جاده‌ی ابریشم: اشتراک‌کنندگان نشست چهارم ویانا، از سازمان ملل متحد، خواسته‌اند که با توجه به مسئولیت‌های خود بر اساس قواعد بین‌المللی و قطع‌نامه‌های شورای امنیت، در نشست سوم دوحه مسئولانه عمل کند.
جریان‌های سیاسی مخالف طالبان در نشست ویانا، با نشر اعلامیه‌ای گفته‌اند: «آجندای نشست سوم دوحه نشان می‌دهد که سازمان ملل متحد از مأموریت اصلی خود در نشست سوم دوحه، خارج شده و قطع‌نامه‌ی ۲۷۲۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد را نقض کرده است». شورای امنیت ملل متحد، در قطع‌نامه‌ی ۲۷۲۱ خود، به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد مسئولیت داده بود که یک نماینده‌ی ویژه برای حل بحران افغانستان به ویژه‌ی برای آغاز گفت‌وگوهای بین‌الافغانی، تعیین کند.
نشست چهارم ویانا، از چهارم تا ششم سرطان سال روان با اشتراک نمایندگان بیش از ۴۰ سازمان و گروه سیاسی، نظامی، زنان و شماری از شخصیت‌های تأثیرگذار افغانستان در شهر ویانا، پایتخت اتریش برای سه روز برگزار شد.
اشتراک‌کنندگان نشست چهارم ویانا، افزوده اند: «اشتراک طالبان به صورت یک‌جانبه و تعیین آجندای نشست سوم دوحه به خواست آنان، نه تنها نشست سوم دوحه، بل که کلیت روند دوحه را فاقد مشروعیت می‌سازد». نشست سوم دوحه قرار است تا دو روز دیگر در قطر برگزار شود. اشتراک‌نکردن طالبان در نشست اول و دوم دوحه، سبب شده که سازمان ملل متحد برای حضور طالبان در نشست سوم دوحه، از تعیین نماینده‌ی ویژه برای گفت‌وگوهای میان‌افغانی و دعوت جریان‌های مخالف طالبان به شمول نمایندگان زنان در این نشست خودداری کند.
اشتراکً‌کنندگان در نشست چهارم ویانا، از بحران ایجادشده توسط رژیم طالبان به شمول گسترش افراط‌گرایی و تروریزم، تبعیض علیه زنان، آپارتاید جنسیتی، فقدان حاکمیت قانون، بازداشت و کشتار نظامیان حکومت پیشین و مهاجرت گسترده مردم ابراز نگرانی کرده و خواهان ایجاد مکانیزم‌های اجرایی برای گذار افغانستان به یک دولت مشروع و دمکراتیک شدند. در اعلامیه‌ی چهارم نشست ویانا آمده است: «شرکت کنندگان به نمایندگی از مردم افغانستان، یک‌صدا خواهان رسیدگی جهانی به بحران چندلایه‌ی کنونی در افغانستان شدند.»
همچنین شرکت‌کنندگان در نشست چهارم ویانا، وضعیت موجود امنیتی و سیاسی افغانستان را شکننده، رو به وخامت و ناپایدار خواندند و در زمینه بسیح بیش‌تر نیروهای مخالفان وضعیت کنونی، اقدام‌های مشخص پیشنهاد کردند.
در بخشی از اعلامیه، روند استخراج معادن افغانستان در نبود یک نظام مشروع و مبتنی بر آرای مردم، غیرقانونی خوانده شده و از کشورهای استخراج کننده خواسته شده که توقف تاراج سرمایه‌های طبیعی مردم افغانستان شدند. نمایندگان این نشست در ارتباط به برگزاری نشست سوم دوحه در اواخر جون، از سازمان ملل متحد خواستند تا تحت هیچ شرایطی به دنبال عادی‌سازی روابط با طالبان نباشند و نباید با طالبان به عنوان نمایندگان مردم افغانستان برخورد شود. در اعلامیه افزوده شده که با توجه به آجندای ارائه‌شده در نشست سوم دوحه، سازمان ملل متحد از مأموریت اصلی خود بر اساس قطع‌نامه‌ی ۲۷۲۱ شورای امنیت ملل متحد، منحرف شده و از آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد خواهان بازگرداندن این مأموریت در مسیر مشروع و مسولانه آن شدند.
هرچند طالبان به صورت رسمی هنوز در مورد چهارمین نشست ویانا، واکنش نشان نداده‌اند، اما یک مقام وزارت خارجه طالبان با اشاره به نشست جریان‌های سیاسی و نظامی ضدطالبان در اتریش، گفته که این نشست محکوم به شکست است. ذاکر جلالی، رییس سیاسی وزارت خارجه‌ی طالبان، سه‌شنبه‌ی هفته گذشته – ۵ سرطان-، اشتراک کنندگان نشست ویانا را «جمع سرگردان»خوانده و گفته است: «آنانی که چشم امید به جهت‌های خارجی دارند، محکوم به شکست استند.» او افزوده است که اشتراک کنندگان نشست ویانا فاقد طرح واضح بوده و در بازار سیاست افغانستان دیگر خریدار ندارند.
در نشست‌های قبلی ویانا چه گفته شد؟
سلسله نشست‌های ویانا، پس از بازگشت طالبان به قدرت، با اشتراک جریان‌های مخالف سیاسی، نظامی، مدنی و فعالان حقوق زنان در شهر ویانا پایتخت اتریش برگزار می‌شود. این نشست‌ها با هم‌کاری انستیتیوت امور بین‌المللی اتریش و حمایت شماری از احزاب سیاسی این کشور، به هدف بحث در مورد وضعیت افغانستان و پیداکردن راه‌حل برای عبور از وضعیت موجود طراحی شده است.
شرکت‌کنندگان در نشست‌های ویانا، از وضعیت زیر کنترل طالبان که در آن تبعیض علیه زنان، اقلیت‌های قومی، کوج اجباری، بازداشت، شکنجه و کشتار نیروهای امنیتی دولت پیشین، فراگیری فقر و مهاجرت گسترده وجود دارد، انتقاد کرده و خواهان دخالت جامعه‌ی جهانی به ویژه سازمان ملل متحد برای پایان‌دادن به ستم‌های طالبان در افغانستان شده‌اند.
طوری که از متن اعلامیه‌های نشست‌های ویانا فهمیده می‌شود، مخالفان سیاسی طالبان هر بار بیش‌تر از قبل نسبت به دست‌یابی به اهداف شان به ویژه ایجاد حکومت فراگیر در افغانستان، ناامیدتر می‌شوند.
نشست اول ویانا در ۲۳ سنبله ۱۴۰۱ با هم‌کاری انستیتیوت امور بین‌المللی اتریش برای سه روز با اشتراک شماری از جریان‌های سیاسی مخالف طالبان برگزار شده بود. اعلامیه‌ی پایانی این نشست، ضمن ابراز نگرانی از وضعیت موجود در افغانستان زیرکنترل طالبان، گفت‌وگو را یگانه گزینه‌ی مطلوب برای رسیدن به صلح و ثبات سیاسی در افغانستان خوانده بود. در این اعلامیه، شرکت‌کنندگان همچنین خواهان ایفای نقش فعال سازمان ملل متحد در قبال افغانستان شده بودند. آن‌ها از نهادهای حقوق‌بشری نیز، خواسته بودند که موارد نقض حقوق بشر توسط طالبان در افغانستان را ثبت و به آن رسیدگی کند.
اعلامیه‌ی نشست دوم ویانا، وضعیت بشری و انسانی در افغانستان زیر کنترل طالبان را اسف‌بار توصیف کرده و از مبارزه‌ی نظامی جریان‌های سیاسی و مبارزه‌ی زنان در برابر طالبان، اعلام حمایت کرده بود. این اعلامیه، از افزایش گروه‌ها و فعالیت‌های تروریستی در افغانستان و گسترش آن برای ناامن‌کردن منطقه، به جامعه‌ی بین‌المللی هشدار داده و از خاموشی ملل متحد در قبال سیاست‌های تبعیض‌گرایانه‌ی طالبان علیه زنان و اقلیت‌های قومی در کشور انتقاد کرده بود.
اعلامیه دوم نشست ویانا، بسته‌شدن دروازه‌های مکاتب و دانشگاه‌ها به روی دختران افغانستانی و تغییرات در نصاب آموزش توسط طالبان را تلاشی برای تحقق اهداف افراطی و هراس‌افکنی در افغانستان خوانده بود. این اعلامیه، از کشورهای منطقه و جهان، خواسته بود که از به‌رسمیت‌شناسی طالبان تا به‌وجودآمدن دولتی مبتنی بر اراده‌ی آزاد شهروندان افغانستان خودداری کنند.
نشست سوم ویانا در قوس ۱۴۰۲، با حضور جریان‌های سیاسی مخالف طالبان در شهر ویانا، پایتخت اتریش برگزار شده بود. در اعلامیه‌ی پایانی این نشست، اشتراک‌کنندگان با تأکید بر اعلامیه‌های اول و دوم، برای تحقق دمکراسی، رعایت حقوق بشر و نظام مردم‌سالار در افغانستان تجدید تعهد کردند. آن‌ها به صورت مجدد خواهان ایفای نقش فعال از سوی جامعه‌ی جهانی به ویژه سازمان ملل متحد برای تأمین آزادی، صلح، ثبات، دمکراسی، حقوق بشر، حاکمیت قانون و توزیع کمک‌های بشردوستانه به مردم افغانستان شدند. آن‌ها همچنین از کشورها خواهان هم‌آهنگی و هم‌کاری برای مبارزه با گسترش تروریزم در افغانستان زیر کنترل طالبان شده و آن را مطابق به قطع‌نامه‌های شورای امنیت برای صلح و ثبات بین‌المللی ضروری دانسته بودند.
نظر بدهید