جاده‌ی ابریشم: دفتر هیئیت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما)، در گزارشی از تلفات افراد ملکی ناشی از مواد منفجره‌ی تعبیه‌شده در افغانستان، می‌گوید که آمار تلفات غیرنظامیان ناشی از حمله‌های انتحاری در حاکمیت طالبان افزایش یافته است.
در این گزارش که روز گذشته -سه‌شنبه، ۶ سرطان- نشر شده، آمده که از آگست ۲۰۲۱، یعنی زمانی که طالبان حاکمیت افغانستان را به دست گرفتند تا ۳۰ می ۲۰۲۳، در مجموع سه هزار و ۷۷۴ مورد تلفات افراد غیرنظامی -۱۰۹۵ کشته و ۲۶۷۹ زخمی- در اثر حمله‌های هدف‌مند و با استفاده از مواد منفجره‌ی تعبیه‌شده در افغانستان، ثبت شده است.
یوناما، می‌گوید: «با تسلط طالبان در افغانستان، کاهش متناسب در تلفات ملکی برخاسته از حمله‌های انتحاری به وجود نیامده است.»
در گزارش یوناما، آمده که هم‌زمان با تسلط طالبان در افغانستان، حمله‌های داعش افزایش چشم‌گیری داشته است. «هرچند تلفات افراد ملکی ناشی از حمله‌های انتحاری توسط شاخه‌ی خراسان داعش در سال‌های اخیر کاهش یافته بود، این روی‌کرد بلافاصله پس از تسلط طالبان بر افغانستان، به گونه‌ی چشم‌گیری افزایش یافت.» یوناما برای روشن‌کردن این ادعا، آمار تلفات افراد غیرنظامی در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ یعنی قبل از تسلط و بعد از تسلط طالبان بر افغانستان را مقایسه می کند. بر اساس گزارش یوناما، در ۲۰۲۰، در کل ۱۶ حمله‌ی انتحاری در افغانستان انجام شده که در اثر آن، ۵۵۷ غیرنظامی -۱۱۴ کشته و ۴۴۳ زخمی- تلفات داشته است. از مجموع این ۱۶ حمله، طالبان مسئول ۱۰ حمله بوده که در نتیجه‌ی آن، ۱۹۱ غیرنظامی کشته شده است؛ اما از ۱۵ آگست تا ۳۱ دسمبر ۲۰۲۱، یعنی طی کم‌تر از پنج ماه حاکمیت طالبان، تنها سه حمله‌ی انتحاری، باعث ۷۳۵ مورد -۲۵۳ کشته و ۵۰۰ زخمی- تلفات افراد غیرنظامی شده است. به همین ترتیب در ۲۰۲۲، در حدود هشت حمله‌ی انتحاری در افغانستان انجام شده که ۲۰۵ کشته و ۳۹۵ زخمی به هم‌راه داشته است.
از مجموع حمله‌های انتحاری در دوره‌ی حاکمیت طالبان، مسئولیت ۵۰ درصد آن را داعش به عهده گرفته؛ اما عاملان باقی حمله‌ها، هنوز مشخص نشده است.
بر اساس گزارش یوناما، در حاکمیت طالبان، تلفات افراد غیرنظامی در عبادتگاهها نیز افزایش یافته است. یوناما، از ۱۵ آگست ۲۰۲۱ تا ۳۰ می ۲۰۲۳، نزدیک به ۱۲۱۸ مورد تلفات غیرنظامی -۳۶۸ کشته و ۸۵۰ زخمی- را ثبت کرده است. این آمار، افزایش قابل توجهی را در تلفات افراد ملکی ناشی از حمله‌ها به وسیله‌ی مواد منفجره‌ی تعبیه‌شده بر عبادتگاهها در مقایسه با زمان قبل از تسلط طالبان نشان می‌دهد.
بر اساس گزارش یوناما، بیش‌تر حمله‌ها بر عبادتگاهها، بر مساجد و مکان‌های مذهبی شیعیان انجام شده است. در اثر چهار حمله به وسیله‌ی مواد منفجره‌ی تعبیه‌شده بر عبادتگاه‌های شیعیان، ۲۲۶ تن کشته و ۴۶۰ تن زخمی شده است.
عبادتگاهها و گردهم‌آیی‌هایی مذهبی صوفی‌ها و اهل تسنن، دیگر هدف‌های حمله‌های مواد منفجره‌ی تعبیه‌شده بوده که به ترتیب، بیش‌ترین قربانیان را به خود اختصاص داده است. مسئولیت بیش‌تر این حمله‌ها، به داعش نسبت داده شده است.
با توجه به اطلاعات و آماری که یوناما در این گزارش ارائه کرده، جامعه‌ی هزاره، هدف اصلی حمله‌ها با «مواد منفجره‌ی تعبیه‌شده» در افغانستان بوده که گروه‌های تروریستی و بنیادگرایان قومی و مذهبی، آن‌ها را در مکتب‌ها، مرکزهای آموزشی، جاده‌های مزدحم، وسایط نقلیه‌ی عمومی، عبادتگاهها و در مسیرهای رفت‌وآمد مورد حمله قرار داده اند.
یوناما، از ۱۵ آگست ۲۰۲۱، تا ۳۰ می ۲۰۲۲، دست‌کم ۳۴۵ مورد تلفات غیرنظامی -۹۵ کشته و ۲۵۰ زخمی- مربوط به هزاره‌ها را ثبت کرده است. بر اساس گزارش یوناما، تنها در ۲۰۲۲، سه حمله‌ی مرگ‌بار بر مرکزهای آموزشی هزاره‌ها، ۲۳۶ قربانی گرفت. حمله‌های پی‌هم در ۱۹ اپریل ۲۰۲۲، بر لیسه‌ی عبدالرحیم شهید و مرکز آموزشی ممتاز در منطقه‌ی هزاره‌نشین غرب کابل، دست‌کم جان ۱۸ دانش‌آموز را گرفت و ۴۴ دانش‌آموز دیگر را زخمی کرد. در میان قربانیان، ۴۷ کودک نیز شامل بود. همچنین یک حمله‌ی انتحاری دیگر در ۳۰ سپتمبر ۲۰۲۲، مرکز آموزشی کاج در دشت‌برچی کابل را هدف قرار داد که در نتیجه‌ی آن، ۵۴ تن جان خود را از دست داد و ۱۱۴ تن زخمی شد. بیش‌تر قربانیان این حمله دانش‌آموزان دختر بودند و در میان آن‌ها ۱۲ کودک نیز شامل بود.
هر چند مسئولیت بیش‌تر حمله‌ها بر جامعه‌ی هزاره را گروه داعش به عهده می‌گیرد، اما عامل حمله‌ها بر مرکزهای آموزشی در غرب کابل، تا اکنون مشخص نشده است. مهارت و سابقه‌ی طالبان در انجام این نوع حمله‌ها از یک سو و دشمنی این گروه با آموزش، دختران و جامعه‌ی هزاره از سوی دیگر، باعث می‌شود که شماری از کارشناسان و مردم، انگشت‌های اتهام را به سوی طالبان بگیرند.
در گزارش یوناما، در مورد محدودیت‌های خبرنگاران برای تهیه‌ی گزارش، لت‌وکوب آن‌ها در جریان تهیه‌ی گزارش و بازداشت و شکنجه‌ی خبرنگاران توسط نیروهای طالبان نیز اشاره شده است. در گزارش آمده که یوناما، «تعدادی از رویدادهایی را ثبت کرده که [طالبان] مانع حضور خبرنگاران غرض تهیه‌ی گزارش در ساحاتی شده اند که انفجار مواد منفجره‌ی تعبیه‌شده باعث تلفات گسترده شده بود.»
یوناما، همین گونه از نشر آمار اشتباه از سوی طالبان نیز، شکایت می‌کند و می‌گوید: «آمار تلفات ملکی که از سوی آن‌ها [سخن‌گویان طالبان] منتشر شد، به مراتب پایین‌تر از آماری بود که یوناما ثبت کرد.» یوناما تصریح می‌کند که طالبان از یک سو مانع حضور خبرنگاران به صحنه‌های رویداد و دست‌رسی آن‌ها، به اطلاعات می‌شوند و از سوی دیگر، اطلاعات دست‌کاری‌شده و نامعتبر را از طریق سخن‌گویان خود نشر می‌کنند.
نظر بدهید