خانم بلقیس روشن؛ تشکر میکنیم که با ما گفتوگو میکنید، به عنوان سوال نخست بگویید که قانون حمایت از حقوق کودکان چه وقت داخل آجندا شد و چرا تصویب نشد؟
حدود دو ماه قبل قانون حمایت از حقوق کودکان را شامل آجندا ساخته بودند و به جلسهی عمومی آوردند، اما کسانی که بنیادگرا و مخالف انسانیتاند، نگذاشتند که قانون حمایت از کودکان به تصویب برسد. کودک کسی است که تا رسیدن به سن قانونی ضرورت به حمایت دارند. به خاطر که مردم فقیرند و حکومت هم اگر نمیتواند به همه کمک کند باید قوانینی باشند که مطابق آن به کودکان حق داده شود. هرچند سال بگذرد در افغانستان قانون تطبیق نمیشود و کسی به قانون باور ندارد. وقتی قانون حمایت از حقوق کودکان در پارلمان آمد، یک تعداد مخالفت کردند که در راسشان قاضی حنفی، اللهگل مجاهد، میرداد نجرابی و کسانی دیگری قرار داشتند که دیدگاه ضد زن و ضد کودک را نشان میدادند.
موارد که به نظر شما بنیادگراها با آن مشکل دارند و نمیخواهند قانون به تصویب برسد، چیست؟
در یک مادهی قانون که در بارهی سن دختران و بچهها است، میگوید کسی که زیر سن ۱۸ سال است، کودک گفته میشود. مخالفین میگویند که دختر شامل این ماده نمیشود. دختران وقتی که بالغ شدند، چه ۹ ساله باشند و یا دوازده، شانزده و هژده، دیگر طفل نیستند و جوان میشوند. اصل جنجال سن دختران است.
به نظر آنها دخترا در چند سالگی به سن بلوغ میرسد؟
مخالفین قانون حمایت از حقوق کودک میگویند که وقتی دختران سن ۹ سالگی را تکمیل کرد، بالغ گفته میشود و ۱۸ سال برای دختران دیر است. بعضی دختران زودتر بالغ میشوند و باید منتظر باشند که ۱۸ سال تکمیل شود و ازدواج کنند. آنان میگویند که این خلاف شریعت است. درصورتیکه در اکثر کشورهای اسلامی مثل عربستان سن ۱۸ را گرفته است. با وجودیکه قانونین افغانستان بیشتر از ترکیه و مصر پیروی میکنند؛ هر دو کشور ۱۸ را معیار سن بلوغ قرار دادهاند. در افغانستان مناطق فرق میکند، دختر ۹ سالهی قندهار با دختر ۹ سالهی بدخشان تفاوت دارد. با آنهم اگر یک دختر در سن ۱۱ و ۱۲ بالغ شده باشد، اما تمام مسایل را درک نمیتواند و شاید آمادهی تشکیل خانواده نباشد.
دلایل شرعی آنها چیست؟
آدمهای مثل ناصری و عظیم کبرزانی میگفتندکه در هرجای بروید و در هر مناظره که بخواهید از دیدگاه شرعی همرای تان بحث میکنیم. در صورتیکه وقت قانون جور شده حتما کسانی بوده و تایید کرده که خلاف شریعت نیست. دوم-دادگاه عالی نیز گفته است که خلاف شریعت نیست و این یک قانون حمایت از کودکان است. تا به تکلیف نرسیده حمایت شوند، اما آنها بهانه میکنند که خلاف شریعت است؛ عایشه ۹ ساله بود که حضرت محمد همرایش نکاح کرد. قوانین اسلامی وجود دارد، اما عصر و زمان فرق میکند. هر کشور باید با فرهنگ و زمان خودشان خود را مطابقت بدهند. مثلا حضرت محمد بالای شتر سوار میشد و سفر میکرد. میشود حالا با شتر سفر کرد؟ باید شما هم با موتر زره نروید. کسانی که در لباس دموکراسی آمدند با طالبان تفاوت ندارد. طالبان میگفتند که در زمان حضرت محمد مردها ریش داشتند و ریش باید نیم متر باشد.
به صورت مشخص کیها با قانون حمایت از حقوق کودکان مخالفت میکنند؟ افراد مستقل هستند یا عضو کدام حزب سیاسی استند؟
در کل آدمهای هستند که دیدگاه بنیادگرایانه و ضد زن دارند. در راس قاضی حنفی است. او عضو حزب جمعیت است. حنفی از جمله متهمینی است که در دورهی جهاد فرمانهای قتلداده است. حنفی مفکورهی ضد زن دارد، زن را قبول ندارد. هنوز باور دارد که زن ناقصالعقل است. میرداد نجرابی، اللهگل مجاهد، شاه وزیر، برادر ترخیل و سیفالرحمن سیاف، بچهی سیاف از پیشگامان مخالف قانون حمایت از حقوق کودکانند. حتا عبدالقیوم سجادی نیز طوری صحبت کرد که خواست دو طرف را راضی بسازد. از یک دیدگاه گفت خلاف شریعت است و از دیدگاه دیگر خلاف شریعت نیست. حقانیت سخن را نزد. از نظر من سر درگمی حمایت نیست. از حزب اسلامی کسانی مانند همدرد بود که مخالفت میکرد، اما چیزی که آدم را متاثر میکند، جوانانی هستند که ظاهرا خود را دموکرات میگیرند، از حقوق زن و توانمندی زن سخن میزنند، اما بر علیه قانون حمایت از حقوق کودکان ایستادگی میکنند. از کسانی دیگری مانند مهمند، اسد خالد و کریاب بودند که یک تعدا علنا مخالفت کردند، اما برخی از ترس میرفتند. وقتی که رایگیری شد، کمپاینی خوب شده بود که تایید کنند. نصاب هم اعلان کردند که ۱۴۷ نفر بودند، اما وقتی که دیدند میبازند، میرداد و نجرابی خیستند که برایید. وقتی که صدا میکردند، میگفتند: کسی که مجاهد است براید! کسی که مسلمان است براید! این خلاف شریعت است. آدمها را از چوکی کش کرده میبردند. نجرابی، کبرزانی را کش کرده بیرون کرد. کسی بهنام غلام فاروق مجروح از هراست است که رییس وکلای زون غرب که پنج ولایت و ۳۴ وکیل میشوند، است. به مجروح گفتم که موضعگیری شما علیه قانون حمایت از حقوق کودکان درست نیست شما از پنج ولایت نمایندگی میکنید. به من گفت که شما نمیدانید این زندگیام را خراب میکند. به این خاطر که کسی نگوید خلاف اسلام و جهاد است. مجروح در وقت رایگیری برآمد، اما از نظر من قانون نصاب دارد و هیچ نمیتواند بگوید که تایید نشده است، ولی هیئت اداری که امیرخان یار است، متاسفانه اعلان کرد که در جمع رایگیری حساب نشده است. رییس نیز هیئت تعیین کرد که تا ده روز بررسی کنید. تا هنوز بررسی نشده و سکوت کردهاند. یک تعداد پشت صحنه قبول دارند که قانون خوب است، اما در عمل میترسند که ما را مهر بیدینی نزنند. کسی بهنام مولوی عتیق از بدخشان است. او گفته بود کسانی که مسلمان است و کسانی که مجاهد است، بیایند در پیش روی برای اعتراض ایستاد شوند. حتا یک خانم به نام قاضی راحله که از پنجشیر است، در صف مجاهدین و مسلمانان رفت.
سرنوشت قانون چه خواهد شد، دیگر به رایگیری گرفته خواهد شد؟
تا هنوز رییس نتوانسته است که یک طرفه کند. آیا قانون تصویب شده است یا نشده است؟ در حالت سر درگمی قرار دارد. ما میگوییم تصویب شده است. آنها باید امضا جمع کنند و دو ثلث اعضا امضا کنند. آنها فقط توانست امضاء ۷۶ نفر را جمع کنند، اما چیزی که چکُش خورد، رییس باید از چکُش خود دفاع کند. چرا باید ناآگاهانه چکُش بزنی؟ از نظر ما قانون تصویب شده است، ولی اقلیت که حاکمیت دارند، میگویند تصویب نشده است.
قانون منع خشونت علیه زنان در کجاست؟ تصویب شده؟ اگر نشده چرا در آجندا گرفته نمیشود؟
قانون منع خشونت علیه زنان در حد یک فرمان باقی مانده و از آن کار گرفته میشود. قانون حمایت از حقوق کودکان نیز فرمان است. بنیادگراها تلاش میکنند که مانع تصویب هر دو قانون شوند.
نظر بدهید