی و خامکدوزی هزارگی، کلاه، گردنبند، تعویذک یا آویزک، و دیگر زیورآلات زنان هزاره در این مجسمه‌ها نمود یافته‌اند.
خانم پناهی به هفته‌نامۀ جادۀ ابریشم گفت: «همۀ لباس‌های دختران را که شما نگاه کنید، در آن‌ها تلاش کرده‌ام گلدوزی و خامکدوزی زنان و دختران هزاره را پیاده کنم. حتا تاجی که روی سر یکی از دختران می‌بینید، تعویذکی که به پیشانی یکی از دختران آویزان است و… همه بخشی از فرهنگ مردم هزاره را به نمایش می‌گذارند.»
نمایشگاه مجسمۀ «چهل دختران» در حالی با موضوعات بومی، در تهران، افتتاح می‌شود که طالبان زنان و دختران افغانستان را در میان چهاردیواری خانه محصور کرده‌اند و فرصت هر نوع فعالیت را از آن‌ها گرفته‌اند. پیام خانم پناهی به آن‌هایی که زنان افغانستان را به بند کشیده‌اند و آن‌ها را از تمام حقوق اولیه‌شان محروم کرده‌اند، این است که «شما هیچ وقت نمی‌توانید زنان افغانستان را متوقف کنید. با بال‌های قدرتمندمان همیشه پرواز خواهیم کرد و خود را به اوج خواهیم رساند. حتا اگر دروازه‌های خانه‌های ما را ببندید، بازهم دست از تلاش برنخواهیم داشت. شما حتا با این کارتان هم ما را متوقف نمی‌توانید.»
بی‌نظیر پناهی، مجسمه‌ساز و هنرمند مهاجر افغانستانی، متولد ۱۳۷۲خ. در ولسوالی شارستان ولایت دایکندی است که تحصیلات ابتدایی‌اش را در زادگاهش به پایان برده است. او سال ۱۳۹۱خ. مهاجرت کرده و تا اکنون در ایران زندگی می‌کند. بیشتر از دوازده سال است که سرگرم کارهای هنری، به‌ویژه مجسمه‌سازی است.
نظر بدهید