حقوق بشر زنان

کارزار حمایت از تحصیل دختران افغانستانی و محکومیت بسته‌شدن مکاتب دخترانه

 

مرضیه محمدی
ممنوعیت تحصیل دختران از سوی طالبان، نقض آشکار یکی از بنیادی‌ترین حقوق انسانی شهروندان یک کشور است. محروم کردن دختران و زنان از حق تحصیل، کار، سفر و حضور در جامعه در بلندمدت حذف زنان و هدر رفتن استعداد نیمی از بدنه جامعه و آسیب‌های روانی برای نسل آینده به دنبال دارد و همچنین روند رشد عدالت اجتماعی، توسعه و رفاه آینده افغانستان را نابود خواهد کرد.
زنان در دوره قبلی حکومت طالبان از تمام حقوق خود محروم و در انزوا و خشونت اجتماعی زندگی می‌کردند. بر اساس همین تجربه تلخ در ماه اوت سال گذشته با سیطره ناگهانی طالبان بخش بزرگی از زنان و حتی مردان فعال و تحصیل‌کرده افغانستان را علی رغم میل باطنی به اجبار ترک کردند. در این دوره نیز طالبان پس از رسیدن به قدرت، در اولین اقدام با حذف وزارت امور زنان و وضع قوانین سخت‌گیرانه علیه اشتغال، تحصیل، عبور و مرور و پوشش زنان اثبات کردند که رویکرد این حکومت نسبت به مساله حقوق زنان هیچ‌گونه تغییر مثبت نداشته است. طالبان با تشکیل حکومتی تک جناحی بدون برگزاری انتخابات و در غیاب زنان و سایر اقوام تعهد خود به ایجاد حکومتی فراگیر را عملی نکردند و به مقاومت و اعتراضات مردم و زنان با خشونت پاسخ دادند. برخی خبرها بیانگر این است که طالبان افسران نظامی و کارمندان دولت سابق، همچنین زنان سیاسی، فعال مدنی و هنرمند و معترض به شرایط کنونی را بازداشت و به نقاط نامعلومی منتقل می‌کنند. انتشار ویدیوی حمله وحشیانه نظامیان این گروه شبانه به منزل یکی از زنان فعال مدنی در فضای مجازی نیز به صورت گسترده مورد توجه و انتقاد کاربران قرار گرفت. تمام این شواهد حاکی از یک عقب‌گرد فاجعه بار برای افغانستان است. طالبان به بهانه قوانین شریعت اسلامی، محدودیت‌های شدیدی را علیه زنان اعمال می‌کنند و با باز و بسته کردن مکاتب و رفتارهایی از این قبیل در عرصه‌های سیاسی به فریب و باجگیری از جامعه جهانی می‌پردازند. طالبان با کسب قدرت با ادعای وضع قوانین منطبق بر شریعت و ایجاد فضای امن تا امروز شرایط تحصیل دختران را مهیا نساخته‌اند. بیش از ۷ ماه است که مکاتب دخترانه بسته و دختران در سرگردانی و ناامیدی به سرمی‌برند. تغییر شرایط به نفع حقوق زنان به دلیل ماهیت تنگ‌نظرانه ایدیولوژیک و سیاسی طالبان بعید و ناممکن است. متاسفانه در شرایط فعلی بار جهالت این گروه را مردم و بخصوص افغانستان بر دوش می‌کشند.

زنان افغانستان فراز و نشیب‌های بسیاری را برای احقاق حقوق خود در تاریخ طی کرده‌اند. در دوران جمهوریت نیز مکاتب دخترانه و فعالین زن آماج حملات تروریستی بودند و شهدای بسیاری به آرمان برابری و عدالت اجتماعی تقدیم کردند. مردان امروز افغانستان به عنوان پدران، برادران و همسران(یا به قول طالبان سرپرست و محرم شرعی زنان) نمی‌توانند فقر و بی‌سوادی و انزوای دختران و زنان خود را تحمل کنند و این روند خشونت بار را محکوم و غیرانسانی می‌دانند. درماندگی و بی‌پناهی زنان در سیطره طالبان را مردم افغانستان نمی‌توانند بپذیرند و به چنین حکومتی که سران آن افراد تحت تعقیب سازمان‌های بین المللی هستند اعتماد ندارند. افغانستان امروزی مانند گذشته نیست طالبان نمی‌توانند تحولات جدید و اراده مردم و بخصوص زنان کشور را به ساختن آینده روشن سرکوب کنند. بسته شدن مکاتب به روی دختران واکنش‌های جدی جامعه جهانی و طیف‌های مختلف شهروندان افغانستان در سراسر دنیا را برانگیخته است زیرا آموزش زنان و دختران از خواسته‌های اصلی مردم است. در این راستا برای حمایت از حق تحصیل زنان کمپین‌های ارزشمندی برای آموزش دختران از راه دور در بستر فضای مجازی به راه افتاده است که خود نشان خرد جمعی و ایستادگی مردم آگاه بر حقوق مسلم خود است. بدون رعایت حقوق طبیعی، حقوق شهروندی، عدالت، عقلانیت و نظام سیاسی سالم، زیست بهتر و جامعه پویا و توسعه محور ایجاد نخواهد شد. بنابراین تا زمانیکه طالبان به حقوق بشر و حقوق زنان متعهد نباشند نباید از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته شوند و فرجام چنین حکومتی جز ناکامی، نارضایتی مردم و شکست نخواهد بود. ممانعت از حق تحصیل دختران توسط این گروه افراطی هشداری است برای قدرت های بین المللی، شورای امنیت سازمان ملل، یونسکو و دفتر زنان سازمان ملل و سایر نهادهای حقوقی که رهبران طالبان همچون گذشته به ارزش‌های انسانی و حقوق شهروندی پایبندی ندارند و اعتماد به این گروه آسیب‌های جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت و باید در روابط سیاسی و دیپلماتیک با این گروه افراطی نهایت سختگیری را نسبت به حمایت از حقوق مردم افغانستان داشته باشند. گروه طالبان در تضاد ایدیولوژیک با ارزش‌های جهان مدرن قرار دارد و کارنامه آن‌ها اثبات این امر است که این گروه افراطی با نظم نوین بشر همسو نخواهد شد. طالبان اگر مهار نشوند از جغرافیای افغانستان به تمامی داشته‌های انسانی در هر گوشه‌ی جهان حمله خواهند کرد.