اتحادیه‌ی زنان متحد ایتالیا(Donne Insieme)، تندیس «رناتا فونته» را به مناسبت بیست‌‌وپنجمین سال‌روز بنیان‌گذاری‌اش، به چهار زن مبارز و اکادمیک افغانستان پس از تحلیل و بررسی فعالیت‌های شان در سال ۲۰۲۳ اهدا کرد.
این جایزه، دوشنبه‌ی همین هفته – ۸ جوزا- با حضور شخصیت‌های برجسته‌ی ایتالیا در محفل ویژه‌ای در استان‌داری شهر«لچه» به این زنان اختصاص یافت. از میان این زنان، بتول حیدری، در مشاورهی روانی فعال بوده، نساء محمدی و صدیقه مشتاق، در زمینه‌ی بهداشت باروری و قابلگی و هم‌چنان راضیه احسانی، در زمینه فعالیت‌های رسانه‌ای کار کرده اند و اکنون نیز، به گونه‌ی رضاکارانه در ایتالیا برای مهاجران خدمات گوناگون حقوقی، بهداشتی و روانی ارائه می‌کنند.
تندیس رناتا فونته، سالانه به کسانی تعلق می‌گیرد که در راستای مبارزه با خشونت، ترویج برابری جنسیتی و آزادی بیان تلاش می‌کنند. رناتا فونته (Renata Fonte)، زنی بود که در راستای مبارزه با مافیا در ۱۹۸۴م، قربانی خشونت شد. هم‌زمان با این، از خانم ماریا گرازیل مازولا، بنیان‌گذار شبکه‌ی بشردوستانه‌ی جامعه مدنی که در راستای مبارزه با مافیا در ایتالیا فعالیت می‌کند نیز، تقدیر شد.
خانم بتول حیدری
خانم بتول حیدری، مشاور، نویسنده و استاد دانشگاه که اکنون در ایتالیا به سر می‌برد، از کسانی است که تندیس رناتا فونته را به دست آورده است. خانم بتول حیدری در جنبش اعتراضی آزادی‌بخش زنان افغانستان عضویت دارد و به نمایندگی از زنان افغانستان صدای اعتراض بلند می‌کند. او تاکنون چهار اثر داستانی منتشر کرده که به زبان‌های آلمانی، انگلیسی، جاپانی، ترکی، عربی و ایتالیایی ترجمه شده است. او یکی از منتقدان ادبی است و در جشنواره‌های ادبی به حیث داور ایفای نقش کرده است. اکنون نیز در جریان تحلیل چند اثر داستانی است و قرار است به زودی مجموعه‌ی داستانی‌‌ای را نیز به چاپ بفرستد. خانم حیدری، اکنون دانش‌جوی دکترای دانشگاه دولتی اصفهان است و اخیرا رساله‌ی دکترایش را آماده‌ی دفاع کرده است. هم‌زمان، در چند دانشگاه به گونه‌ی آنلاین روانشناسی تدریس می‌کند. همین‌گونه به مردم به ویژه زنان، به گونه‌ی آنلاین مشاورهی روانی رایگان می‌دهد و مدت‌هاست در راستای حمایت از حقوق ترنس‌جندرها و اقلیت‌ها در افغانستان قلم و قدم می‌زند و اکنون در ایتالیا نیز برای ترنس‌هایی که از افغانستان بیرون شده‌اند، مشاورهی روانی می‌دهد. هم‌زمان با این، او در ایتالیا با انجمن‌های فعال عرب برای مشوره‌دهی به شکل حضوری با مهاجران عرب آغاز کرده و با یک نهاد انگلیسی برای رساندن خدمات روانشناسی برای مهاجران در پاکستان نیز همکاری می‌کند. خانم بتول حیدری در جریان کنفرانس‌ها و مشاوره‌های حضوری‌اش برای مهاجران در ایتالیا به این نتیجه دست یافته است که زنان مهاجر از لحاظ روانی احساس امنیت روانی بیشتری دارند و می‌شود در آن‌ها نسبت به مردان مهاجر، نیروی وفق‌پذیری بیشتری را مشاهده کرد. او در این مورد می‌گوید:«شوق و ذوقی که میان دختران و زنان مشاهده می‌شود خیلی زیاد است، زیرا آنان بیشتر تلاش می‌کنند که خود شان را برای راه‌یابی به دانش‌گاه‌ها و نهادهای فعال آماده کنند.» یکی از مهم‌ترین موردهایی که او در این مورد اضافه می‌کند، روحیه‌ی روایت‌گری زنان مهاجر در ایتالیا است. به گفته‌ی او: «زنان روایت وضعیت بد معیشیتی و محدودیت‌هایی که بر زنان افغانستان توسط طالبان وضع شده و وضعیتی را که هم‌جنسان شان در پاکستان، تاجیکستان و ایران سپری می‌کنند؛ رسالت شان می‌دانند و با بیان آن‌چه بر زنان افغانستان می‌گذرد، ادای دین می‌کنند.» خانم بتول حیدری در مورد دریافت تندیس رناتا فونته، می‌گوید:«این تندیس از این جهت برای من ارزش دارد که در دوران تبعید، در زمانی که در وضعیت نامناسب روانی و تطبیق‌پذیری در کشور دیگری قرار دارم. با دریافت این جایزه، احساس می‌کنم تلاش‌های ما که وابسته به هیچ سمت، نهاد و سازمانی نیست، دیده می‌شود و این مانند چیزی است که گویا مورد نوازش قرار گرفته‌ایم.» خانم بتول همین‌گونه دریافت این جایزه را گشاینده‌ی راه‌های دیگری برای خدمت‌گزاری می‌داند.
نساء محمدی
نساء محمدی، زن دیگر که از سوی اتحادیه‌ی زنان متحد ایتالیا، برای دریافت تندیس رناتا فونته انتخاب شده، تنها زنی از افغانستان است که دکترای بهداشت باروری دارد. او کتابی پیرامون بهداشت باروری نوشته که در دانش‌گاه‌های ایران، تدریس می‌شود. او ماستری و تخصصش را در رشته‌ی قابلگی و صحت باروری به پایان رسانده است. خانم محمدی کار را از شفاخانه‌ی چراغ، آغاز کرد و مدت‌ها ریاست دانش‌کده‌ی قابلگی یکی از دانش‌گاه‌های خصوصی در کابل را بر عهده داشت. او یک مرکز شخصی نیز، ایجاد کرده بود که در حوزه‌ی سلامت و حقوق باروری زنان و دختران نوجوان فعالیت می‌کرد. در این زمان، عضو بورد اجرایی انجمن قابله‌های افعانستان، عضو بورد اجرایی شورای پرستارها و قابله‌های افغانستان، عضو بورد کمیته IRB در وزارت صحت عامه و هم‌چنان عضو بورد اجرایی و هئیت مدیره‌ی شبکه مشارکت سیاسی زنان افغانستان بود. خانم محمدی به گونه‌ی غیررسمی و داوطلبانه در رسانه‌ها و ورکشاپ‌های آموزشی، برای زنان از حقوق باروری و سلامت جنسی، تنظیم خانواده و حقوق باروری و زایمان ایمن، آگاهی می‌داد.
محمدی، در خصوص «قابلگی تابو نیست» فعالیت و به خانواده‌ها آگاهی‌دهی می‌کرد. اکنون او در ایتالیا به سر می‌برد و برای زنان و دختران مهاجر، در زمینه‌ی باروری و بهداشت به گونه‌ی آنلاین مشاوره می‌دهد. خانم محمدی، زمانش را برای نشست‌های حضوری برای زنان مهاجر در ایتالیا اختصاص می‌دهد تا آن‌ها را از بهداشت قاعدگی، باروری و صحت شان آگاه‌تر کند. او می‌گوید: «گرفتن این جایزه برای من بسیار ارزش‌مند است به دلیل آن که نشان می‌دهد ما و دیگر زنان افغانستان در مبارزات مان برنده شدیم. نشان می‌دهد که فریاد اعتراض زنان افغانستان، فارغ از هر گروه، هر نژاد، هر گرایش و سمتی، تمام مرزهای جهان را درنوردیده است. این صدای انقلاب زنان در افغانستان است که بر علیه گروه متحجر طالبان پیروز شده است.» خانم محمدی، این جایزه را به نحوی «ادای احترام به زنان زجردیده و در اسارت طالبان» می‌داند. او اضافه می‌کند: «خوش‌حالم که هنوز هستم و می‌بینم صدای زنان افغانستان خاموش نشده است و این افتخار را دارم که توانسته‌ام در ایتالیا هم‌چنان به مبارزات خود بر علیه گروه جهل و تروریستی طالبان ادامه دهم.»
خانم محمدی و سه هم‌رزم دیگرش که به دریافت تندیس رناتا فونته دست یافته اند، در افغانستان نیز در برابر بی‌عدالتی، استبداد و نابرابری طالبان اعتراض کرده اند و اکنون، از دیار مهاجرت، در نشست‌های رسمی و غیررسمی به آن ادامه می‌دهند. «حتا زمانی که مجبور به ترک افغانستان شدیم، یک لحظه نتوانستیم در برابر این حجم از خشونت طالبان برای زنان و مردم مظلوم، سکوت کنیم. حضور خود مان را در تظاهرات‌ها و نشست‌های مجازی و حضوری، پررنگ‌تر کردیم؛ به طوری که مبارزات ما برای زنان و مردم مانده در افغانستان و حتا برای زنان پناهنده و در تبعید، ادامه داشت و دارد.»
خانم محمدی، دلیل ادامه‌ی مبارزه‌اش را «دادرسی» از زنان افغانستانی می‌داند و از این‌که به نمایندگی از زنان افغانستانی، توانسته تندیس رناتا فونته را دریافت کند، خرسند است؛ اما از این که می‌داند حضور او برای زنان در افغانستان مؤثرتر است و او نمی‌تواند تمام توانش را وقف آن‌ها کند، ناراحت است. دل‌خوشی کوچکش اما این است که کم‌ازکم توانسته با شماری از زنان دیگر، فریاد عدالت‌خواهی زنان افغانستان را بلند نگه دارد و نگذارد که حکومت طالبان به رسمیت شناخته شود.
راضیه احسانی
خانم احسانی، فعال رسانه‌ای و فعال حقوق زن، از چهار زنی است که موفق به کسب تندیس رناتا فونته در ایتالیا شده است. او از ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ در شبکه‌های تلویزیونی افغانستان به حیث خبرنگار، تهیه‌کننده و مجری فعال بوده و در ۲۰۱۵، به نویسندگی در هفته‌نامه‌ی «زن افغان‌زمین» گماشته شد. در ۲۰۲۱، کارمند وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان بود و در ۲۰۲۲، همکاری با تیم‌های خیریه برای شناسایی، معرفی و توزیع کمک به خانواده‌های نیازمند و مخصوصاً زنان بی‌سرپرست را آغاز کرد. پس از این که طالبان روی کار آمدند، به اعتراض و دادخواهی پرداخت و اکنون در رم ایتالیا، پناهنده است.
احسانی، می‌گوید: «با دریافت این جایزه، احساس مسئولیت بیشتری می‌کنم. این جایزه به من تعلق ندارد؛ بل که متعلق به همه زنان و دختران افغانستان است که در زیر سایه‌ی شوم طالبان در این دو سال مبارزه کرده اند. این جایزه نشان‌دهنده‌ی آن است که تلاش و مبارزه و دادخواهی برای زنان افغانستانی، نتیجه‌بخش بوده است.» او، خوش‌حال است که در کنار این جایزه، پیام‌های دلگرم‌کننده‌ی زنان و مردم ایتالیا را در باره‌ی زنان افغانستان دریافت کرده است.
خانم احسانی، مهاجرت را سخت‌ترین حالت ممکن برای کسانی می‌داند که در افغانستان، سال‌ها در راستای صلح و آبادی تلاش کردند. او، می‌افزاید: «اما نمی‌توان به آسانی از آن چه در افغانستان می‌گذرد، چشم پوشید؛ پس در کنار هر فعالیتی، تلاش می‌کنم دادخواهی برای زنان و دختران افغانستان را در اولویت کاری خود قرار دهم و از هر دریچه و تربیون، صدای مردم افغانستان باشم.»
صدیقه مشتاق
صدیقه مشتاق، از فعالان حقوق زن، تجارت‌پیشه و پزشک است که به تندیس رناتا فونته، دست یافته است. او در ۲۰۰۶، پس از فراغت از دانشگاه، در شفاخانه‌های دولتی و سپس در مؤسسه‌های تحصیلی خصوصی به تدریس آغاز کرد و در ۲۰۱۰، یک مؤسسه‌ی آموزشی خصوصی را با همسرش و چند تن از دوستان تأسیس کردند و زمینه‌ی تحصیل برای تعداد زیادی از جوانان به خصوص دختران را مهیا کردند.
خانم مشتاق، در ۲۰۱۳ خود مدیریت مؤسسه‌ی آموزشی‌اش را عهده‌دار شد و فعالیت داوطلبانه‌ی دیگری را نیز در عرصه‌ی سیاست و حقوق زنان آغاز کرد. او، عضو بورد رهبری اتاق تجارت و صنایع زنان افغانستان نیز بود و در ۲۰۲۱، به عنوان یکی از ۱۶ زن شجاع و تأثیرگذار افغانستان از طرف سازمان عفو بین‌الملل شناخته شد. جایزه‌ی رناتا فونته، از این جهت برای خانم مشتاق ارزش‌مند است که احساس می‌کند، از ادامه‌ی کار در بیرون از کشورش نیز می‌تواند نتیجه بگیرد. او، می‌گوید: «اخذ این جایزه، قدم‌های مرا استوارتر ساخت و اراده‌ام را چندین برابر کرد، تا برای حقوق زنان و دختران افغانستان، بتوانم بیشتر فعالیت داشته باشم.» او، از زمان ورود به ایتالیا، با همکاری شش خانم دیگر، تصمیم به تأسیس یک انجمن مختص به زنان مهاجر در ایتالیا را گرفتند و تا اکنون، برنامه‌های آموزشی گوناگون حضوری و آنلاین را برای راه‌نمایی، رشد و ارتقای ظرفیت زنان در آن جا برگزار کرده و می‌خواهد، دامنه‌ی فعالیت‌های شان را فراخ‌تر کند و صدای عدالت‌خواهی زنان افغانستانی را در هر تربیونی که برایش ممکن است، بلندتر کند، تا مبادا درد زنان و دختران افغانستانی دچار فراموشی شود.
خانم مشتاق در مورد زنان و دختران افغانستانی، می‌گوید که «آن‌ها در شجاعت، جسارت و توان‌مندی، شهره‌ی عام و خاص استند و باید به جرأت گفت که در مدت نزدیک به دوسال تنها صدای عدالت‌خواهی در برابر ظلم گروه طالب بوده اند.» به گفته‌ی او، زنان با وجود همه تهدیدها و خطرهایی که متوجه شان بود، هم‌چنان بر موضع و حقوق خود ایستاده اند و این مسئله، «مایه‌ی امید و دل‌گرمی برای ماست که بانوان افغانستان به آن سطح آگاهی رسیده اند که هیچ گاه اجازه نخواهند داد، حقوق شان پامال شود و حتا اگر محدود شوند، باز هم اعتراضات خویش را ادامه می‌دهند تا بتوانند دوباره آزادی و عدالت را به دست بیاورند.»
پس از بازگشت طالبان به قدرت، شمار زیادی از زنان افغانستانی که در بخش ترویج برابری جنسیتی، ارزش‌های حقوق‌بشری و سازمان‌های رسانه‌ای فعالیت داشتند، به کشورهای هم‌سایه، منطقه و شماری از کشورهای اروپایی و امریکایی پناهنده شده اند که شماری از آن‌ها، درگیر زندگی روزمره شده و شماری هنوز هم، به گونه‌ی محدود به فعالیت‌های شان ادامه می‌دهند.
نظر بدهید