غرجستانی
پیش‌درآمد
عدالت و میانه‌روی چیزی نیست که کسی در گفتار مخالف آن باشد و این موضوع برای بسیاری افراد از ابعاد گوناگون فردی و اجتماعی حائز اهمیت است، هرچند تحقق این مقوله در مقام عمل و کردار بسی دشوار است. اصولاً زیربنای قوام دولت‌ها را دادگری و رعایت عدالت اجتماعی تشکیل می‌دهد. بیدادگری، تبعیض و رویه‌های متفاوت و نهادینه‌سازی فرق‌گذاری همه و همه مؤلفه‌های هستند که در تمام جوامع، ادیان و فرهنگ‌ها جزو ضد ارزش‌ها تلقی شده و می‌شود. از سوی دیگر در مقوله حکومت و حکومت‌داری عدالت، عدالت اجتماعی، دادگری و رویه منصفانه با دیگران مفاهیم ارزشی‌ای هستند که در تمام فرهنگ‌ها، جوامع و آیین‌ها پذیرفته‌شده‌اند.
برمبنای همین مفاهیم ارزشی است که زمامداران و کسانی که به نحوی بر انسان‌های دیگر حق حاکمیت پیدا می‌کند چه از طریق اعمال‌نظر و آرای مردم و چه به‌صورت وراثتی و یا از طریق زور و غلبه به این‌گونه مفاهیم، ارزش قائل شده و به نحوی تلاش می‌کنند که هر نوع رفتار و کردار خود را بر مبانی‌ای عیار سازند که بر پایه این مفاهیم ارزشی قابل‌سنجش و داوری باشد.
یکی از مفاهیم ارزشی که به نحوی منبعث از عدالت اجتماعی است، انکشاف و سازندگی زیربناهای اقتصادی، فرهنگی و بهداشتی در تمام نقاط و برای تمام کتله‌های قومی و سمتی است. این مهم در کشورهای که از لحاظ جغرافیایی و تکثر قومی متنوع هستند، ازنظر افکار عمومی دارای اهمیت و ضریب بسیار بالا می‌باشد. در افغانستان با توجه به جغرافیایی متعدد و مربوط یک یا چند گروه قومی، اندیشه‌ی رفتار تبعیض‌آمیز در وجود برخی از زمامداران درگذشته وجود داشته و در برهه‌های از تاریخ به‌صورت صریح در قالب کردار زمامداران تبارز یافته است. نمونه‌ی چنین چالشی را می‌توان در احداث شاهراه‌های ارتباطی جاده‌ای به‌صورت حلقوی درگذشته و طراحی و اولویت‌بندی احداث خط آهن نیز به‌صورت حلقه‌ای در حال حاضر، حذف ولایات محروم دایکندی و غور و بیشتر ولسوالی‌های هزاره‌نشین از ماسترپلان بیست‌ساله برق کشور، ساخته نشدن شاهراه شرق و غرب (سرک گردندیوال) در طی ۵۰ سال به‌خصوص در ۱۴ سال اخیر همه و همه باعث بدبینی شده و برداشت همگانی حاکی از یک نوع اعمال تبعیض سیستماتیک علیه این مناطق و ساکنان آن می‌باشد. هرچند در دوران حکومت وحدت ملی که چند سال از عمر آن می‌گذرد، قدم‌های در جهت زدودن این محرومیت صورت گرفته است (ازجمله قرارداد ۶۰ کیلومتر سرک گردن دیوال به ادامه ۴۰ کیلومتر قبلی از سمت بهسود به‌طرف پنجاب و آغاز این پروژه از طرف هرات به سمت ولایت غور و آغاز کار سرک شمال ـ جنوب فیز دوم به طول ۱۷۸ کیلومتر از ولسوالی یکولنگ ولایت بامیان به‌طرف ولسوالی دره‌صوف ولایت سمنگان) اما نیازمند نظارت و پیگیری بیشتر بوده و تا به فرجام رسیدن این پروژه‌ها زمانی زیادی را در بر خواهد گرفت.
نکته قابل‌توجه اینکه شاید هیچ پروژه‌ی انکشافی یا پروسه‌ی سیاسی برای افغانستان به‌اندازه تغییر مسیر لین برق ۵۰۰ کیلوولت از دشت الوان پلخمری تا ارغندی کابل باعث اعتراض بخشی از شهروندان، تظاهرات متعدد و پرداخت هزینه سنگین انسانی (بیش از ۸۵ شهید و ۳۰۰ زخمی) در حادثه دوم اسد ۱۳۹۵ در تداوم اعتراض مردم به تغییر مسیر این لین برق، باعث جاروجنجال نشده باشد.
مسیر لین برق ۵۰۰ کیلوولت ترکمنستان (که در یک مقطع کوتاه زمانی به‌نام توتاپ یاد می‌گردید)، توسط شرکت فیشنر که تهیه‌کننده ماسترپلان بود، به دلایلی تخنیکی و اقتصادی که وجود داشت، مسیر بامیان ـ میدان وردک تعیین‌شده بود، اما در سال ۲۰۱۳م توسط شرکت برشنا و چند اداره دیگر به مسیر سالنگ تغییر داده می‌شود. این تغییر به هر دلیلی و توسط هر اداره‌ی انجام‌شده باشد، ازنظر افکار عمومی مردم ذی‌نفع که نسبت به دهه‌های پیش از لحاظ فکری، بالا رفتن سطح سواد و تحلیل مسائل از ابعاد مختلف تفاوتی زیاد کرده‌اند، بر مبنای تحقق تئوری محرومیت نسبی تعبیر شده و آن را در راستای اعمال تبعیض سیستماتیک علیه این مردم تفسیر می‌نمایند. اینک جهت روشن شدن افکار عمومی روزشمار تاریخی و سیاسی این پروژه را به‌طور فشرده بیان خواهیم کرد.
لین برق ۵۰۰ کیلوولت؛ سرنوشت عبرت‌آموز پروژه‌های انکشافی!
در این بخش تلاش می‌گردد تا گزارشی از تاریخچه و نحوه‌ی تهیه ماسترپلان برق و همچنین تغییر مسیر لین انتقال برق ۵۰۰ کیلوولت از دشت الوان پلخمری تا ارغندی کابل و موضع‌گیری‌های صورت گرفته پیرامون این پروژه از برج دلو سال ۱۳۹۳ تا آخر جوزای ۱۳۹۵ به‌صورت روزشمار ارائه گردد. طبیعی است که ثبت چنین موضوعی علاوه بر ثبت یک موضوع تخنیکی ـ اقتصادی، دارای بار معنایی در حوزه عدالت اجتماعی، سیاسی و عبرت‌گیری از حوادث مثبت و منفی آن نیز می‌باشد.
در برج دلو ۱۳۹۳ و پس از چند ماه شروع به کار حکومت وحدت ملی بحث لین پروژه برق ۵۰۰ کیلوولت از پلخمری به کابل مطرح شد. پیش‌ازاین تاریخ تعدادی از اساتید دانشگاه‌ها که چند تن از انجنیران برق نیز در میان آن‌ها حضور داشتند، پروژه‌های ملی را از ابعاد مختلف موردبحث و بررسی قرار می‌دادند. نتیجه این بحث و بررسی برای نخستین‌بار در مورد لین برق ۵۰۰ کیلوولت در ۸ دلو ۱۳۹۳ در برخی از رسانه‌ها منتشر شد.
پس از انتشار این‌گونه گزارشها و ملاقات شماری از اساتید دانشگاه با معاون دوم ریاست جمهوری جناب استاد دانش پیرامون برخی موضوعات ازجمله پروژه لین انتقال برق ۵۰۰ کیلوولت از دشت الوان پلخمری تا ارغندی کابل، ایشان به خاطر روشن شدن این موضوع چندین بار ازجمله ۲۹ دلو ۱۳۹۳رئیس پیشین شرکت برشنا (محترم عبدالرزاق صمدی) را در دفتر کار خویش در صدارت عظمی خواست و در این مورد خواستار توضیح شد.
بر بنیاد خواسته‌های استاد دانش معاون دوم ریاست جمهوری در پیوند با روشن شدن وضعیت مسیر لین برق ۵۰۰ کیلوولت از ابعاد اقتصادی، تخنیکی و اجتماعی، شرکت برشنا خواهان یک جلسه روی این موضوع گردید.
لین برق ۵۰۰ کیلوولت و تدویر جلسه در شرکت برشنا
جلسه با مسئولان شرکت برشنا روز دوشنبه مورخ ۳/۱۲/۱۳۹۳ از ساعت ۲ تا ۵ پس از چاشت در سالن کنفرانس شرکت برشنا با حضور سه نفر از نمایندگان پارلمان ولایت بامیان، نمایندگان دفاتر استاد دانش و استاد محقق و تیم اساتید با مسئولان و رئیس شرکت برشنا تشکیل گردید. در این جلسه که در حدود سه ساعت را احتوا نمود، دو طرف استدلال‌های خود را داشتند و در پایان بدون کدام توافق جلسه پایان یافت.
نخستین نامه به ریاست جمهوری در مورد مسیر لین برق ۵۰۰ کیلوولت
پس از طرح موضوع لین برق ۵۰۰ کیلوولت در سطح بالا معاون با استفاده از گزارش تحقیق و ماسترپلان که شرکت فیشنر برای برق افغانستان تدارک دیده بود، خلاصه‌ی از مطالعه و سروی تخنیکی شرکت فیشنر در ۸ صفحه به‌عنوان یک نامه و یادداشت از طرف معاون دوم ریاست جمهوری خطاب به رئیس‌جمهوری ج.آ.آ مبنی بر عبور لین برق ۵۰۰ کیلوولت از مسیر بامیان نوشته‌شده بود و خدمت ایشان ارائه گردید. رییس‌جمهور ج.آ.آ باملاحظه محتویات این نامه، در همان زمان از این طرح استقبال نمود که می‌بایست لین سوم برق (لین اول لین ۲۲۰ کیلوولت فعلی است که از کشورهای تاجیکستان و ازبکستان واردشده و از سالنگ‌ها عبور می‌کند و لین دوم منظور لین برق کاسا ۱۰۰۰ است و لین سوم، لین برق ۵۰۰ کیلوولت است که از ترکمنستان جهت تأمین مصرف داخلی وارد می‌شود) از مسیر بامیان عبور نماید. در همان زمان محتوای این نامه با برخی تغییرات جزئی در تاریخ ۱۵ ثور ۱۳۹۴ تحت عنوان «استقبال رییس‌جمهور از گزینه بامیان برای انتقال برق شمال به کابل» در سایت معاون دوم ریاست جمهوری در بخش دیدگاه منتشر شد.
اهمیت تهیه و تدوین ماسترپلان برق کشور
طبق اسناد موجود، ماسترپلان برق کشور نخستین‌بار در سال ۱۳۵۹ ش در حدود ۳۶ سال پیش تهیه و تدوین‌شده بود اما جنبه عملی به خود نگرفت. در سال ۱۳۸۳/ ۲۰۰۴م در هنگام تدوین استراتژی انکشاف ملی افغانستان، سکتور انرژی برق به‌عنوان اولویت مهم انکشافی موردتوجه دولت افغانستان قرار گرفت و دومین ماسترپلان برق افغانستان توسط بانک جهانی تدوین گردید اما به دلایلی مورداستفاده قرار نگرفت. حکومت افغانستان جهت تأمین برق شهر کابل به تکاپو افتاد تا اینکه در سال ۱۳۸۷ش / ۲۰۰۸م به دلیل رشد جمعیت، افزایش مصرف‌کنندگان و بهبود نسبی وضعیت اقتصادی کشور، وزارت انرژی و آب از بانک انکشاف آسیایی درخواست نمود تا ماسترپلان سکتور انرژی افغانستان را ترتیب نماید. پس از جلسات متعدد بین‌الوزارتی با حضور نمایندگان جامعه بین‌المللی فیصله گردید که بانک انکشاف آسیایی بامنظوری ۵۷۰ میلیون دالر به‌عنوان نهاد اصلی تمویل کننده‌ی سکتور انرژی افغانستان عمل نماید.
بانک انکشاف آسیایی در ۶ نوامبر سال ۲۰۱۰م / ۱۵ عقرب ۱۳۸۹ جهت تدوین استراتژی سکتور انرژی، شرکت فیشنر (Fichtner) آلمانی را به‌عنوان شرکت مشاور برای مطالعه و تدوین ماسترپلان ۲۰ ساله برق افغانستان استخدام می‌کند. بر بنیاد این قرارداد شرکت فیشنر آلمانی ماسترپلان ۲۰ ساله برق کشور را برای سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۳۲م با هزینه یک‌میلیون و پنجصد هزار دالر آمریکایی با پول فقرزدایی کشور جاپان از طریق بانک انکشاف آسیایی، طی دو سال و چند ماه تهیه و ترتیب نمود.
در اکتوبر ۲۰۱۱ / میزان ۱۳۹۰ شرکت فیشنر طرح ماسترپلان برق افغانستان را بر مبنای مشاهدات ماهواره‌ای و معلومات ـ هرچند ناقص ـ وزارت انرژی و آب ترتیب داد.
در مورخ ۵ اسد ۱۳۹۱ خورشیدی/ ۲۶ جولای ۲۰۱۲م رئیس‌جمهور وقت طی فرمانی شماره ۴۵، وزارت انرژی و آب را موظف نمود تا:
⦁ طی مدت سه ماه، به همکاری مستقیم د افغانستان برشنا شرکت از شروع کار برای شبکه‌سازی برق در شهر کابل و سایر شهرهای بزرگ کشور به شورای وزیران گزارش ارائه نماید.
⦁ طی مدت شش ماه راه‌های خودکفایی کشور از درک تأمین انرژی برق در طویل‌المدت را به شورای وزیران ارائه نماید.
⦁ طی مدت شش ماه پروسه انتقال برق به جنوب، شرق و مناطق مرکزی کشور به شمول بامیان و دایکندی را مورد ارزیابی فنی و تخنیکی قرار داده طرح‌های مشخص به شورای وزیران ارائه نماید.
همچنین در مصوبه شماره ۳۱ مورخ عقرب سال ۱۳۹۱ شورای وزیران، وزارت انرژی و آب به همکاری شرکت برشنا موظف گردید تا پلان تفصیلی شبکه‌سازی برق شهر کابل و شهرهای بزرگ را با در نظر داشت توازن توزیع برق در شهرهای کشور و تولید انرژی برق از منابع مختلف طور همه‌جانبه ترتیب و به جلسات بعدی شورای وزیران ارائه نماید.
در دسامبر ۲۰۱۲م / قوس ۱۳۹۱ در جلسه‌ی که ریاست آن را وزیر انرژی و آب وقت و رئیس شرکت برشنا به عهده داشتند، مسوده گزارش نهایی شرکت فیشنر درباره‌ی ماسترپلان برق به‌جانب افغانستان ارائه گردید. در تاریخ ۲۱ حمل سال ۱۳۹۲ / ۱۰ آپریل ۲۰۱۳ در یک محفل عمومی در تالار کنفرانس وزارت انرژی و آب این ماسترپلان با توضیحات توسط دو تن از نمایندگان شرکت فیشنر (ولکر و رول‌اند) و با حضور وزیر انرژی و آب، معینان، روسا و تعداد از کارمندان این وزارت، مشاور ریاست جمهوری وقت در امور انرژی، وزارت‌های مالیه، اقتصاد، معادن و انکشاف دهات، شرکت برشنا، استادان پوهنتون‌های کابل و پول‌تخنیک، نماینده پروژه گاز شبرغان و دونرهای که در بخش انرژی همکاری دارند، ارائه گردید. بدین ترتیب ماسترپلان ۲۰ ساله برق افغانستان توسط وزیر انرژی و آب باهدف خودکفایی در تولید و توزیع برق معرفی گردیده و مورد تأیید قرار گرفت.
طبق این ماسترپلان، افغانستان تا سال ۲۰۳۲م به ۳۵۰۰ مگاوات برق ضرورت خواهد داشت، در این ماسترپلان پیش‌بینی‌شده بود که می‌بایست سال‌به‌سال از میزان برق وارداتی کاهش‌یافته و در آینده کشور به سمتی حرکت کند که بتواند برق تولیدی آن از منابع داخلی علاوه بر تأمین برق مصرفی داخلی، مازاد آن را صادر نماید. مرحله اول این ماسترپلان شامل تولید برق از طریق اعمار بندهای آب کنر، کجکی، کوکچه، احداث نیروگاه گازی شبرغان و انتقال لین ولتاژ بلند (۵۰۰ kv) از کشور ترکمنستان می‌گردید و پروژه‌های دیگر مرحله‌به‌مرحله در این ماسترپلان در نظر گرفته‌شده بود.
فرمان شماره ۴۵ ریاست جمهوری و تصمیم شورای وزیران
همان‌گونه که اشاره شد در تاریخ ۵ اسد ۱۳۹۱ خورشیدی فرمان شماره ۴۵ ریاست جمهوری خطاب به وزارت انرژی و آب، در مورخ ۹/۲/۱۳۹۲ / ۲۸ اپریل ۲۰۱۳م در پاسخ به این فرمان وزارت انرژی و آب باهمکاری شرکت برشنا طرح پلان تفصیلی شبکه‌سازی برق شهر کابل و شهرهای بزرگ کشور را به شورای وزیران ارائه نموده و تحت عنوان مصوبه شماره ۶ به تصویب رساند.
ازآنجای که از مصوبه فوق برداشت‌های گوناگون درزمینه‌ی تغییر مسیر لین برق ۵۰۰ کیلوولت و عدم آن صورت گرفته است (برخی معتقد هستند که تغییر مسیر لین برق ۵۰۰ کیلوولت از بامیان به سالنگ به نحوی از این مصوبه مستفاد است درحالی‌که دولت‌مردان قبلی منکر چنین استنباطی می‌باشند)، بخشی از مصوبه شماره ۶ مورخ ۹/۲/۱۳۹۲ که به نحوی با موضوع مسیر لین برق ۵۰۰ کیلوولت مربوط است، عیناً نقل می‌گردد تا موضوع بیشتر روشن گردد.
«۱- پروسه انتقال برق به جنوب و جنوب غرب کشور: در مرحله اول وزارت انرژی و آب روی انتقال و رسانیدن برق مکفی به کابل با تمدید لین انتقال ولتاژ بلند ۵۰۰KV از آقینه – اندخوی – شبرغان – پلخمری الی ارغندی کابل به شمول احداث و ساختمان یک باب سب ستیشن در ارغندی کابل پلان که بودجه آن از طرف بانک انکشاف آسیایی تعهد گردیده است، با درنظرداشت و تطبیق این برنامه، برنامه برق‌رسانی به ولایات جنوبی و جنوب‌غربی کشور طور ذیل برنامه و تأمین انرژی برق می‌گردد.»
در پاراگراف ۲ و ۳ این مصوبه، پروسه انتقال برق به شرق و ولایت نورستان مطرح‌شده است و در پاراگراف ۴ و ۵ نحوه تأمین برق ولایت‌های بامیان و دایکندی مطرح‌شده است اما نحوه برق‌رسانی و تأمین آن برای ولایت غور در این طرح هیچ اشاره‌ی نشده است.
« ۴- ولایت بامیان: غرض تأمین برق ولایت این وزارت دو برنامه را روی دست داشته که در کوتاه‌مدت برای ولایت بامیان دستگاه‌های کوچک آبی و پنل‌های آفتابی را پلان نموده که کار نصب پنل‌های آفتابی به ظرفیت یک مگاوات از کمک مالی کشور نیوزرلند آغاز یافته و دو دستگاه مایکروهایدل به اساس کمک مالی بانک انکشاف آسیایی در مرحله دیزاین قرار دارد و در درازمدت تمدید لین ولتاژ بلند از سب استیشن جبل‌السراج به ولایت بامیان، شبکه توزیعی و احداث یک باب سب استیشن شامل برنامه‌های این وزارت بوده و هم‌چنان استفاده از لین انتقال برق که از دره یوسف (دره‌صوف) به عینک لوگر و آهن حاجی‌گک به سیستم عمومی برق کشور (گرید) وصل خواهد گردید در تأمین برق مرکز بامیان و ولسوالی‌های هم‌جوار آن استفاده خواهد شد.
بر علاوه از یک مگاوات برق آفتابی کمک کشور نیوزرلند، نصب پنل‌های آفتابی به ظرفیت ۳MW که قیمت آن ۱۸ میلیون دالر می‌گردد، ضرورت می‌باشد.»
«۵- ولایت دایکندی: وزارت انرژی و آب غرض برق‌رسانی مرکز ولایت دایکندی یک‌پایه دیزل جنراتور را تدارک نموده و در کوتاه‌مدت سروی و مطالعه دستگاه‌های کوچک آبی را تکمیل و در لیست پیشنهادیه پروژه‌ها به وزارت محترم مالیه پیشکش که بنا بر عدم موجودیت وجوه مالی به سال ۱۳۹۲ منظور نگردیده است و در سال‌های بعد اکیداً پیشنهاد می‌گردد که با دریافت و منظوری بودجه موردنیاز این وزارت در احداثان اقدام خواهد نمود و در صورت ضرورت مبرم و لزوم دید غرض تأمین برق ولایت دایکندی نصب پنل‌های آفتابی به ظرفیت ۳MW که بودجه آن ۱۸ میلیون دالر می‌گردد، ضرورت می‌باشد.
در درازمدت تمدید لین ولتاژ بلند از ولایت بامیان الی دایکندی، احداث یک باب سب استیشن و تمدید شبکه‌های توزیعی شامل برنامه‌های این وزارت گردیده است.»
چنانچه در این طرح تفصیلی دیده می‌شود باوجوداین‌که لین برق ۵۰۰ کیلوولت و انتقال آن به کابل مطرح‌شده و در ماسترپلان ۲۰ ساله برق کشور که ۲۱ حمل ۱۳۹۲ (۱۹ روز قبل از ارائه طرح تفصیلی برق‌رسانی به ولایات مختلف کشور) به تأیید وزارت انرژی و آب و سایر نهادهای مرتبط رسیده بود و شرکت تهیه‌کننده ماسترپلان مسیر بامیان را برای انتقال این لین برق پیشنهاد کرده بود، اما در طرح پلان برق‌رسانی به ولایت بامیان موضوع انتقال برق از سب استیشن جبل‌السراج به بامیان در آینده مطرح‌شده است. این موضوع حاکی از این است که نویسندگان طرح فوق، ماسترپلان بیست‌ساله برق کشور را عمداً مدنظر قرار نداده و یا از جزئیات آن بی‌خبر بوده‌اند.!
لین برق ۵۰۰ کیلوولت و تصمیم ادارات مربوط
در ماسترپلان ۲۰ ساله برق کشور، مسیر انتقال لین برق ۵۰۰ کیلوولت وارداتی از ترکمنستان از مسیر بندر آقینه، جوزجان، بلخ، پلخمری، کابل و سپس به سمت جنوب و جنوب شرق پیش‌بینی گردیده بود. البته شرکت فیشنر مسیر این لین برق را در نسخه نخستین ماسترپلان ۲۰ ساله برق که در ۴۵۱ صفحه ترتیب شده بود، از دشت الوان پلخمری تا ارغندی کابل، مسیر بامیان – میدان وردک را پیشنهاد کرده بود. در این مسیر دو سب استیشن یکی در دشت الوان پلخمری و دیگری در آشپشته جهت وصل انرژی تولیدی از زغال‌سنگ در این محل در نظر گرفته‌شده بود. (۴۳۴۹۷-۰۱۲-Afg-tacr-annex1)
پس از تأیید ماسترپلان ۲۰ ساله برق کشور در تاریخ ۲۱ حمل ۱۳۹۲ / ۱۰ آپریل ۲۰۱۳ توسط وزارت انرژی و آب و شرکت برشنا، در خلال سال‌های ۲۰۱۳ – ۲۰۱۴م (۱۳۹۱ – ۱۳۹۲) نمایندگان طرف‌های ذی‌ربط ازجمله معین انرژی و آب، رئیس شرکت برشنا، وزارت مالیه، بانک انکشاف آسیایی، مؤسسه DFID، بانک جهانی و USAID برای بحث و نظارت از جریان پیشرفت کار ترتیب ماسترپلان در شهر اشتوتگارت آلمان چهار بار باهم ملاقات نمودند. بر اساس مکتوب شماره ۴۳۶/۲۰۸۲ مورخ ۱۸/۱۰/۱۳۹۱ وزارت انرژی و آب عنوان ریاست جمهوری اسلامی افغانستان چنین نگاشته شده است:
مقام محترم ریاست جمهوری اسلامی افغانستان!
به تأسی از مکتوب ۱۱۶۳ مورخ ۳/۱۰/۱۳۹۱ وزارت محترم امور خارجه جهت برگزاری ورکشاپ و جلسه کاری تحت عنوان: Power Dector Master Plan – Invitation to Final Workshop Working Sessions که قرار است از تاریخ ۲۱ – ۲۵ جنوری ۲۰۱۳ مطابق با ۲ – ۶ دلو ۱۳۹۱ در کشور جرمنی برگزار گردد و از هفت تن کارمندان دولت هریک:
۱- محترم انجنیر غلام‌فاروق قاضی‌زاده معین انرژی این وزارت،
۲- محترم عبدالرزاق صمدی رئیس اجرائیوی شرکت برشنا،
۳- محترم انجنیر شکیب نثار رئیس عملیاتی شرکت برشنا،
۴- محترم دوکتور وحیدالله پوپلزی رئیس برنامه‌های مدیریتی،
۵- محترم نیک محمد محبی نماینده وزارت محترم مالیه،
۶- محترمه انجنیر ضیاگل سلجوقی رئیسه نظارت بر تطبیق پروژه‌های انرژی،
۷- انجنیر محمدهاشم عالمی کارمند نظارت بر تطبیق پروژه‌های انرژی و
۸- محترم عبدالقهار خان مدیر هماهنگی کمک‌ها، دعوت به عمل‌آورده است تا در نشست متذکره اشتراک نمایند.
وزارت محترم امور خارجه ذریعه مکتوب نمبر فوق به اشتراک ایشان در نشست متذکره ابراز موافقه نموده است، مصارف را بانک انکشاف آسیایی می‌پردازد.
با احترام
الحاج محمد اسماعیل
وزیر انرژی و آب
در همین ارتباط در تاریخ ۲۴/۱۰/۱۳۹۱ از طرف معاون اول و سرپرست ریاست جمهوری محترم مارشال محمدقسیم فهیم چنین حکمی صادر شده است:
ملاحظه شد:
سفر ذوات مندرج پیشنهاد وزارت انرژی و آب به کشور جرمنی جهت اشتراک در برگزاری ورکشاپ و جلسه کاری که از تاریخ ۲۱ الی ۲۵ جنوری ۲۰۱۳ در آن کشور دایر می‌گردد با اجرای جیب خرج هفت تن داخل بودجه ادارات مربوط منظور است.
هیئت موظف است گزارش سفر خویش را به رئیس‌جمهور جمهوری آ.آ ارائه نمایند.
مارشال محمدقسیم فهیم
معاون اول و سرپرست ریاست جمهوری آ. آ
در آخرین دور ملاقات جوانب فوق به‌خصوص شرکت برشنا، وزارت انرژی و آب، وزارت مالیه و بانک انکشاف آسیایی با مسئولان شرکت فیشنر در تاریخ ۱۳ و ۱۴ فبروری ۲۰۱۳م/ ۲۵ و ۲۶ دلو ۱۳۹۱در اشتوتگارد جرمنی، از شرکت مذکور خواستند که علاوه بر مسیر دوشی – بامیان – وردک، مسیر سالنگ را نیز مطالعه نموده و امکان احداث لین برق ۵۰۰ کیلوولت در این مسیر را نیز به شکل مقایسوی با مسیر دوشی – بامیان – وردک بررسی نماید.
شرکت فیشنر موقف خود را در پایان بررسی مقایسه‌ای دو مسیر چنین بیان نموده است:
به دلایل زیر مسیر بامیان برای تمدید لین برق ۵۰۰ کیلوولت برتری دارد:
⦁ پیچیدگی اراضی مسیر سالنگ
⦁ موجودیت لین برق ۲۲۰ کیلوولت
⦁ فقدان تفاوت قابل ملاحظه در قیمت
⦁ سکتگی بزرگ در روند تأمین برق کابل در صورت مواجه‌شدن همزمان هردو لین انتقال ۲۰۰ و ۵۰۰ کیلوولت با خطرات.
اما در نامه‌ی شرکت فیشنر در اول فیبروری ۲۰۱۶م (۱ حوت ۱۳۹۴) که در جواب نامه و درخواست شرکت برشنا مبنی بر تبیین دلایل انتخاب مسیر سالنگ خطاب به رئیس شرکت برشنا محترم قدرت‌الله دلاوری و محترم داکتر قیومی مشاور رئیس‌جمهور در امور زیربناها نوشته‌شده، چنین آمده است:
پس از تهیه و تدوین ماسترپلان برق افغانستان، شرکت برشنا (DABS) و بانک انکشاف آسیایی (ADB) درخواست کردند که مسیر سالنگ انتخاب شود. در حالی در سال ۲۰۱۲ در ماسترپلان بخش انرژی افغانستان دو مسیر موردمطالعه قرارگرفته بود:
۱٫ از دشت الوان پلخمری تا کابل (ارغندی) از کریدور سالنگ،
۲٫ از دشت الوان پلخمری تا کابل (ارغندی) از مسیر بامیان.
شرکت فیشنر در این نامه سه‌صفحه‌ای خود یک امتیاز وبرتری و چهار نقطه منفی برای مسیر سالنگ بیان می‌کند:
۱- هزینه مسیر سالنگ کمتر است زیرا طول لین کوتاه‌تر است (+).
۲- عبور سه لین انتقال برق امکان ندارد (-).
۳- دسترسی در زمستان‌ها به مسیر لین برق سالنگ که در برخی نقاط تا ۴۵۰۰ متر ارتفاع دارد، مشکل است (-).
۴- خطر حوادث طبیعی زیاد است و مثل قمار می‌ماند (-).
۵- عبور چندلین برق از یک مسیر خطر کلی قطعی برق را افزایش می‌دهد (-).
اما برای مسیر بامیان پنج مزیت وبرتری و دو نقطه منفی را یادآوری کرده است:
۱- بالاترین نقطه ارتفاع در مسیر بامیان ۳۵۰۰ متر است که نسبت به سالنگ کمتر است (+).
۲- علاوه براین، در صورت انتخاب مسیر بامیان در آینده امکان عبور لین دیگر از سالنگ وجود خواهد‌داشت (+).
۳- عرضه برق در شهر کابل از خط دیگر نیز تأمین می‌شود که این امر ریسک قطعی برق را کاهش می‌دهد (+).
۴- در آینده می‌توان از منابع حرارتی یا آبی که در نزدیک این لین قرار دارد، برق تولید نموده و به شبکه سراسری وصل کرد (+).
۵- این مسیر ولایت بامیان را به شبکه سراسری برق افغانستان وصل می‌کند (+).
۶- به خاطر طولانی‌تر بودن مسیر بامیان، هزینه ساخت لین برق نیز افزایش می‌یابد (-).
۷- گفته‌شده که مسیر بامیان نسبت به سالنگ ناامن‌تر می‌باشد (-). (نامه شرکت فیشنر، ۱ فیبروری ۲۰۱۶، صص ۱ و ۲)
به‌هرحال پس از انتشار گزارش مقایسه‌ای شرکت فیشنر، وزارت انرژی و آب و شرکت برشنا در جلسه اشتوتگارت خاطرنشان نمودند که به‌منظور رفع نیازهای عاجل شهر کابل به انرژی برق، لازم است تا مسیر انتقال لین ۵۰۰ کیلوولت از مسیر سالنگ صورت گیرد. در ماه اپریل سال ۲۰۱۳م / حمل ۱۳۹۲ یک تیم دیزاینران شرکت فیشنر مستقر در افغانستان کار دیزاین لین برق ۵۰۰ کیلوولت از مسیر سالنگ را آغاز نمود. در ماه جون ۲۰۱۳ / جوزای ۱۳۹۲ معین وزارت مالیه افغانستان و رئیس شرکت برشنا تفاهم‌نامه‌ی اجرایی شدن پروژه متذکره را از مسیر سالنگ به امضاء رسانیدند.
در ماه اکتوبر سال ۲۰۱۳/ میزان ۱۳۹۲ مذاکره به ارتباط مسیر سالنگ میان وزارت مالیه افغانستان و بانک انکشاف آسیایی صورت گرفت. در ماه نوامبر ۲۰۱۳ در روشنی تعهد ۱۰۴ میلیون دالری USAID و ۱۳ میلیون دالری کشور جاپان، هیئت‌مدیره بانک انکشاف آسیایی پروژه مذکور را رسماً تأیید نمود.
پس از تهیه اسناد داوطلبی لین برق ۵۰۰ کیلوولت و علیرغم مخالفت و اعتراض معاون دوم ریاست جمهوری جناب استاد دانش، معاون دوم ریاست اجرائیه جناب استاد محقق، معاون پیشین ریاست جمهوری جناب استاد خلیلی و برخی از وکلا، اما مسئولان شرکت برشنا بدون توجه به این اعتراضات کار خود را دنبال نموده پروژه را به داوطلبی گذاشت.
زمان منظوری آغاز تدارکات این پروژه در تاریخ ۱۴/۱۲/۲۰۱۳، تاریخ تأییدی شرط‌نامه ۲۷/۱۱/۲۰۱۴، تاریخ تأییدی اعلان داوطلبی مورخ ۱۷/۱۲/۲۰۱۴ صورت گرفته است. زمان اعلان داوطلبی این پروژه دو بار تمدیدشده است. یکی از ۲۵/۲/۲۰۱۵ تا ۱۷/۳/۲۰۱۵ و دیگری از ۱۷/۳/۲۰۱۵ تا ۷/۴/۲۰۱۵م که درمجموع در طی این مدت شش آفر (پیشنهاد) دریافت گردید که آفرگشایی تخنیکی در تاریخ ۷/۴/۲۰۱۵ و آفرگشایی مالی در تاریخ ۱۲/۱۰/۲۰۱۵ انجام شد. پس از ارزیابی آفرها دو شرکت هندی و افغانی به‌طور مشترک برنده اعلام می‌شود. (۱- KAPATARU POWER TRANSMASSION LTD 2- RGM International Group LLCJV).
پس از مشخص شدن شرکت برنده، در نوامبر سال ۲۰۱۵م/ عقرب سال ۱۳۹۴ بانک انکشاف آسیایی نامه‌ی عدم اعتراض به تفویض قرارداد را صادر نمود. با مشخص شدن شرکت برنده، اسناد این پروژه در تاریخ ۱۶/۹/۱۳۹۴ جهت اعطای قرارداد پروژه تدارکات تجهیزات، دیزاین و ساختمان توسط شرکت برشنا به دفتر اداره تدارکات ملی روان می‌شود. این اداره ملاحظات خود را در شش بند نوشته و جهت تصمیم نهایی به کمیسیون تدارکات ملی می‌فرستد.
پروژه لین ۵۰۰ کیلوولت در جلسه مورخ ۲۴/۹/۱۳۹۴ کابینه ج.آ.آ مطرح می‌شود و طبق فیصله شماره ۶۳۱ بنا می‌شود که وزارت اقتصاد سریعاً یک بررسی مجدد از لحاظ تخنیکی و حقوقی و روند داوطلبی آن را انجام دهد. وزارت اقتصاد بر بنیاد فیصله کابینه، پس از یک ماه گزارش و ملاحظات بررسی خود را در تاریخ ۲۳/۱۰/۱۳۹۴ به کمیسیون تدارکات ملی می‌فرستد و برخی ملاحظات خود را منعکس می‌سازد. ازجمله در ملاحظه شماره ۴ چنین آمده است:
“پروژه متذکره قبل از اطلاعیه عام جهت منظوری به کمیسیون محترم تدارکات ملی ارسال گردیده است. درحالی‌که مطابق بند ۳ ماده ۴۳ قانون تدارکات و حکم ۸۱ طرزالعمل تدارکات اداره نمی‌تواند الی سپری شدن دو هفته بعد از نشر اطلاعیه تصمیم اعطای قرارداد و یا رسیدگی به اعتراضات داوطلبان، قرارداد را با داوطلب برنده عقد و یا غرض منظوری به کمیسیون تدارکات ملی ارجاع نماید، که موضوع با نماینده اداره محترم در جریان گذاشته شد و در پاسخ چنین ابراز نمودند: مطابق به ماده شماره ۴۳ دستورالعمل برای داوطلبان مندرج شرط‌نامه اطلاعیه نتایج ارزیابی آفرها بعد از عقد قرارداد صورت می‌گیرد، موضوع طرف قناعت قرار نگرفت.”
مهم‌ترین نقطه‌نظر وزارت اقتصاد این بود که با توجه به اینکه مسیر پروژه از ساحات مرتفع و کوهستانی می‌گذرد، اما شرکت برنده (KPTL هندی) نه تجربه تطبیق پروژه در مناطق کوهستانی را دارد و نه تجربه کار در افغانستان را. هرچند شرکت افغانی شریک شرکت هندی تطبیق پروژه‌های کوچک و متوسط در مراکز ولایات گرمسیر را دارد اما تجربه تطبیق پروژه مطابق شرط‌نامه در مناطق کوهستانی را ندارد. گزارش وزارت اقتصاد مشعر است که باوجوداین ملاحظات در ارزیابی تخنیکی، موافقت بانک انکشاف آسیایی نسبت به تطبیق پروژه حاصل‌شده است.
پس از ارائه نظر وزارت اقتصاد، در ۱۲ جدی ۱۳۹۴ موضوع تأیید قرارداد پروژه لین ۵۰۰ کیلوولت از دشت الوان پلخمری به ارغندی کابل با شرکت‌های برنده در کمیته تدارکات ملی (اعضای کمیته تدارکات ملی عبارت‌اند از: رئیس‌جمهور، معاون دوم ریاست جمهوری، رئیس اجرائیه، وزیران مالیه، اقتصاد، عدلیه و ناظر ولسی‌جرگه ج.آ.آ) مطرح گردید که بسان گذشته با پرسش معاون دوم ریاست جمهوری از رئیس جدید شرکت برشنا (قدرت‌الله دلاوری) روبرو می‌شود که مسیر این لین برق از کدام مسیر می‌گذرد؟. رئیس شرکت برشنا جواب می‌دهد که مسیر این لین از سالنگ تعیین‌شده است. این پاسخ با واکنش و اعتراض معاون دوم ریاست جمهوری مواجه می‌شود که پیش‌ازاین با شرکت برشنا مطرح‌شده بود و بنا بود این لین برق از مسیر بامیان بگذرد و رئیس‌جمهور نیز از آن به‌گونه‌ای در اوایل سال ۱۳۹۴ استقبال کرده بود. رییس شرکت برشنا به دلیل اینکه تازه به این ریاست منصوب‌شده است، از موضوع اظهار بی‌اطلاعی می‌کند. طبق درخواست معاون دوم رییس‌جمهوری پروسه داوطلبی پروژه لین برق ۵۰۰ کیلوولت جهت بررسی بیشتر متوقف‌شده و از اجندای کمیته تدارکات ملی خارج می‌شود.
با اعتراض معاون دوم ریاست جمهوری در جلسه کمیته تدارکات ملی نسبت به تغییر مسیر لین برق ۵۰۰ کیلوولت از مسیر بامیان ـ میدان وردک به سالنگ مرحله‌ی جدید اعتراضات کلید می‌خورد. پس از اعتراض معاون دوم ریاست جمهوری در کمیته تدارکات ملی نامه مستدل و مستند ایشان در تاریخ ۱۸/۱۰/۱۳۹۴ خطاب به شرکت برشنا رسانه‌ای می‌شود.
اعتراضات فراگیر
پس از رسانه‌ای شدن اعتراض معاون دوم ریاست جمهوری، اعتراضات جنبه گسترده‌تر به خود گرفت. در تاریخ ۱۵/۱۰/۱۳۹۴ تعدادی از نمایندگان پارلمان با برگزاری یک کنفرانس خبری در تالار ولسی جرگه خواستار عدم تغییر مسیر لین ۵۰۰ کیلوولت از مسیر بامیان ـ میدان وردک به مسیر سالنگ می‌شوند و تغییر مسیر را به‌عنوان «خیانت ملی» قلمداد می‌نمایند.
پس از اوج گرفتن اعتراضات و رسانه‌ای شدن نامه معاون دوم ریاست جمهوری در تاریخ ۱۹/۱۰/۱۳۹۴ اداره امور ریاست جمهوری در مکتوب شماره ۱۳۰۴۴ خطاب به وزارت انرژی و آب صادر نموده که رونوشت آن نیز به دفتر معاون دوم ریاست جمهوری ارسال شد. در بخشی از این مکتوب چنین نگاشته شده بود: “جلالت‌مآب رئیس‌جمهوری اسلامی افغانستان بعد از مطالعه یادداشت یادشده هدایت داده‌اند تا این یادداشت با جناب وزیر صاحب انرژی و آب و جناب رئیس صاحب شرکت برشنا شریک گردد تا با جلالت‌مآب معاون دوم مقام عالی ریاست جمهوری ملاقات نموده و در مورد این موضوع مهم باهم به نتیجه برسند.”
طبق این مکتوب، در تاریخ ۲۱/۱۰/۱۳۹۴ وزیر انرژی و آب و رییس شرکت برشنا با حضور در دفتر کار معاون دوم ریاست جمهوری، روی موضوع لین انتقال برق ۵۰۰ کیلوولت گفتگو کردند.
در پایان این جلسه استاد دانش معاون رئیس‌جمهور سه موضوع را مطرح کرد که موردتوافق واقع شد. ۱- پروسیجر پروژه فعلاً متوقف شود. ۲- یک کمیته تخنیکی تحت ریاست وزارت انرژی و آب و متشکل از نمایندگان وزارت انرژی و آب، شرکت برشنا، وزارت‌های مرتبط و نماینده دفتر مقام معاونت دوم ریاست جمهوری و نماینده دفتر استاد محقق یک‌بار دیگر موضوع را ازنظر تخنیکی و اقتصادی بررسی نماید. ۳- بعد از ارائه نظر کمیته تخنیکی، موضوع در جلسه کابینه مطرح شود.
جلسات کمیته تخنیکی / جدی ۱۳۹۴
اولین جلسه کمیته‌ی تخنیکی با ریاست وزیر محترم انرژی و آب علی احمد عثمانی در تاریخ ۲۱/۱۰/۱۳۹۴ برگزار گردید. این جلسه که با اشتراک نمایندگان دفتر معاون دوم ریاست جمهوری، نماینده دفتر معاون دوم ریاست اجرائیه، مسئولان شرکت برشنا و برخی از مسئولان وزارت انرژی و آب و نماینده بانک انکشاف آسیایی برگزار گردیده بود، نماینده بانک انکشاف آسیایی در بخش انرژی (اسد علی‌ام پاکستانی) پرزنتیشن را پیرامون موضوع لین برق ۵۰۰ کیلوولت و ترجیح مسیر سالنگ ارائه کرد. ارقام و اعدادی که از سوی ایشان پیرامون فاصله دو مسیر و مقدار هزینه آن‌ها ارائه شد، به گونه‌ی وارونه و غیرواقعی بیان گردید که موردقبول هیچ‌یک از شرکت‌کنندگان قرار نگرفت و بحث مفیدی انجام نشد. پس‌ازاینکه پیرامون موضوع توافق حاصل نشد، فیصله گردید که جلسه‌ی بعدی به‌صورت تخنیکی و با چهارچوب و معیارهای مشخص با ارزیابی اسناد مختلف پروژه در تاریخ ۲۸/۱۰/۱۳۹۴ در وزارت انرژی و آب برگزار گردد.
جلسه دوم کمیته تخنیکی در تاریخ ۲۸ جدی ۱۳۹۴ تحت ریاست معین انرژی وزارت انرژی و آب و با شرکت نمایندگان دفتر معاون دوم ریاست جمهوری، نماینده دفتر معاون دوم ریاست اجرائیه، نماینده وزارت امور خارجه، نمایندگان (۲ نفر) شرکت برشنا و ۵ نفر از وزارت انرژی و آب برگزار گردید. در این جلسه در مورد چارچوب و گزارش کاری کمیته توافق صورت گرفت که هر ادعای که در هر بخش تخنیکی یا اقتصادی صورت می‌گیرد، باید مستند باشد. هرچند در این مورد سه سند موردتوافق قرار گرفت که بر مبنای آن‌ها استدلال شود. ۱- ماسترپلان بیست‌ساله برق کشور، ۲- سند سروی اولیه شرکت فیشنر و ۳- سند سروی دوم شرکت فیشنر. البته بیشترین استناد اعضای کمیته به سند دوم فیشنر که به‌صورت مقایسه‌ای میان دو مسیر بامیان و سالنگ انجام‌شده است، صورت گرفت.
در تاریخ ۱۸/۱۱/۱۳۹۴ اداره تدارکات ملی نامه عنوان شرکت برشنا می‌نویسد که بنا بود پروژه تدارک تجهیز، دیزاین و ساختمان لین برق ۵۰۰ کیلوولت از دشت الوان پلخمری تا ارغندی کابل پس از بررسی وزارت اقتصاد و ارائه گزارش آن در تاریخ ۲۱/۱۰/۱۳۹۴ در جلسه کمیته تدارکات ملی ارائه شود اما شرکت برشنا طی ایمیل مورخ ۲۴/۱/۲۰۱۶م (۴/۱۱/۱۳۹۴) چنین نگاشته‌اند: «پروژه مذکور که از مسیر سالنگ به کابل انتقال می‌شد اکنون نظر به دلایل معاون دوم رئیس صاحب ج.آ.آ. تا زمانی که موضوع مسیر لین حل نگردیده باشد الی تصمیم نهایی کمیته محترم که به‌منظور بررسی این پروژه گماشته شده تا این کمیته نظریات و پیشنهادات خویش را در رابطه با مسیر لین چی از طریق سالنگ و یا چی از مسیر بامیان به معاون صاحب دوم و رئیس صاحب جمهور ارائه بدارند، پروژه مذکور به تعویق گرفته شود».
جلسه نهایی کمیته تخنیکی روز پنجشنبه مورخ ۲۰/۱۲/۱۳۹۴ با حضور نمایندگان دفتر معاون دوم ریاست جمهوری، نمایندگان شرکت برشنا، نماینده وزارت خارجه و سه نفر از طرف وزارت انرژی و آب تحت ریاست معین انرژی این وزارت برگزار گردید. در این جلسه نمایندگان شرکت برشنا و برخی از اعضای شرکت‌کننده از وزارت انرژی و آب نسبت به موضوعات توافق شده قبلی نکات جدیدی را مطرح کردند که این امر باعث بحث بیشتر شد و منجر به تهیه گزارش نهایی در این تاریخ نگردید. طبق توافق اعضا بنا شد که جلسه دوم نهایی در روز شنبه یعنی مورخ ۲۲/۱۲/۱۳۹۴ در دفتر معین وزارت انرژی و آب تدویر گردد. در تاریخ ۲۲/۱۲/۱۳۹۴ جلسه به مدت ۶ ساعت متوالی برگزار گردید و گزارش نهایی بعد از اصلاحات نهایی در سه نسخه آماده و توسط اعضاء امضا شد.
ارائه گزارش کمیته تخنیکی به کابینه ج.آ.آ
پس از تکمیل گزارش کمیته تخنیکی، تعیین سرنوشت مسیر لین ۵۰۰ کیلوولت در دستور کار کابینه برای روز ۴ شنبه مورخ ۲۵/۱۲/۱۳۹۴ قرار گرفت. پس‌ازاینکه جلسه کابینه تشکیل گردید، به خاطر اینکه زمان بحث روی هر موضوع در کابینه محدود است و بحث تعیین مسیر لین برق ۵۰۰ کیلوولت یک بحث مهم، احیاناً جنجالی و زمان‌گیر، این موضوع از اجندای جلسه خارج می‌شود تا در یک جلسه محدودتر با حضور رئیس‌جمهور، استاد دانش معاون دوم ریاست جمهوری، داکتر عبدالله رییس ریاست اجرائیه، استاد محقق معاون دوم ریاست اجرائیه، وزیر انرژی و آب و رییس شرکت برشنا موردبحث قرار گیرد.
این موضوع تقریباً بیش از سه هفته معطل ماند تا اینکه در جلسه شورای عالی اقتصادی که روز سه‌شنبه مورخ ۱۷/۱/۱۳۹۵ در ارگ ریاست جمهوری برگزارشده بود، مطرح گردید. پس از طرح موضوع بنا می‌شود که جلسه پیرامون این پروژه با مدیریت داکتر عبدالله و با شرکت معاون دوم ریاست جمهوری، معاون دوم ریاست اجرائیه، شرکت برشنا و وزارت انرژی و آب به پرسش‌های موجود پاسخ قناعت بخش داده شود.
داکتر عبدالله عبدالله و لین برق ۵۰۰ کیلوولت
طبق فیصله‌ی که در جلسه ۱۸ حمل ۱۳۹۵ صورت گرفته بود، جلسه داکتر عبدالله پیرامون لین برق ۵۰۰ کیلوولت با حضور معاون دوم ریاست جمهوری استاد دانش، استاد محقق معاون دوم ریاست اجرائیه، علی احمد عثمانی وزیر انرژی و آب، داکتر قیومی مشاور رئیس‌جمهور در امور زیربناها، نمایندگان شرکت برشنا هر یک انجینر ننگیالی، داکتر پوپلزی و میرویس عالمی و توسلی غرجستانی مشاور امور اقتصادی معاون دوم ریاست جمهوری ساعت ۲ بعد از ظهر روز دوشنبه مورخ ۳۰ حمل ۱۳۹۵ در قصر سپیدار برگزار گردید.
پس از دو ساعت بحث بنا شد که استاد دانش و استاد محقق در مشوره با وکلاء، رهبران احزاب، مردم و برخی از اساتید دانشگاه‌ها در خصوص این موضوع صحبت نموده و پس از اخذ نظرات آنان در جلسه دوم که بنا شد با داکتر عبدالله گرفته شود و سپس نتیجه‌ی آن برای ریاست جمهوری ارسال گردد، نظریات مطرح گردیده و توحید گردد.
اما به دلایلی داکتر عبدالله جلسه دوم را دایر نکرد و موضوع به اداره ریاست جمهوری منعکس گردید.
جلسه کابینه در ۱۱ ثور ۱۳۹۵
همان‌طوری که اشاره شد بنا بود یک جلسه دیگر نیز پیرامون این موضوع در محل کار داکتر عبدالله دایر شود و سپس نتیجه آن با رئیس‌جمهوری شریک ساخته شود، اما داکتر عبدالله پس از موضع روشن استاد دانش و استاد محقق پیرامون عدم تغییر مسیر بامیان، این جلسه را به‌اصطلاح خود «کأن لم یکن» اعلام می‌کند و دوسیه مسیر لین برق ۵۰۰ کیلوولت به دفتر ریاست جمهوری ارجاع داده می‌شود. جلسه کابینه ج.آ.آ بنا بود که در روز پنجشنبه نه ثور ۱۳۹۵ برگزار شود اما تا روز شنبه یازده ثور ۹۵ به تأخیر افتاد. تعیین مسیر لین برق ۵۰۰ کیلوولت که قبلاً در کمیته تدارکات ملی براثر اعتراض معاون دوم ریاست جمهوری متوقف‌شده بود و کمیته تخنیکی‌ای در این مورد تشکیل‌شده و نظرات خود را طی ۱۲ صفحه ارائه کرده بود، به‌صورت موضوع متفرقه در اجندای کابینه مورخ ۱۱ ثور ۱۳۹۵ مطرح می‌شود.
پس از فیصله این موضوع در کابینه، اعتراضات ادامه می‌یابد و در تاریخ ۱۳ ثور ۱۳۹۵ اعلامیه معاون دوم ریاست جمهوری، استاد خلیلی و استاد محقق پیرامون موضوع صادر گردید.
با صدور اعلامیه استاد دانش معاون دوم ریاست جمهوری و عکس‌العمل استاد خلیلی و استاد محقق و صدور اعلامیه‌های آنان در پیوند به فیصله ۱۱ ثور کابینه در مورد تعیین مسیر لین برق ۵۰۰ کیلوولت از سالنگ، اعتراض اولیه عمومی شکل گرفت. مسجد باقرالعلوم در سرک کاتب به‌عنوان پایگاه و محل تجمع اعتراض‌کنندگان به تغییر مسیر لین برق ۵۰۰ کیلوولت از بامیان به سالنگ تبدیل شد.
در این قسمت تنها به فهرست روزشمار حوادث اکتفا می‌گردد.
۱۴/۲/۱۳۹۵، شرکت نمایندگان معاون دوم ریاست جمهوری در کمیته شورای عالی مردمی و مخالفت برخی از اعضای کمیته با حضور نمایندگان ایشان در این کمیته.
۱۵/۲/۱۳۹۵، تشکیل جلسه رایزنی بنا به تقاضای استاد خلیلی در دفتر ایشان.
۱۶/۲/۹۵، تشکیل جلسه رایزنی بنا به تقاضای استاد محقق در منزل ایشان.
۱۹ ثور ۱۳۹۵، ملاقات شارژدافیر سفارت جاپان در افغانستان پیرامون لین برق ۵۰۰ کیلوولت و بررسی اعتراضات مردمی با معاون دوم ریاست جمهوری.
۱۹ ثور ۱۳۹۵، صدور اعلامیه شماره ۲ معاون دوم ریاست جمهوری پیرامون اعتراضات مردمی نسبت به پروژه لین برق ۵۰۰ کیلوولت.
۲۰ ثور ۱۳۹۵، ملاقات سفیر آمریکا در افغانستان با معاون دوم ریاست جمهوری پیرامون لین برق ۵۰۰ کیلوولت و بررسی اعتراضات مردمی.
۲۰ ثور ۱۳۹۵، گرد هم‌آیی بزرگ مردمی در مصلای شهید وحدت ملی و سخنرانی رهبران و شخصیت‌های سیاسی و مردمی در اعتراض به تغییر مسیر لین برق ۵۰۰ کیلوولت.
۲۰ ثور ۱۳۹۵، اعلام روز ۲۷ ثور ۱۳۹۵ به‌عنوان روز تظاهرات طی اعلامیه شماره ۶ توسط شورای عالی مردمی و تعیین مسیر ده‌گانه.
۲۱ ثور ۱۳۹۵، تظاهرات مردمی در ولایت غور به حمایت از عبور لین برق ۵۰۰ کیلوولت از مسیر بامیان.
۲۲ ثور ۱۳۹۵، ارائه پیشنهاد اولیه تشکیل کمیسیون مشترک جهت بررسی اعتراضات مردمی و مسیرهای سالنگ و بامیان از سوی اداره ریاست جمهوری به دفتر استاد دانش معاون دوم رییس‌جمهوری و استاد محقق معاون دوم ریاست اجرائیه.
۲۵ ثور ۱۳۹۵، خروج اعتراضی نمایندگان از صحن پارلمان و پیوستن به اعتراضات مردمی.
۱ ۲۵ ثور ۱۳۹۵، توافق اولیه پیرامون تشکیل کمیسیون مشترک ۱۳ نفری میان استاد دانش و استاد محقق با ارگ ریاست جمهوری و تعلیق فیصله ۱۱ ثور کابینه و جلسه مشورتی با وکلا در شام همین روز در دفتر ارتباطات مردمی کارته ۴ و نظر مثبت ۳۱ تن از وزیران و نمایندگان مردم با تشکیل این کمیسیون. (از مجموع ۱۳ نفر، هفت نفر به شمول محمد اکبری، سید سعادت منصور نادری، انجنیر محمدناصر احمدی، احمد بهزاد، اسدالله سعادتی، سیدعبدالقیوم سجادی، برنا کریمی از مردم ما بودند).
۲۶ ثور ۱۳۹۵ ملاقات سفیر آلمان در افغانستان با معاون دوم ریاست جمهوری پیرامون لین برق ۵۰۰ کیلوولت و بررسی اعتراضات مردمی.
۲۶ ثور ۱۳۹۵، صدور حکم ۵۱۹ ریاست جمهوری پیرامون تشکیل کمیسیون مشترک در شش ماده و تعلیق فیصله ۱۱ ثور کابینه تا گزارش کمیسیون ملی فوق. متن ماده سوم این فرمان: «پروسه‌ی اجرایی و تدارکاتی مرتبط به پروژه، تا روشن شدن نتایج کار کمیسیون موظف، به حالت تعلیق قرار می‌گیرد. تمامی اقدامات، اجراآت و تعدیلات لازم در اسناد پروژه‌ی تمدید لین انتقال برق ۵۰۰ کیلوولت از پلخمری الی ارغندی و پروسه تدارکاتی پروژه در روشنی یافته‌ها و پیشنهادهای کمیسیون توظیف شده در این حکم صورت می‌گیرد».
۲۶ ثور ۱۳۹۵، حضور معاون دوم ریاست جمهوری و معاون دوم ریاست اجرائیه در شورای عالی مردمی در باقرالعلوم و ابلاغ حکم ریاست جمهوری در مورد تشکیل کمیسیون مشترک و رد این تشکیل این کمیسیون از طرف شورای عالی مردمی و اصرار بر انجام تظاهرات در روز ۲۷ ثور.
۲۶ ثور ۱۳۹۵، صدور اعلامیه شماره ۱۰ شورای عالی مردمی موسوم به جنبش روشنایی در مورد اصرار بر تظاهرات در ۲۷ ثور.
۲۶ ثور ۱۳۹۵، تظاهرات مردم در ولایات پروان و پکتیا در حمایت از عبور لین برق ۵۰۰ کیلوولت از مسیر سالنگ.
۲۷ ثور ۱۳۹۵، برگزاری تظاهرات باشکوه مردمی در اعتراض به تغییر مسیر لین برق ۵۰۰ کیلوولت از مسیر بامیان به مسیر سالنگ.
۲۷ ثور ۱۳۹۵، صدور پیام‌های تشکرآمیز از طرف مقامات دولتی ازجمله داکتر محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهور، استاد دانش معاون دوم ریاست جمهوری و استاد محقق معاون دوم ریاست اجرائیه بیانیه‌هایی را پس از حضور باشکوه، مسالمت‌آمیز و تاریخی مردم در تظاهرات ۲۷ ثور.
۲۹ ثور ۱۳۹۵، تشکیل کمیسیون ملی مشترک ۱۱ نفره با ترکیب جدید جهت بررسی مسیر لین برق ۵۰۰ کیلوولت توسط حکم شماره ۵۷۷ ریاست جمهوری.
۳۰ ثور ۱۳۹۵، آغاز به کار کمیسیون مشترک جهت بررسی مسیر لین برق ۵۰۰ کیلوولت.
۳ جوزا ۱۳۹۵، حضور دو بانوی بایسکل سوار بامیانی و تقدیم دو عدد «الیکین» به نشانه اعتراض به عدم انکشاف توسعه متوازن به آرک ریاست جمهوری.
۴ جوزا ۱۳۹۵، اعلام نظر کمیسیون ملی بررسی مسیر لین انتقال برق ۵۰۰ کیلوولت.
۴ جوزا ۱۳۹۵، صدور حکم شماره ۶۲۸ رئیس‌جمهوری پس از اعلام نظر کمیسیون ملی بررسی، در تأیید و نحوه برق‌رسانی به مناطق مرکزی ازجمله بامیان. در متن حکم رئیس‌جمهوری چنین آمده است:
«به‌منظور تعهدات حکومت وحدت ملی در راستای تحقق عدالت و انکشاف متوازن همه‌ی مناطق کشور، تأمین شفافیت در طرح و تطبیق پروژه‌های انکشافی و فیصله کمیسیون موظف ملی بررسی مسیر انتقال لین برق ۵۰۰ کیلوولت از پلخمری الی ارغندی، مراتب آتی منظور است:
۱ به‌منظور حفظ منافع علیای کشور، تأمین وحدت ملی و ثبات افغانستان پروژه انتقال لین برق ۲۲۰ کیلوولت (دبل سرکت) به ظریفت ۳۰۰ مگاوات از مسیر دوشی به مناطق مرکزی که توانمندی تأمین برق تمامی ولایات مرکزی را دارد، به شرح ذیل اجرا گردد.
⦁ اعمار شبکه لین انتقال برق ۲۲۰ کیلوولت (دبل سرکت) به ظرفیت ۳۰۰ مگاوات از منطقه‌ی دوشی الی مرکز بامیان، شروع پروژه ماه سرطان سال جاری و بهره‌برداری آن در ماه قوس سال ۱۳۹۸٫
⦁ اعمار ستیشن برق در مرکز بامیان، شروع پروژه ماه سرطان سال جاری و بهره‌برداری آن در ماه قوس ۱۳۹۸٫
⦁ اعمار شبکه توزیع برق در ولایت بامیان برای حداقل ۲۰۰۰۰ (بیست هزار) خانواده، شروع پروژه ماه سرطان سال جاری و بهره‌برداری آن در ماه قوس سال ۱۳۹۸٫
⦁ نهادهای ذی‌ربط وظیفه‌دارند تا طرح شبکه انتقال برق به دیگر مناطق مرکزی و سایر ولایات را الی ۶ ماه آینده غرض تصویب به کابینه تقدیم نمایند.
حین احداث فابریکه برق حرارتی در اشپشته بامیان، لین انتقال ۵۰۰ کیلوولت از اشپشته الی ارغندی اعمار شود.»
حال مردم منتظر است که وعده‌ها و تعهدات رئیس‌جمهور به مناطق مرکزی چه زمانی، چگونه و به شکلی تحقق پیدا خواهد کرد. هرچند برخی از تعهدات ازجمله لین برق ۲۲۰ کیلوولت، احداث سب استیشن و احداث شبکه توزیع برق در بامیان در مرحله تدارکاتی بوده و تا حدودی کارهایش پیشرفته است، اما این بخش از فرمان رییس‌جمهور «نهادهای ذی‌ربط وظیفه‌دارند تا طرح شبکه انتقال برق به دیگر مناطق مرکزی و سایر ولایات را الی ۶ ماه آینده غرض تصویب به کابینه تقدیم نمایند» تاکنون در هاله‌ی از ابهام قرار دارد.
نظر بدهید