ادبیات حقوق بشر زنان فرهنگ و هنر

نمایشگاه «دختران شهمامه»، نماد صلح و نشاط برای زنان افغانستان و جهان است

گزارشی از چهارمین نمایشگاه تذهیب «دختران شهمامه»

عصر پنج‌شنبه، هجدهم دلو/ بهمن ۱۴۰۳خ. چهارمین نمایشگاه تذهیب «دختران شهمامه» به سرپرستی شکیلا عالمی، تذهیب‌کار افغانستانی، در تهران، در تالار نمایشگاه مؤسسۀ فرهنگی اکو برگزار شد. این برنامه با میزبانی مؤسسۀ فرهنگی اکو برگزار شده و در آن تعداد زیادی از فرهنگیان، شاعران، نویسندگان، هنرمندان و اهل رسانه از کشورهای افغانستان و ایران، همچنین، شخصیت‌های سیاسی از وزارت خارجۀ ایران و تعدادی از سفارت‌خانه‌های کشورهای دیگر در تهران، اشتراک کرده بودند. در این نشست، دکتر سعد خان، رئیس مؤسسۀ فرهنگی اکو، دکتر علی‌رضا رجایی، مشاور وزارت خارجۀ جمهوری اسلامی ایران و شکیلا عالمی، هنرمند و سرپرست گروه تذهیب «دختران شهمامه» صحبت کردند و مهتاب ساحل، شاعر و نمایندۀ افغانستان در مؤسسۀ فرهنگی اکو، محمد باقری، شاعر، شعر خواندند. همچنین، حبیب منصوری و گروه هنری‌اش، موسیقی افغانستانی اجرا کردند و عصر به‌یادماندنی‌ای را برای اشتراک‌کنندگان رقم زدند.

در نخست، کلیپ ویدیویی‌ای سرآغاز مراسم افتتاحیۀ چهارمین نمایشگاه تذهیب «دختران شهمامه» بود که اشتراک‌کنندگان را با بنیان‌گذاران، پیشینۀ کاری، فعالیت‌ها، برنامه‌ها، چشم‌اندازها، امکانات، اعضا و جغرافیای مؤسسۀ فرهنگی اکو آشنا می‌کرد. سپس، دکتر سعد خان، رئیس مؤسسۀ فرهنگی اکو، در جایگاه قرار گرفت و به مهمانان و اشتراک‌کنندگان این رویداد فرهنگی خوش‌آمد گفت. او از برگزاری و میزبانی این برنامه توسط مؤسسۀ فرهنگی اکو، ابراز خرسندی کرد و اظهار امیدواری کرد که مهمانان از صحبت‌ها، شعرخوانی، اجرای موسیقی و تماشای نمایشگاه لذت ببرند و در برنامه‌های دیگر نیز شاهد حضورشان باشد. وی در اخیر صحبت‌هایش، از همکارانش، خانم مهتاب ساحل، آقای نصراللهی و دیگران، به خاطر مدیریت و تلاش‌شان در برگزاری برنامه اظهار امتنان کرد.

دکتر سعد خان، رئیس مؤسسۀ فرهنگی اکو

دومین سخنران برنامه دکتر علی‌رضا رجایی، مشاور وزارت خارجۀ جمهوری اسلامی ایران بود. وی در نخست از تلاش‌ها و زحمات دکتر سعد خان، رئیس مؤسسۀ فرهنگی اکو، به خاطر تلاش‌هایش در برگزاری برنامه‌های فرهنگی و هنری و ادبی، همچنین، از تلاش‌های شکیلا عالمی و مهدی میرزایی به خاطر برگزاری نمایشگاه تذهیب «دختران شهمامه» و همین‌طور از حضور شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی و ادبی و هنری، در این برنامه تشکر کرد.

وی چهارمین نمایشگاه «دختران شهمامه» را نماد صلح و نشاط برای زنان و دختران افغانستان و ایران و تمام جهان عنوان کرد و خاطرنشان کرد که «شهمامه» اشاره به یکی از مجسمه‌های بامیان دارد که متأسفانه توسط گروه معلوم‌الحال تخریب شدند؛ اما زنان افغانستان و مردم افغانستان، به این انهدام تن ندادند. در چوکات انجمن‌ها و گروه‌های هنری فعالیت می‌کنند و نام آن را زنده نگه می‌دارند.

رجایی افزود، نقشه‌ای را که ما ترسیم کرده‌ایم، ایران کنونی نیست، بلکه ایران تمدنی و ایران فرهنگی است. فعالیت‌های ما ایران ‌فرهنگی‌شمول خواهند بود و کشورهای مختلف؛ مانند افغانستان، پاکستان، کشورهای آسیای میانه، ایران و… را شامل می‌شود. وی هم‌چنین، به برنامه‌های فرهنگی در دست کار نیز اشاره کرد؛ مانند برنامه‌هایی دربارۀ خط، تذهیب، نقاشی و… به گفتۀ وی، یکی از برنامه‌های فرهنگی و سنتی حوزۀ تمدنی زبان فارسی، تجلیل از نوروز است که «میلۀ گل سرخ» را که پیش از این در شهر مزار شریف برگزار می‌شد، با اشتراک کشورهای مختلف جهان برگزار خواهیم کرد. همکاران ما پیگیر نوروزگاه‌ها در جای‌جای این حوزۀ تمدنی‌اند.

دکتر علی‌رضا رجایی، مشاور وزارت خارجۀ جمهوری اسلامی ایران

وی در ادامۀ صحبت‌هایش به وضعیت مهاجران افغانستانی نیز پرداخت و از کشورهایی که خودشان را مدافع حقوق بشر می‌دانند، تقاضا کرد که در قسمت آموزش زنان بازمانده از تحصیل افغانستانی و حقوق زنان، کمک کنند و به زنان و دخترانی که در بخش‌های مختلف، به‌خصوص در بخش‌های سلامت و فرهنگی، درخواست تحصیل می‌دهند، بپذیرند. به گفتۀ وی، در داخل ایران، تلاش ما هم بر این است که چه کسانی که قانونی هستند و چه کسانی که غیرقانونی‌اند، از تحصیل باز نمانند. دستور مقام رهبری هم همین است که کسی از تحصیل محروم نشود.

گویندۀ دیگر برنامه شکیلا عالمی، هنرمند و سرپرست گروه هنری «شهمامه» بود. وی از همۀ اشتراک‌کنندگان تشکر کرد و گروه «دختران شهمامه» را معرفی کرد. به گفتۀ وی، درست است که این چهارمین سال است که آثار هنری این گروه به نمایش گذاشته می‌شوند؛ اما «دختران شهمامه» بیست سال است که در این عرصه کار می‌کند، تدریس می‌کند و هنرجویان را پرورش می‌دهد. به گفتۀ وی، من دوست داشتم که هنرجویان کارشان را بر دیوار نمایشگاه ببیند و آثارشان دیده شوند. مهم‌تر از همه تندیس شهمامه بود که گروه‌مان را با این نام نامیدیم. ازاین‌رو، زمینۀ برگزاری این نمایشگاه را فراهم کردیم تا مخاطبان آثار هنری این گروه را ببینند و کار این دختران دیده شوند.

شکیلا عالمی، هنرمند و سرپرست گروه هنری «شهمامه»

بخش دیگر برنامه به اهدای تقدیرنامه از سوی مؤسسۀ فرهنگی اکو به سرپرست «دختران شهمامه» و هانیۀ میرزایی، نقاش جوان افغانستانی، و هدیه‌هایی گروه تذهیب «دختران شهمامه» به دکتر سعد خان، رئیس مؤسسۀ فرهنگی اکو، دکتر رجایی و تنی چند از شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی، اختصاص داشت. هم‌چنین، سرپرست گروه «شهمامه» تقدیرنامه‌هایی هم به هنرجویان اهدا کرد. هنرجویان تقدیرنامه‌های‌شان را از دستان شخصیت‌های فرهنگی و سیاسی و هنری حاضر در جلسه دریافت کردند. هم‌چنین، تقدیرنامه‌هایی هم به حبیب منصوری و گروه همراهش اهدا شد..

در اخیر، رئیس مؤسسۀ فرهنگی اکو، دکتر رجایی، سرپرست «دختران شهمامه» و سایر شخصیت‌های فرهنگی، ادبی و سیاسی، چهارمین نمایشگاه تذهیب «دختران شهمامه» را بازگشایی کردند و اشتراک‌کنندگان از نمایشگاه بازدید کردند.

▪

این نمایشگاه در دو بخش؛ تذهیب و نقاشی، با آثار ده هنرمند افغانستانی و چهار هنرمند ایرانی، در حالی در تهران بازگشایی می‌شود که دختران افغانستان، در ظلمانی‌ترین  شب تاریخ این کشور به سر می‌برند. دروازه‌های مکتب‌ها و دانشگاه‌ها و انستیتوت‌ها به روی آنان بسته‌اند و اجازۀ تحصیل و فعالیت‌های هنری و فرهنگی را ندارند. آنان از سوی گروه حاکم، گروه طالبان، در پستوهای خانه‌ها حبس شده‌اند و از حقوق اولیه‌شان‌؛ مانند تعلیم و تحصیل، کار و فعالیت‌های هنری، اقتصادی و سیاسی محروم شده‌اند. در این شب ظلمانی، زمینۀ برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی، نه در کابل، غزنی، بامیان، هرات، مزار و نه در هیچ جای افغانستان فراهم نیست. گروه طالبان تمام‌قد در برابر زنان افغانستان ایستاده‌اند و سخت‌ترین محدودیت را نسبت به آن‌ها وضع کرده‌اند.

مهتاب ساحل، شاعر و نمایندۀ افغانستان در مؤسسۀ فرهنگی اکو

شکیلا عالمی، هنرمند و سرپرست گروه «دختران شهمامه»، در صحبتی با هفته‌نامۀ جادۀ ابریشم، دربارۀ گروه دختران شهمامه گفت: «دختران شهمامه گروهی از دختران افغانستانی و ایرانی هستند که به هر دلیلی از تحصیل بازمانده‌اند و نتوانسته‌اند درس‌شان را ادامه بدهند. ما سعی کردیم دخترانی را که پیش ما می‌آیند، آموزش بدهیم تا به درآمد برسند و به اعتمادبه‌نفسی برسند و فکر نکنند که فقط از طریق مدرک دانشگاهی می‌توان به موفقیت رسید، بلکه از طریق هنر و ورزش و… نیز می‌توانند به موفقیت برسند.»

وی در ادامۀ صحبت‌هایش افزود که پیام «دختران شهمامه» این است که ما زنان افغانستان نباید ساکن و ساکت بنشینیم و هرکدام در هر جایگاهی که هستیم، تلاش کنیم و برای موفقیت بجنگیم.

وی همچنین، دربارۀ تعداد تابلوها و اشتراک‌کنندگان این نمایشگاه نیز گفت که در این نمایشگاه، چهل تابلو از ده هنرجوی افغانستانی و چهار هنرجوی ایرانی، به نمایش گذاشته شده‌اند.

هم‌زمان با آثار هنرجویان تذهیب‌کار «دختران شهمامه»، آثار نقاشی هنرجویان هانیه میرزایی، نقاش افغانستانی، نیز به نمایش گذاشته شده بودند. در این بخش، آثاری از ندا ابراهیمی، سکینه امینی، زهرا حجتی، غزل حسینی، آرنیکا حیدری، ثمینا فخرزاده و آیلین سلیمانی، در سه بخشِ سیاه‌قلم، رنگ روغن و پاستیل، به نمایش گذاشته شده بودند.

مهتاب ساحل، شاعر و نمایندۀ افغانستان در مؤسسۀ فرهنگی اکو، در صحبتی با هفته‌نامۀ جادۀ ابریشم گفت که خوشحالیم امسال میزبان آثار «دختران شهمامه» هستیم. وی افزود: «این نمایشگاه ارزش زیادی دارد؛ هنر زن، صدای زن و حضور زن در این نمایشگاه برجسته است. از این لحاظ، اهمیت ویژه دارد.»