روز جمعه چهارم آذر/قوس ۱۴۰۱خ برابر با ۲۵ نوامبر ۲۰۲۲م. دکتر اسدالله حبیب، نویسنده، شاعر، پژوهشگر و رئیس پیشین دانشگاه کابل بدرود حیات گفت. دکتر حبیب یکی از بیدل‌شناسان و ادبیات‌شناسان شناخته‌شده‌ی افغانستان بود. وی در سال ۱۳۲۰ در کابل به دنیا آمده بود. وی پس از یک عمر فعالیت ادبی، هنری و فرهنگی، به عمر ۸۱ سالگی در کشور آلمان چشم از جهان فرو بست و جامعه‌ی فرهنگی، ادبی و دانشگاهی افغانستان را به سوگ نشاند. دکتر حبیب کارنامه‌ی درخشانی در عرصه‌های مختلفِ فرهنگی، اداری و خلق آثار ادبی و پژوهشی از خود به یادگار گذاشت. کتاب‌های پژوهشی، داستانی و شعری وی شاهد این ادعا هستند.
دکتر اسدالله حبیب، دانش‌آموخته‌ی ادبیات بود. لیسانس را در دانشکده‌ی ادبیات دانشگاه کابل و دکتری را در انستیتوت زبان‌های شرقی دانشگاه مسکو خواند. سپس به افغانستان برگشت و شامل کادر علمی دانشکده‌ی ادبیات فارسی دری دانشگاه کابل شد و سال‌های زیادی در این سمت فعالیت کرد. همچنین، وی ریاست اتحادیه‌ی نویسندگان (۱۳۵۹ تا ۱۳۶۱)، ریاست دانشگاه کابل (۱۳۶۱ تا ۱۳۶۷) و عضویت آکادمی علوم افغانستان (۱۳۷۰) را نیز در کارنامه‌ی خود دارد. در واقع، بخشی از زندگی فرهنگی و علمی وی را تشکیل می‌دهد.
زنده‌یاد دکتر اسدالله حبیب در کنار کارهای علمی، فرهنگی، ادبی و هنری، از عرصه‌ی سیاست هم غافل نماند. او در سال ۱۳۴۶خ. عضویت حزب دموکراتیک خلق افغانستان را پذیرفت و در سال ۱۳۶۵ عضو کمیته‌ی مرکزی همین حزب انتخاب شد. سرانجام، جنگ، فروپاشی نظام و خانه‌خرابی‌های اواخر دهه‌ی شصت و اوایل دهه‌ی هفتاد، او را از کشورش کند و به غرب (کشور آلمان) پرتاب کرد؛ اما این کنده شدن و دوری از کشور، او را از خلق اثار ادبی و انجام کارهای پژوهشی باز نداشت. ایشان در غربت هم فعالیت های خود را ادامه داد. استاد اسدالله حبیب، آثار زیادی در زمینه‌های شعر، داستان، نمایش‌نامه و تاریخ ادبیات آفریده و تقدیم جامعه‌ی ادبی و فرهنگی افغانستان کرده است.
آثار شعری و داستانی دکتر اسدالله حبیب
۱٫ «واداع با تاریکی» اولین مجموعه شعر استاد است و «آتش در نارنج‌زار» مجموعه‌ی دیگر.
۲٫ «سه مزدور» (۱۳۴۶)؛ «آخرین آرزو» (۱۳۶۴)؛ «کشف بزرگ» (گزیده‌ی داستان، ۱۳۹۸) و «پایان غم بزرگ» (گزیده‌ی داستان، ۱۳۹۹) مجموعه داستان‌ها؛
۳٫ «سپیداندام» (۱۳۴۴)؛ «داس‌ها و دست‌ها» (۱۳۶۲)؛ «نظرگل» (۱۳۶۵)؛ «سواحل گنگا»؛ «شب‌ها ارواح می‌آیند» و «انفجار» (۱۳۹۰) از جمله رمان‌های دکتر اسدالله حبیب هستند.
استاد حبیب بیشتر این داستان‌ها را در زمانی خلق کرد که نوشتن به شیوه‌ی رئالیسم سوسیالیستی در کشور به اوج رسیده بود. از این رو، بیشتر داستان‌های کوتاه و رمان‌های ایشان هم با همین حال و هوا آفریده شده‌اند.
آثار دیگر دکتر اسدالله حبیب
۱ ـ بیدل شاعر زمانه‌ها؛
۲ ـ راه گورکی؛
۳ ـ ادبیات دری در نیمه‌ی نخستین سده‌ی بیستم؛
۴ ـ ویژگی‌های داستانی شاهنامه؛
۵ ـ بیدل و چهار عنصر؛
۶ ـ دوره‌ی امانی؛
۷ ـ پژوهشی در وضع فرهنگی‌ـ‌اجتماعی زمان امیر امان‌الله؛
۸ ـ واژه‌نامه‌ی بیدل؛
۹ـ سایه‌ی صدا (جلوه‌های هنری شعر بیدل؛
۱۰٫ انسان در نگارستان شعر بیدل؛
۱۱٫ تاریخ سیاسی و اجتماعی آسیاسی مرکزی تا قرن دوازده؛ ترجمه‌ی استاد علی‌محمد زهما نیز به اهتمام ایشان به چاپ رسیده است.
امروز جامعۀ ادبی و فرهنگی افغانستان یکی از ستاره‌های درخشانش را از دست داد. روح این بیدل‌شناس توانا شاد و یادشان گرامی باد.
نظر بدهید