ادبیات اسلایدر

در آرشیف ملی افغانستان چه چیزهایِ نگهداری می‌شود؟

دنیا سلطانی، دانشجوی رشته‌ی جغرافیا-هرات

ﺁﺭﺷﻴﻒ کلمه‌ی ﻓﺮاﻧﺴﻮﻱ است ﻛﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﺁﻥ ﺛﺒﺖ و ﺣﻔﻆ اﻃﻼﻋﺎﺕ، اﺳﻨﺎﺩ و ﻋﻤﻠﻜﺮﺩﻫﺎی مرﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﻣﻨﻆﻮﺭ اﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ و ﺁﻳﻨﺪﻩ است. ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻛﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﺑﺎ ﻣﻮﺯﻳﻢ ﻣﻠﻲ اﻳﺠﺎﺩ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ و ﺩﺭ ﺁﻥ اﺳﻨﺎﺩ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ اﺯ ﻗﺒﻴﻞ ﻓﺮﻣﺎن‌ها، ﻭﺛﺎﻳﻖ، ﻗﺒﺎﻟﻪ‌ﻫﺎ، ﻧﻜﺎﺣﻨﺎﻣﻪ‌ﻫﺎ، ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ‌ﻫﺎ، ﻋﻜس‌ها، اﺳﻨﺎﺩﻫﺎﻱ ﺩﻭﻟﺘﻲ، ﺣﻜﻢ ﻧﺎﻣﻪ‌ﻫﺎ، ﻣﺼﻮﺑﺎﺕ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ، اﻗﺮاﺭﻧﺎﻣﻪﻫﺎ، ﻣﻌﺎﻫﺪاﺕ ﺩﻭﻟﺘﻴﻦ و ﺁﺛﺎﺭ ﻧﺎﺩﺭ ﭼﺎﭘﻲ ﻧﮕﻬﺪاﺭﻱ ﻣﻲ‌ﺷﻮﺩ. ﺁﺛﺎﺭ اﻭﻟﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﺯﻳﻢ ﻣﻠﻲ ﻧﮕﻬﺪاﺭﻱ ﻣﻲ‌ﺷﺪ ﻧﺴﺨﻪ‌ﻫﺎﻱ اﺯ ﻗﺮاﻧﻜﺮﻳﻢ، ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ و ﻛﺘﺒﻲ ﺭا اﺣﺘﻮا می‌کرد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻄ ﺯﻳﺒﺎ ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ و ﺩاﺭاﻱ ﻟﻮﺣﻪ‌ﻫﺎﻱ ﻣﻴﻨﻴﺎﺗﻮﺭﻱ و جدول‌های ﻃﻼﻛﺎﺭﻱ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ، اما ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﺁﺛﺎﺭ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﻧﻴﺰ ﺟﻤﻊ ﺁﻭﺭﻱ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻏﻨﺎﻣﻨﺪﻱ ﻣﻮﺯﻳﻢ ﻣﻠﻲ وﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲﮔﺮﺩﻳﺪ. ﺩﺭ ﻭاﻗﻊ ﻣﻨﺒﻊ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‌اﻱ‌اﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ اﻣﻴﺮ ﺣﺒﻴﺐ اﻟﻠﻪ ﺧﺎﻥ ﺗﻨﻆﻴﻢ و ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻏﺎﺯﻱ اﻣﺎﻥ اﻟﻠﻪ ﺧﺎﻥ ﺑﻪ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﻠﻲ ﻣﺒﺪﻝ ﮔﺮﺩﻳﺪ. ﺩﺭ اﻳﻦ ﺯﻣﺎﻥ ﻧﺴﺨﻪ‌ﻫﺎ و اﺳﻨﺎﺩ ﺩﺳﺖ ﻧﻮﻳﺲ و ﺧطاﻃﻲ ﺷﺪﻩ ﺟﻤﻊ‌ﺁﻭﺭﻱ ﮔﺮﺩﻳﺪ و ﺑﻨﻴﺎﺩ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ خطی اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﻨﺰﻝ ﭘﻨﺠﻢ ﻭﺯاﺭﺕ اﻃﻼﻋﺎﺕ و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ و ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۵۲ ﺑﻪ ﺁﺭﺷﻴﻒ­ ﻣﻠﻲ ﻣﺴﻤﻲ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺑﺮاﻱ ﺁﻥ اﺧﺘﺼﺎﺹ ﻳﺎﻓﺖ. اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﻳﻚ اﺛﺮ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ اﺳﺖ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﻲ اﻣﻴﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺧﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺑﺎﻍ ﭼﺮﻣﮕﺮﻱ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﻨﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ اﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬﻤ‌ﺘﺮﻳﻦ ﺑﺎغ‌هاﻱ ﺷﻬﺮ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻴﺮﻓﺖ و ﭘﺲ اﺯ اﻋﻤﺎﺭ ﺟﺎﺩﻩ ﺳﺎﻟﻨﮓ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ﻣﺤﻤﺪ ﺩاﻭﻭﺩ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺁﻥ ﺟﺎﺩﻩ ﻗﺮاﺭ ﮔﺮﻓﺖ. ﮔﺮﭼﻪ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺩﻗﻴﻖ ﺳﺎﺧﺖ اﻳﻦ ﺑﻨﺎ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﻧﻴﺴﺖ؛ اﻣﺎ نظر ﺑﻪ ﺭﻭاﻳﺎﺗﻲ ﺑﻨاﻱ ﺁﻥ ﭘﺲ اﺯ اﻋﻤﺎﺭ ﺑﺴﺘﺎﻥ ﺳﺮای ﻛﺎﺑﻞ ﻳﻌﻨﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ۱۳۱۰ ﺧﻮﺭﺷﻴﺪﻱ ﺑﻪ منظور ﺩﻓﺘﺮ ﻛﺎﺭ ﺷﺎه‌زاﺩﻩ ﺣﺒﻴﺐ اﻟﻠﻪ ﺧﺎﻥ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ.
آرشیف ﻣﻠﻲ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺭﺳﻤﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۵۶ ﻫﺠﺮﻱ ﺷﻤﺴﻲ ﮔﺸﺎﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ و ﺑﺎ ﺛﺒﺖ ﺩﺭ ﻳﻮﻧﻴﺴﻜﻮ ﺷﻬﺮﺕ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺭا ﻛﺴﺐ کرد. ﺁﺭﺷﻴف ﻣﻠﻲ ﺩاﺭاﻱ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪﻩ ﻧسخه خطی و اﺳﻨﺎﺩ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﺎﻻﺭ نسخه خطی ﺁﻥ ﭘﻴﺮاﻣﻮﻥ ۱۵۰۰۰ ﺟﻠﺪ ﻛﺘﺎﺏ ﭘﺸﺘﻮ، ﺩﺭﻱ، ﻋﺮﺑﻲ و ﺑﻌﻀﻲ اﺯ ﻧﺴﺨﻪ‌ﻫﺎﻱ خطی ﺯﺑﺎﻥ‌ﻫﺎﻱ ﺩﻳﮕﺮ، ﺩﺳﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ‌ﻫﺎﻱ اﺯ قرآن ﺩﺭ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ، ﺭﺳﺎﻟﻪ،ﻫﺎ، ﺩﻳﻮاﻥ‌ﻫﺎ،ﻛﺘﺐ اﺩﺑﻲ، ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ، ﻓﻠﺴﻔﻲ و قطعه ﺧﻄ‌ﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮﺩ اﺳﺖ. ﺗﺎﻻﺭ اﺳﻨﺎﺩ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﺁﺭﺷﻴف ﻣﻠﻲ، ﺷﺎﻣﻞ ۱۶۰۰۰۰ قطعه ﺳﻨﺪ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ اﺯ ﻗﺒﻴﻞ ﻓﺮﻣﺎﻥ‌ﻫﺎ، ﻭﺛﺎﻳﻖ، ﻧﻜﺎﺣﻨﺎﻣﻪ‌ﻫﺎ، ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ‌ﻫﺎ، عکس‌ها، اﺳﻨﺎﺩ ﺩﻭﻟﺘﻲ، حکم‌ناﻣﻪﻫﺎ و ﺁﺛﺎﺭ ﻧﺎﺩﺭ ﭼﺎﭘﻲ می‌گردد ﻛﻪ ﻗﺪیمی‌ترین ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺳﻠﻂﺎﻥ ﺣﺴﻴﻦ ﺑﺎﻳﻘﺮا(ﻗﺮﻥ ﻧﻬﻢ ﻫﺠﺮﻱ) و ﺗﺎﺯﻩ‌ﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺁﻥ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺯﻣﻴﻦ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺳﺎﻝ ۱۳۵۷ ﺧﻮﺭﺷﻴﺩﻱ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﻓﺮاﻣﻴﻦ اﺣﻤﺪ ﺷﺎﻩ ﺑﺎﺑﺎ، ﺗﻴﻤﻮﺭﺷﺎﻩ و ﺩﻳﮕﺮ ﺷﺎﻫﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﮕﻬﺪاﺭﻱ می‌گردد.
ﺩﺭ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ ﻧﺴﺨﻪ‌اﻱ اﺯ ﻗﺮآن ﻭﺟﻮﺩ ﺩاﺭﺩ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاﺩ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺻﻔﺤﺎﺕ ﺁﻥ ﺑﻪ ۳۰ صفحه می‌رﺳﺪ و ﺩﺭ ﻫﺮ ﻭﺭﻕ ﺁﻥ ﻳﻚ ﭘﺎﺭﻩ ﻛﺎﻣﻞ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﺎ ﻫﻨﺮ ﺧﻄ ﻫﻔﺖ ﻗﻠﻢ، خطاطی و ﺑﺎ ﺁﺏ ﻃﻼ ﻫﺮ صفحه ﺁﻥ ﺗﺰﻳﻴﻦ‌ﻛﺎﺭﻱ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ. ﺩﻳﺪﻥ اﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ و ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ خطاﻃﻲ و ﮔﻨﺠﺎﻧﻴﺪﻥ ﻳﻚ ﭘﺎﺭﻩ ﻛﺎﻣﻞ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻭﺭﻕ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ، آدم ﺭا ﺑﻪ ﺣﻴﺮﺕ ﻭاﻣﻴﺪاﺭﺩ. اﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻧﺴﺨﻪ‌ﻫﺎﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﻗﺮﺁن ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ ﻧﮕﻬﺪاﺭﻱ می‌شوند ﻧﺴﺨﻪ‌ای ﻧﻴﺰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩاﺭﺩ ﻛﻪ در ﭘﻮﺳﺖ ﺁﻫﻮ ﺑﺎ ﺧﻄ. ﻣﻴﺨﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ. ﺯﻣﺎﻥ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺩﻭﺭﻩ ﺣﻀﺮﺕ ﻋﺜﻤﺎﻥ، ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺳﻮﻡ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﻣﻲ‌ﺷﻮﺩ. ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﻧﺴﺨﻪ‌ﻫﺎﻱ خطی و ﻟﻮﺣﻪ‌ﻫﺎﻱ ﻣﻴﻨﻴﺎﺗﻮﺭﻱ ﺩﻭﺭاﻥ ﺗﻴﻤﻮﺭﻱﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﻮﺟﻮﺩ اﺳﺖ. اﺯ ﺟﻤﻠﻪ عکس‌های ﻗﺪﻳﻤﻲ اﻣﻴﺮﺷﻴﺮﻋﻠﻲ ﺧﺎﻥ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﻳﻦ اﻭاﺧﺮ ﺩﺭ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻧﮕﻬﺪاﺭﻱ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ اﻭﻟﻴﻦ ﺑﺎﻧﻜﻨﻮﺕ ﻛﺎﻏﺬی ﻛﻪ ﺩﻭﺭاﻥ اﻣﺎﻥ اﻟﻠﻪ ﺧﺎﻥ ﺭایج ﮔﺮﺩﻳﺪ ﺩﺭ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ ﻣﺤﻔﻮﻅ است. ﺩﺭاﻳﻦ اﻭاﺧﺮ ﻭﺯاﺭﺕ اﻃﻼﻋﺎﺕ و ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ، ﺩﻭ اﺛﺮ ﺩﺳﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺭا اﺯ ﻳﻚ ﻛﺘﺎﺏ ﻓﺮﻭﺵ ﺷﻬﺮ ﻛﺎﺑﻞ ﺧﺮﻳﺪاﺭی ﻛﺮﺩﻩ و ﺑﻪ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ ﺳﭙﺮﺩﻩ اﺳﺖ. اﺛﺮ ﺩﻳﮕﺮ ﺟﻠﺪ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺳﺮاج‌اﻟﺘﻮاﺭﻳﺦ، ﺩﺳﺖ ﻧﻮﻳﺲ ﺧﻮﺩ ﻓﻴﺾ ﻣﺤﻤﺪ ﻛﺎﺗﺐ ﻫﺰاﺭﻩ ﺑﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﻝ ﭼﺎﭖ ﻧﮕﺮﺩﻳﺪﻩ اﺳﺖ و اﺛﺮ ﺩﻭﻣﻲ اﺳﻨﺎﺩ و ﻣﻜﺎتب ﺭﺳﻤﻲ ﺗﺒﺎﺩﻟﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻴﻦ اﻣﻴﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺧﺎﻥ و ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻧﻴﻢ ﻗﺎﺭﻩ ﻫﻨﺪ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ.
تشکیلاتی آرشیف ملی
۱-ﺁﻣﺮﻳﺖ ﻧﺴﺨﻪ خطی: ﻳﻜﻲ اﺯ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶ‌ﻫﺎﻱ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺩاﺭاﻱ ﺑﻴﺶ اﺯ ۱۵۰۰۰ ﻧﺴﺨﻪ خطی و ﺁﺛﺎﺭ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﻲ ﺑﻮﺩﻩ و اﺯ آن‌ها ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻲ‌ﻛﻨﺪ. ﻗﺮﺁﻥ‌ﻫﺎﻱ خطی ﻧﻔﻴﺲ و ﻧﺴﺨﻪ‌ﻫﺎﻱ اﺩﺑﻲ اﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺁﺛﺎﺭ ﻗﻠﻤﻲ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺎﺭﻳﺦ و ﺷﻜﻮﻩ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻳﻦ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺭا ﻧﺸﺎﻥ می‌دهد. ﻛﺘﻼﻙ، ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﮕﺎﺭﻱ و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﺴﺨﻪ‌ﻫﺎﻱ خطی ﺟﻬﺖ ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﺤﻘﻘﺎﻥ اﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‌ﻫﺎﻱ اﻳﻦ ﺁﻣﺮﻳﺖ اﺳﺖ. ﻧﺴﺨﻪ خطی و اﺳﻨﺎﺩ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﺩﺭ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﻠﺖ‌ﻫﺎ ﺭا ﺩاﺭﺩ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮاﻥ ﮔﻨﺠﻴﻨﻪ‌ﻫﺎﻱ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﺟﻬﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ آن‌ها اﺯ خطرات و ﺻﺪﻣﺎﺕ ﺩﺭ نظرﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ.
۲-ﺁﻣﺮﻳﺖ اﺳﻨﺎﺩ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ: ﻳﻜﻲ اﺯ ﺑﺨﺶ‌ﻫﺎﻱ ﻣﻬﻢ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ اﺯ ۱۶۰۰۰۰ ﺳﻨﺪ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ اﺯ ﺯﻣﺎﻥ سلطان ﺣﺴﻴﻦ ﺑﺎﻳﻘﺮا(ﻗﺮﻥ ﻧﻬﻢ ﻫﺠﺮﻱ) ﺩﺭ ﺁﻥ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻲ‌ﮔﺮﺩﺩ. ﻣﻌﺎﻫﺪاﺕ ﺳﻴﺎﺳﻲ، ﻓﺮاﻣﻴﻦ ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﺎﻥ، ﻣﻜﺎﺗﻴﺐ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ، ﻗﺒﺎﻟﻪ‌ﺟﺎﺕ، عکس‌ها، ﺟﺮاﻳﺪ، ﻣﺠﻼﺕ ﻗﺪﻳﻤﻲ و ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ، ﺗﻤﻠﻴﻚ ﺧﻄ‌ﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ اﺳﻨﺎﺩ ﺷﺮﻋﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻧﮕﻬﺪاﺭﻱ ﻣﻲ‌ﺷﻮنﺩ. ﻭﻇﻴﻔﻪ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ، ﻓﻬﺮﺳﺖ‌ﻧﮕﺎﺭﻱ و ﻛﺘﻼﻙ اﺳﻨﺎﺩ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ.
۳ ﺁﻣﺮﻳﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﻣﺮﻣﺖ: اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﻧﮕﻬﺪاﺭﻱ ﻣﻮاﺩ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ ﺭا ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ‌ﻫﺎﻱ ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﺩاﺭﺩ.ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺩﺭﺟﻪ ﺩﻣﺎ، ﺭﻃﻮﺑﺖ و ﻧﻮﺭ ﻣﺨﺎﺯﻥ، ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ اﺯ ﻋﻮاﻣﻞ ﺁﺳﻴﺐ‌ﺭﺳﺎن، ﺿﺪ ﻋﻔﻮﻧﻲ ﻛﺮﺩﻥ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺁﺭﺷﻴﻒ اﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻻﺑﺮاﺗﻮاﺭ و ﺩﻳﺠﺘﻞ‌ﺳﺎﺯﻱ ﺁﺛﺎﺭ و اﺳﻨﺎﺩ اﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻭﻇﺎﻳﻒ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‌ﻫﺎﻱ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ است.
۴ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺩاﺧﻠﻲ: اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﻛﻨﺘﺮﻝ اﺯ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ اﻣﻨﻴﺘﻲ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ ﺭا ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﺩاﺭﺩ. نظارت اﺯ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﺯﺩﻳﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪﻳﻦ، ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺳﺎﺣﻪ ﺩاﺧﻠﻲ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ، ﻫﻤﻜﺎﺭﻱ ﺑﺎ ﻣﻮﻇﻔﻴﻦ اﻣﻨﻴﺘﻲ اﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻭﻇﺎﻳﻒ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ.
۵ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻃﻼﻉ ﺭﺳﺎﻧﻲ وﺧﺪﻣﺎﺕ ﻋﺎﻣﻪ: اﻳﻦ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻳﻜﻲ اﺯ ﺑﺨﺶ‌ﻫﺎﻱ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﺁﮔﺎﻫﻲ ﺩﻫﻲ ﺑﻪ ﻋﺎﻣﻪ اﺯ ﻣﻴﺮاﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻛﺸﻮﺭ ﺭا ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﺩاﺭﺩ. ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻭﻳﺐ ﺳﺎﻳﺖ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ، اﻃﻼﻉ ﺭﺳﺎﻧﻲ مورد ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ‌ﻫﺎﻱ ﺁﺛﺎﺭ و اﺳﻨﺎﺩ، ﺩﺳﺘﺮﺱ‌ﭘﺬﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺩﻳﺘﺎﺑﻴﺲ و ﻛﺘﻼﻙ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﺩاﺧﻠﻲ ﻭﺧﺎﺭﺟﻲ و ﻫﻤﻜﺎﺭﻱ ﺑﺎ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ و اﻗﺸﺎﺭ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ اﺯﺟﻤﻠﻪ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﺩﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ.
ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮی
ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ ﻳﺎ ﺁﺭشیف ﻣﻠﻲ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺎﻡ ﺩﺭ ﻣﻨﻂﻘﻪ «ﺩﻩ اﻓﻐﺎﻧﺎﻥ» ﻛﺎﺑﻞ ﻗﺮاﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﻤﻊ ﺁﻭﺭﻱ و ﻧﮕﻬﺪاﺭﻱ اﺳﻨﺎﺩ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﻲﭘﺮﺩاﺯﺩ. ﺩﺭ ﺁﺭﺷﻴﻒ اﺳﻨﺎﺩ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ، ﻧﺴﺨﻪ‌ﻫﺎﻱ خطی و ﺗﻤﺎﻡ ﺁﺛﺎﺭ ﻛﻤﻴﺎﺏ ﭼﺎﭘﻲ ﻧﮕﻬﺪاﺭﻱ می‌شود. ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﻛﺸﻮﺭ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺣﻴﺚ ﻳﻚ ﻣﻴﺮاﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺮاﻱ ﻧﺴﻞ‌ﻫﺎﻱ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ می‌رود. ﺩﺭﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ ﻧﺴﺨﻪ‌ﻫﺎ و اﺳﻨﺎﺩ خطی ﺯﻳﺎﺩﻱ ﻣﻮﺟﻮﺩ است ﻛﻪ ﻗﺪﻳﻤﻲ‌ﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺑﻪ ﻗﺮﻥ ﻧﻬﻢ می‌رسد و ﺗﺎﺯﻩﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮﻣﺎن ﺑﻪ ﺳﺎﻝ۱۳۵۷ ﺧﻮﺭﺷﻴﺪﻱ می‌رسد. ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﻭﺯﺭاﺕ اﻃﻼﻋﺎﺕ و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻛﺸﻮﺭ است اﮔﺮ ﻭﺯاﺭﺕ اﻃﻼﻋﺎﺕ و ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻗﺪاﻣاﺕ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ اﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺘﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ می‌گردد. اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ ﭼﻮﻥ: اﻋﻼن ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ‌ﻫﺎﻱ ﺁﺛﺎﺭ و اﺳﻨﺎﺩ ﺩﺭ ﺭﺳﺎﻧﻪها، ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻣﺠﺪﺩ ﻗﺴﻤﺖ‌ﻫﺎﻱ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪﻩ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ، ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ اﺯ ﻋﻮاﻣﻞ ﺁﺳﻴﺐ ﺭﺳﺎﻧﻲ‌ﻫﺎﻱ ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ و … ﺭاﻫﻜﺎﺭﻫﺎﻱ استند ﻛﻪ ﻭﺯاﺭﺕ اﻃﻼﻋﺎﺕ و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﻲ‌ﺗﻮاﻧﺪ ﺩﺭ ﻗﺒﺎﻝ ﺁﺭﺷﻴﻒ ﻣﻠﻲ ﻳﺎ ﻣﻴﺮاﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﺸﻮﺭ اﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﺪ.